Menu
- News
- Events
- Oneg Shabbat
- Collections
- Research
- Exhibitions
- Education
- Publishing Department
- Genealogy
- About the Institute
- Bookstore
Database contents: apart from the name of the unit, there have also been provided: dates of its creation, the catalogue number, the number of archival units, and its running meters (in other words size). Additionally, a short history of the unit has been included (how it was created) and information about the content (meaning what kind of documents can be found there). In the case of units assessed within the last twenty years, inventories in PDF format have also been included. They facilitate a detailed look at the content of a particular collection. They are accompanied by an introduction, which describes the history of the documents as well as the history of the institution / person who released them. In many cases, the inventories are complemented by geographic and personal indexes.
The browser allows to find the collection we are interested in through entering a key word, for example, in the case of looking for the documents of Jewish Community in Cracow, you need to type in “Community” or “Cracow”, or the catalogue number (meaning, the number of the unit).
Accessing documents: we would like to highlight that the documents themselves are not available online. They are available for inspection only at JHI Archive’s headquarters, during its working hours (from Monday to Friday, 8am-4pm).
Searching people: the database “Archive collection” is not a personal database, which means that it is not intended for searching people.
| Signature | Name | Date range | L.j. | M.b. | |
|---|---|---|---|---|---|
| 100 | Zbiór świadectw dojrzałości absolwentek Gimnazjum Żeńskiego „Wiedza” Luby Sołowiejczyk-Magalitowej w Łodzi. 1925–1939 |
1925 - 1939 |
6 | 0.1 | |
| 101 | Jüdische Gemeinde zu Berlin (Gmina Żydowska w Berlinie). [1672] 1775 – 1938 |
1672 - 1672 1775 - 1938 |
81 | 1.5 | |
| 102 | Żidovska Nabożenska obec v Praze. Jüdische Kultusgemeinde in Prag (Gmina Żydowska w Pradze). 1939 – 1940 |
1939 - 1940 |
21 | 0.5 | |
| 103 | Israelitische Kultusgemeinde Wien (Gmina Żydowska w Wiedniu). 1866 – 1940 |
1866 - 1940 |
50 | 0.8 | |
| 104 | Gmina Żydowska w Bydgoszczy. 1838 — 1939 |
1838 - 1857 1887 - 1939 |
37 | 1 | |
| 105 | Synagogen Gemeinde zu Breslau (Gmina Żydowska we Wrocławiu). 1852 - 1944 |
1852 - 1944 |
1325 | 30 | |
| 106 | Gminy Żydowskie Prowincji Śląskiej. [1742] 1869 - 1939 [1942] |
1742 - 1742 1869 - 1939 1942 - 1942 |
533 | 6.5 | |
| 107 | Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. 1701 – 1939 |
1701 - 1939 |
1226 | 24 | |
| 108 | Żydowskie stowarzyszenia krakowskie. [1812] 1914 - 1939 |
1812 - 1812 1914 - 1939 |
139 | 2 | |
| 109 | Gmina Wyznaniowa Podgórze. 1893 - 1938 |
1893 - 1938 |
86 | 2 | |
| 110 | Gmina Wyznaniowa Żydowska w Tarnopolu. 1881 - 1939 |
1881 - 1939 |
31 | 0.5 | |
| 111 | Gmina Wyznaniowa Żydowska w Żychlinie. [1918] 1929 - 1931 |
1918 - 1918 1929 - 1931 |
8 | 0.1 | |
| 112 | Synagogen Gemeinde Gleiwitz (Gmina Żydowska Gliwice). 1907 – 1942 |
1907 - 1942 |
212 | 5 | |
| 113 | Akta Gminy Wyznaniowej Żydowskiej miasta Włocławka oraz gmin żydowskich powiatu Włocławek. 1919 – 1939 |
1919 - 1939 |
19 | 0.4 | |
| 114 | Pinkas płocki. Kronika Gminy Żydowskiej w Płocku. 1762-1781. |
