Warsztaty

Tematy warsztatów przygotowanych i prowadzonych przez edukatorów Żydowskiego Instytutu Historycznego skupione są wokół dwóch tematów. Pierwszym z nich jest Podziemne Archiwum Getta Warszawy, tzw. Archiwum Ringelbluma, wpisane na listę UNESCO „Pamięć Świata”. Kolekcja ta jest unikatowym zbiorem dokumentów stanowiących jedno z najważniejszych świadectw o Zagładzie Żydów polskich. Drugim jest kultura i religia żydowska, a punktem wyjścia do ich omówienia są wystawa Mała Synagoga na Tłomackiem i znajdująca się w zbiorach ŻIH kolekcja judaików.

Pierwsze dwa warsztaty są okazją do poznania okoliczności powstania konspiracyjnej grupy Oneg Szabat, biografii jej poszczególnych członków oraz motywacji do tworzenia Archiwum. Jednocześnie w trakcie warsztatów poruszone zostają zagadnienia związane z różnymi rodzajami oporu w czasie wojny, kondycji jednostki i jej wyborów w sytuacjach granicznych oraz znaczeniem dokumentów osobistych pisanych w czasie rzeczywistym. Uczniowie zapoznają się ze zbiorami Archiwum Ringelbluma, a dzięki samodzielnej analizie dokumentów zdobędą wiedzę o codziennym życiu w warszawskim getcie i wyzwaniach, jakie stały przed jego mieszkańcami.

Pozostałe warsztaty przybliżają istotę, powody i cele działania synagogi – jednej z instytucji żydowskiego życia religijnego, miejsca spotkań wspólnoty oraz tekstu kultury pełnego ciekawych informacji. Pozwalają również przekonać się, że choć współczesny judaizm i chrześcijaństwo to dziś dwie całkowicie odrębne religie, to mają one wspólne źródło. I mimo że drogi obu religii dość szybko się rozeszły, to nadal łączy je wiele wspólnego.

Warsztaty edukacyjne ŻIH stwarzają przestrzeń do dyskusji o roli jednostki w dokumentowaniu historii i odpowiedzialności za grupę, a także o tym, że nikt z nas nie jest bezbronny wobec przemocy. Dają również uczestnikom szansę na poznanie religii i kultury narodu żydowskiego, który jest obecny na ziemiach polskich niemal od tysiąca lat, a elementy jego dziedzictwa materialnego i duchowego są w naszym życiu stale widoczne.

1. Archiwum ważniejsze niż życie

Celem warsztatu jest zapoznanie młodzieży z pracą grupy Oneg Szabat – twórcami Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Podczas zajęć uczniowie poznają genezę powstania grupy, sylwetki jej członków oraz twórcy – Emanuela Ringelbluma. Uczestnicy pracują na materiałach (kopiach) zgromadzonych w Archiwum Ringelbluma, które przechowywane, badane i konserwowane jest w Żydowskim Instytucie Historycznym. Zadaniem uczniów jest praca w grupach, podczas której czytają i oglądają kopie dokumentów z Archiwum Ringelbluma, a następnie prezentacja jej wyników dla pozostałych uczestników warsztatów (metoda pracy „grupa ekspercka”). Podsumowaniem warsztatu jest dyskusja moderowana przez edukatorów.

2. Kto napisze naszą historię?

Celem warsztatu jest przedstawienie młodzieży dwóch perspektyw mówienia o losie Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce: perspektywy żydowskiej, reprezentowanej przez konspiratorów z grupy Oneg Szabat, oraz perspektywy niemieckiej, reprezentowanej przez niemiecką ekipę filmową. Uczniowie poznają genezę powstania grupy i kontekst losu Żydów polskich pod okupacją. Następnie będą pracowali z materiałami z kolekcji grupy Oneg Szabat, z których część jest również zaprezentowana na wystawie „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”.

Uczestnicy przeanalizują 4 rodzaje materiałów dotyczących obecności niemieckiej ekipy filmowej w getcie warszawskim w maju 1942 r.: 3 różne spisane relacje mieszkańców getta i fragment niemieckiej relacji filmowej.

3. Wspólnota ducha i praktyk religijnych

Współczesny judaizm i chrześcijaństwo to dziś dwie całkowicie odrębne religie. Warto jednak pamiętać, że mają one wspólne źródło. Sam Jezus, uznawany przez chrześcijan za Mesjasza, był przecież członkiem narodu wybranego. Podobnie było zresztą w przypadku większości apostołów. Pierwsi chrześcijanie byli traktowani przez Żydów jako rodzaj sekty, tym bardziej, że początkowo zachowali zarówno nakaz obrzezania, jak i przestrzegali Prawa Mojżeszowego. Drogi obu religii jednak dość szybko się rozeszły, choć nadał łączy je wiele wspólnego. Podczas tej lekcji razem spróbujemy odkryć część z tych więzów i podobieństw.

4. Synagoga jako instytucja religijna, miejsce spotkań i tekst kultury

Celem tej lekcji jest próba przybliżenia istoty, powodów i celów działania synagogi – jako instytucji żydowskiego życia religijnego, miejsca spotkań wspólnoty, a także jako tekstu kultury pełnego ciekawych informacji. Ten wyjątkowy tekst można, posiadając odpowiednie narzędzia interpretacyjne i odrobinę wiedzy, odczytywać jak opowieść o żydowskiej religijności i obyczajowości, nawet jeśli owo odczytywanie możliwe jest tylko przy pomocy zdjęć lub rycin. Materiały wizualne, które są wykorzystane w tej lekcji, pochodzą w znakomitej większości ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego, który mieści się w oryginalnym budynku dawnej Głównej Biblioteki Judaistycznej, położonym w najbliższej okolicy miejsca, gdzie znajdowała się Wielka Synagoga – jedna z najpiękniejszych stołecznych świątyń, oddana do użytku we wrześniu 1878 roku i służąca żydowskim mieszkańcom miasta przez ponad pięćdziesiąt lat.

Dostępność oferty

• Warsztaty organizowane są dla grup minimum 10-osobowych i maksimum 30-osobowych.
• Prosimy o rezerwację z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem.
• Czas trwania warsztatu: 75-90 minut.

Kontakt

Zainteresowanych organizacją warsztatu edukacyjnego przeznaczonego dla grup uczniów i studentów prosimy o kontakt z Działem Edukacji ŻIH: 

tel.: (0–22) 827 92 21 wew. 102; e-mail: edukacja@jhi.pl