1762 - 1781 |
1 | 0.1 | |
| 115 | Biuro Adresowe miasta Częstochowy. Kwestionariusze do dowodów osobistych. 1930 – 1938 |
1930 - 1938 |
1 | 3 | |
| 116 | Gminy Żydowskie Prowincji Poznańskiej. [1781] 1790 - 1938 |
1781 - 1781 1790 - 1938 |
76 | 1 | |
| 117 | Prace magisterskie studentów Instytutu Nauk Judaistycznych obronione na Uniwersytecie Warszawskim w latach 30-tych XX w. | 64 | 1 | ||
| 118 | Zbiór dokumentów lóż masońskich m.in. w Dreźnie, Hanowerze, Altenburgu. 1815 – 1939 |
1815 - 1939 |
66 | 1 | |
| 119 | Zbiór dokumentów Gminy Żydowskiej miasta Lwowa. 1609 - 1801, 1902 |
1609 - 1801 1902 - 1902 |
54 | 0.4 | |
| 120 | Varia (zbiór rozpraw naukowych, religijnych, dokumentów osobistych i administracyjnych z XIX i XX w.) | 722 | 12 | ||
| 121 | Dzienniki: Publicznej Szkoły Powszechnej w Warszawie. 1938–1939; 1931–1932; Prywatnej Szkoły Powszechnej w Łodzi. 1935–1936 |
1931 - 1939 |
3 | 0.1 | |
| 122 | Kolekcja podań do starostwa radzymińskiego o wydanie zgody na wyjazd zagranicę Żydów — emigrantów z Podola i Wołynia. 1922 |
1922 - 1922 |
1 | 0.1 | |
| 123 | Kolekcja polskich paszportów żydowskich emigrantów do Palestyny zdeponowanych w polskim konsulacie w Haifie. 1930 – 1939 |
1930 - 1939 |
1 | 3 | |
| 124 | Kopie pamiętników młodzieży żydowskiej nadesłane na konkurs JIVO w Wilnie. 1928-1939 |
1928 - 1939 |
27 | 0.3 | |
| 125 | Księgi małżeństw ludności żydowskiej w Wyszkowie. 1879 - 1880 i 1889 - 1890, 1908 – 1910 |
1879 - 1880 1889 - 1890 1908 - 1910 |
5 | 0.2 | |
| 126 | Akta zgonów izraelickiego okręgu metrykalnego w Zniesieniu, powiat Lwów, 1914 |
1914 - 1914 |
1 | 0.03 | |
| 127 | Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych. 1809 – 1939 |
1808 - 1809 1840 - 1939 |
10 | 0.5 | |
| 128 | Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach, 1828-29, 1834-1835, 1842, 1843, 1845, 1846 |
1828 - 1828 1834 - 1835 1842 - 1842 1843 - 1843 1845 - 1845 1846 - 1846 |
7 | 0.3 | |
| 129 | Kolekcja dokumentów gmin żydowskich z terenów I Rzeczpospolitej. XVII – XVIII w. | 8 | 0.05 | ||
| 130 | Odpisy aktów urodzenia wyznania mojżeszowego z Łodzi |
1914 - 1941 |
4 | ||
| 131 | Korespondencja organizacji żydowskich ze starostwami w województwie lwowskim |
1924 - 1939 |
|||
| 132 | Zbiór świadectw i dyplomów ze szkół różnego szczebla |
1913 - 1938 |
1 | 0.01 | |
| 134 | Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna. Okręg Bóżniczy w Kutnie. [1828] 1830 - 1833 i 1837 - 1840 [1841] |
1828 - 1828 1830 - 1833 1837 - 1840 1841 - 1841 |
8 | 0.2 | |
| 135 | Gmina Wyznaniowa Żydowska miasta Łodzi. | 1 | 0.5 | ||
| 136 | Dokumenty redakcji "Pariser Tageszeitung" |
1936 - 1940 |
203 | 1 | |
| 137 | Księga małżeństw m. Łodzi. 1936 | 1 | 0.1 | ||
| 138 | Księga urodzeń, małżeństw i zgonów wsi Kaskada, powązkowski okręg bóżniczy. 1915 |
1915 - 1915 |
1 | 0.03 | |
| 139 | Zbiór akt diaspory żydowskiej na Łotwie. 1920-1940 |
1920 - 1940 |
3 | 0.4 | |
| 140 | Księga Zgonów Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Złoczewie. 1912-1916 |
1912 - 1916 |
1 | 0.1 | |
| 141 | Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów. 1913-1917 |
1913 - 1917 |
1 | 0.05 | |
| 142 | Akta uprawomocniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy w 1857 r. |
1857 - 1857 |
1 | 0.1 | |
| 143 | Israelitische Kultusgemeinde Graz. (Gmina Żydowska w Grazu). 1926 – 1937 |
1926 - 1937 |
1 | 0.2 | |
| 144 | Zbiór obwieszczeń i ulotek dotyczących życia społecznego i politycznego ludności żydowskiej |
1916 - 1939 |
77 | 0.5 | |
| 199 | Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie. 1857 - 1878, 1927 |
1857 - 1878 1927 - 1927 |
4 | 0.2 | |
| 200 | Zbiór dokumentów Związku Towarzystw Opieki nad Dziećmi i Sierotami Centos w Getcie Warszawskim. 1941–1942 |
1941 - 1942 |
27 | 0.1 | |
| 202 | Paryż. Dokumenty osobiste. |
1935 - 1940 |
5 | 0.2 | |
| 203 | Palestyna. Dokumenty osobiste. 1935, 1939. |
1935 - 1939 |
2 | 0.01 | |
| 204 | Podziemne Archiwum Getta Białostockiego. 1941 - 1943 |
1941 - 1943 |
96 | 1 | |
| 205 | Zbiór materiałów do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi. 1939-1944 |
1939 - 1944 |
661 | 10 | |
| 206 | Nagykanizsa. Wegry. Dokumenty osobiste. 1922. |
1922 - 1922 |
1 | 0.01 | |
| 207 | Kartoteka Więźniów Obozu Hasag- Pelcery w Częstochowie. 1943 — 1945 |
1943 - 1945 |
1 | 2 | |
| 208 | Nyíregyháza. Dokumenty osobiste. 1920 |
1920 - 1920 |
1 | 0.01 | |
| 209 | Obozy |
1939 - 1945 |
325 | 2 | |
| 210 | American Jewish Joint Distribution Committee. 1939-1941 |
1939 - 1941 |
761 | 6 | |
| 211 | Żydowska Samopomoc Społeczna (Jüdische Soziale Selbsthilfe Jüdisches Hilfskomitee). 1940 – 1942 [1944] |
1940 - 1942 1944 - 1944 |
1481 | 16 | |
| 212 | Zarząd Przedstawicielstwa Ludności Żydowskiej w Będzinie. 1939 – 1943 (Vorstand der Jüdischen Interessenvertretung in Bendsburg) |
1939 - 1943 |
24 | 0.5 | |
| 213 | Rada Starszych w Częstochowie. 1939 – 1942 |
1939 - 1942 |
108 | 2.5 | |
| 214 | Rada Żydowska w Falenicy. 1940 – 1941 |
1940 - 1941 |
2 | 0.01 | |
| 215 | Rada Żydowska w Jaśle. 1941 - 1942 |
1941 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 216 | Rada Żydowska w Łachwie. 1941 |
1941 - 1941 |
1 | 0.01 | |
| 217 | Miechów. Dokumenty osobiste. 1936-1938. |
1936 - 1938 |
1 | 0.01 | |
| 218 | Jüdische Gemeinde in Krakau (Rada Żydowska w Krakowie). 1939 – 1942 |
1939 - 1942 |
82 | 20 | |
| 219 | Rada Żydowska w Międzyrzecu Podlaskim. 1940, 1942 |
1940 - 1940 1942 - 1942 |
7 | 0.01 | |
| 220 | Rada Żydowska w Końskich. 1941-1942 |
1941 - 1942 |
1 | 0.02 | |
| 221 | Rada Żydowska w Warszawie. 1939–1945, [przed 1939, po 1945] |
1939 - 1945 1939 - 1939 1945 - 1945 |
70 | 3 | |
| 222 | Rada Żydowska w Staszowie. 1940-1942, [1937-1939] |
1940 - 1942 1937 - 1939 |
22 | 0.7 | |
| 223 | Rada Żydowska we Włoszczowej. 1941-1942 |
1941 - 1942 |
2 | 0.01 | |
| 224 | Kamieńsk. Zarząd Gminny. 1939 - 1940 |
1939 - 1940 |
2 | 0.1 | |
| 225 | Rada Żydowska w Pińsku. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.04 | |
| 226 | Zbiór utworów literackich. 1939 - 1960 |
1937 - 1997 |
515 | 6 | |
| 227 | Lwów. 1878-1942 |
1878 - 1942 |
4 | 0.3 | |
| 228 | Der Stadthauptmann der Stadt Krakau (Starosta miasta Krakowa). 1939 -1944 |
1939 - 1944 |
135 | 2 | |
| 229 | Rada Żydowska we Lwowie. Zbiór dokumentów dotyczących Getta Lwowskiego. (Teka Lwowska). 1941 – 1942 |
1941 - 1942 |
25 | 0.5 | |
| 230 | Zbiór dokumentów konspiracyjnych, w tym prasa (dawniej varia okupacyjne). 1939-1945 |
1939 - 1945 |
165 | 1.2 | |
| 231 | Leżajsk. 1906-1940. |
1906 - 1940 |
6 | 0.3 | |
| 232 | Rada Żydowska w Rawie Ruskiej. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 233 | Zbiór dokumentów niemieckich władz okupacyjnych. 1939 – 1944 |
1939 - 1944 |
157 | 1.5 | |
| 234 | Fotokopie dokumentów niemieckich władz okupacyjnych. | 50 | 0.5 | ||
| 235 | Krośniewice. Władze niemieckie. | 1 | 0.01 | ||
| 236 | Koło. Dokumenty prywatne. 1923. |
1923 - 1923 |
1 | 0.01 | |
| 237 | Kolonia. Niemcy. 1938-1941. |
1938 - 1941 |
2 | 0.02 | |
| 238 | Katowice. Dokumenty prywatne. 1937-1938. |
1937 - 1938 |
1 | 0.01 | |
| 239 | Dawidgródek. Dokumenty prywatne. 1944. |
1944 - 1944 |
1 | 0.01 | |
| 240 | Brzeziny. Dokumenty prywatne. 1927-1930. |
1929 - 1930 |
1 | 0.01 | |
| 241 | Obwieszczenia i zarządzenia władz okupacyjnych. 1939 – 1945 |
1939 - 1945 |
606 | 1.5 | |
| 242 | Sicherheitspolizei (SIPO) und des Sicherheitsdienst (SD) (Policja Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa), Paryż. 1942 – 1943 |
1942 - 1943 |
850 | 5 | |
| 243 | Białystok. 1924, 1949. |
1924 - 1949 |
2 | ||
| 244 | Biuro Meldunkowe w Białej Podlaskiej. Karty meldunkowe ludności żydowskiej. |
1930 - 1942 1945 - 1946 |
2 | 1 | |
| 245 | Zbiór planów i map. 1922-1990 |
1922 - 1990 |
226 | 0.5 | |
| 246 | Kołomyja. Dokumenty prywatne. 1921. |
1921 - 1921 |
1 | 0.01 | |
| 247 | Amsterdam (Holandia). Dokumenty prywatne. 1943. |
1943 - 1943 |
1 | ||
| 249 | Opatów. 1942-1944. |
1942 - 1944 |
2 | 0.01 | |
| 250 | Podania jeńców Stalagu II B w Hammerstein [Czarne, woj. pomorskie] do ambasady ZSRR w Berlinie o nadanie obywatelstwa sowieckiego. 10.–12.1940 |
1940 - 1940 |
4 | 0.2 | |
| 251 | Gesundheitskammer im Generalgouvernement (Izba Zdrowia w Generalnym Gubernatorstwie). [1939] 1940 – 1943 |
1939 - 1939 1940 - 1943 |
7 | 0.15 | |
| 252 | Rada Żydowska w Łęczycy. 1941 |
1941 - 1941 |
1 | 0.2 | |
| 253 | Rada Żydowska w Lublinie. 1940-1944 |
1940 - 1944 |
23 | 5 | |
| 254 | Wnioski Żydów europejskich o wizę emirgacyjną. 1940 |
1940 - 1940 |
1 | 0.05 | |
| 255 | Prawo podatkowe III Rzeszy. 1939-1945 |
1939 - 1945 |
48 | 0.3 | |
| 256 | Rada Żydowska w Modliborzycach. 1940-1942 |
1940 - 1942 |
4 | 0.2 | |
| 257 | Bochnia. Dokumenty prywatne. 1943 |
1943 - 1943 |
2 | 0.01 | |
| 258 | Drohobycz. Dokumenty prywatne. 11.12.1941 |
1941 - 1941 |
1 | 0.01 | |
| 259 | Kobierzyn. Państwowy Zakład dla Umysłowo Chorych. 1940 |
1940 - 1940 |
1 | 0.01 | |
| 260 | Kowno. Obóz (Wiliampol – Getto). 1941-1944 |
1941 - 1944 |
1 | 0.1 | |
| 261 | Nowy Sącz - Getto. Akta prywatne. bd. [przed 08.1942] |
1939 - 1942 |
3 | 0.01 | |
| 262 | Rada Żydowska w Pabianicach. 1942 |
1942 - 1942 |
2 | 0.01 | |
| 263 | Piotrków Trybunalski. Dokumenty osobiste. 1926-1942. |
1926 - 1926 1942 - 1942 |
5 | 0.01 | |
| 264 | Rada Żydowska w Przemyślu. Dokumenty prywatne. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 265 | Rada Żydowska w Radomiu. 1940-1941 |
1940 - 1941 |
5 | 0.2 | |
| 266 | Zbiór fotografii legitymacyjnych ludności żydowskiej w Siedlcach, bd. | 1 | 0.1 | ||
| 267 | Tarnów. Sąd Grodzki, Getto, Obóz pracy. 1941-1943 |
1941 - 1943 1927 - 1930 |
9 | 0.02 | |
| 268 | Theresienstadt. Judische Selbstverwaltung. 1941 |
1941 - 1941 |
1 | 0.01 | |
| 269 | Wilno – Getto. Akta prywatne. 1941-1942 |
1941 - 1942 1938 - 1938 |
2 | 0.01 | |
| 270 | Rada Żydowska w Wereszczynie. 1941-1942 |
1941 - 1942 |
2 | 0.01 | |
| 271 | Zwierzyniec. Obóz przejściowy. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 272 | Rzeszów. Gmina Żydowska Wyznaniowa. Urząd Metrykalny. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 273 | Ujście Jezuickie. Akta prywatne. 1942, [1946] |
1942 - 1942 1946 - 1946 |
1 | 0.01 | |
| 274 | Rada Żydowska w Kielcach. 1941 |
1941 - 1941 |
1 | 0.01 | |
| 275 | Rada Żydowska w Białej Rawskiej. | 3 | 0.2 | ||
| 276 | Rada Żydowska w Niepołomicach. 1942 |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 277 | Rada Żydowska i Komisarz Powiatowy w Zbarażu. 1942 - 1943 |
1942 - 1943 |
4 | 0.1 | |
| 278 | Poniatowa, obóz. 1942, po 1945 |
1942 - 1942 1945 - 1945 |
1 | 0.01 | |
| 279 | Czermin [Hohenbach]. 1943 |
1943 - 1943 |
1 | 0.01 | |
| 280 | Ostrowiec Świętokrzyski. 1940-1941 |
1940 - 1941 |
1 | 0.02 | |
| 281 | Poznań. Dokumenty osobiste. 1938. |
1938 - 1938 |
1 | 0.01 | |
| 282 | Sandomierz. Dokumenty osobiste. 1924-1944 |
1924 - 1944 |
1 | 0.01 | |
| 283 | Satanów. 1919. |
1919 - 1919 |
1 | 0.01 | |
| 285 | Tomaszów Mazowiecki. Dokumenty osobiste. 1922 |
1922 - 1922 |
1 | 0.01 | |
| 286 | Wolbrom. Dokumenty osobiste. 1930 |
1930 - 1930 |
0.01 | ||
| 287 | Żółkiewka. Dokumenty osobiste. 1937 |
1937 - 1937 |
1 | 0.01 | |
| 288 | Zbąszyń. Dokumenty osobiste. 1938 |
1938 - 1938 |
1 | 0.01 | |
| 289 | Nowy Targ. Władze niemieckie. 1942. |
1942 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 290 | Prędocice (Tormersdorf). 1941-1942. |
1941 - 1942 |
1 | 0.01 | |
| 301 | Zbiór relacji Żydów Ocalałych z Zagłady. | 7297 | 20 | ||
| 302 | Zbiór pamiętników Żydów Ocalałych z Zagłady. | 350 | 10 | ||
| 303 I | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Prezydium i Sekretariat. 1945–1950 |
1945 - 1950 |
283 | 2 | |
| 303 II | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Organizacji i Kontroli. 1946-1950 |
1946 - 1950 |
152 | 2 | |
| 303 III | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Personalny. 1946-1950 |
1946 - 1950 |
190 | 1.5 | |
| 303 IX | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Oświaty. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
1887 | 4.5 | |
| 303 V | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Ewidencji i Statystyki. | 1468 | 19 | ||
| 303 VI | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Repatriacji. 1945-1946 |
1945 - 1946 |
68 | 0.5 | |
| 303 VII | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Finansowy. 1944-1950 |
1944 - 1950 |
261 | 4 | |
| 303 VIII | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Opieki Społecznej. 1944-1950 |
1944 - 1950 |
584 | 3 | |
| 303 X | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Budowlany. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
42 | 0.5 | |
| 303 XI | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Młodzieżowy. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
180 | 0.5 | |
| 303 XII | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Produktywizacji. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
189 | 1.5 | |
| 303 XIII | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Kultury i Propagandy. 1944-1950 |
1944 - 1950 |
248 | 3 | |
| 303 XIV | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Emigracji. 1946-1950 |
1946 - 1950 |
653 | 7.5 | |
| 303 XIX | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Ziomkostw. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
165 | 1.2 | |
| 303 XVI | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Prawny. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
199 | 1.5 | |
| 303 XVIII | Centralny Komitet Żydów w Polsce. Centralna Komisja Specjalna. 1946-1947 |
1946 - 1947 |
75 | 0.5 | |
| 303 XX | Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy CKŻP. 1944-1947 |
1944 - 1950 |
694 | 8 | |
| 309 | Organizacja Rozwoju Twórczości Przemysłowej, Rzemieślniczej i Rolniczej wśród Ludności Żydowskiej (ORT). 1946-1950 |
1946 - 1950 |
1062 | 15 | |
| 310 | Żydowski Instytut Historyczny. 1947- (zespół otwarty) |
1947 - 1947 |
2544 | 32 | |
| 313 | Sąd Społeczny (Obywatelski) przy CKŻP. 1946-1950 |
1946 - 1950 |
153 | 3 | |
| 314 | Ruch robotniczy. | 334 | 2.5 | ||
| 318 | Związek Żydów Byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem. 1944 – 1949 |
1944 - 1949 |
78 | 1 | |
| 325 | Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce. 1950 – 1967 |
1950 - 1967 |
317 | 7.5 | |
| 332 | Wojna domowa w Hiszpanii. 1937-1987 |
1937 - 1987 |
27 | 0.5 | |
| 333 | Organizacje syjonistyczne. 1927, 1945-1950 |
1927 - 1927 1945 - 1950 |
601 | 5.5 | |
| 334 | Bund. 1945–1949 |
1945 - 1949 |
134 | 1.5 | |
| 335 | Cukunft. 1946–1949 |
1946 - 1949 |
8 | 0.1 | |
| 337 | Materiały Instytutu Pamięci Narodowej dotyczące zbrodni wojennych. 1945-1949 |
1945 - 1949 |
48 | 1 | |
| 339 | Janusz Korczak. | 90 | 0.3 | ||
| 344 | Materiały z procesów zbrodniarzy wojennych. 1945–1962 |
1945 - 1962 |
599 | 5 | |
| 347 | Prace magisterskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej | 495 | 9 | ||
| 348 | Prace doktorskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej. | 138 | 2 | ||
| 349 | Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem w ŻIH. 1979-2004 [zespół otwarty] |
1979 - 2004 |
223 | 15 | |
| 350 | American Jewish Joint Distribution Committee. 1945-1949 |
1945 - 1949 |
2550 | 37 | |
| 351 | Hebrajskie Stowarzyszenie Pomocy Imigrantom. HIAS (Hebrew Sheltering and Immigrant Aid Society). 1945 – 1949 |
1945 - 1949 |
487 | 8 | |
| 352 | Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
137 | 1.2 | |
| 353 | Ogłoszenia i plakaty powojennych organizacji żydowskich m.in.: CKŻP, ORT, TSKŻ, Teatr Żydowski. | 500 | 0.5 | ||
| 354 | Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej. 1944 – 1949 |
1944 - 1949 |
6 | 2.5 | |
| 355 | Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie. 1944-1950 |
1944 - 1950 |
46 | 0.5 | |
| 359 | Powiatowy Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim 1945-1946 |
1945 - 1946 |
13 | 0.2 | |
| 360 | Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego w Polsce. 1949-1992 (od 1992 Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP) |
1946 - 1993 |
63 | 0.8 | |
| 361 | Żydowskie Towarzystwo Krzewienia Sztuk Pięknych. 1946 – 1949 |
1946 - 1950 |
54 | 0.5 | |
| 362 | Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku. 1944-1950 |
1944 - 1950 |
98 | 1.5 | |
| 363 | Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie. 1945-1950 |
1945 - 1950 |
120 | 1.5 | |
| 364 | Komitet Żydowski w Świdnicy. | 130 | 1 | ||
| 365 | Powiatowy Komitet Żydowski w Tarnowie 1945-1949 |
1945 - 1949 |
10 | 0.2 | |
| 366 | Poawiatowy Komitet Żydowski w Żarach 1946-1950 |
1946 - 1950 |
70 | 0.2 | |
| 367 | Wojewódzki Komitet Żydowski w Przemyślu 1944-1950 |
1944 - 1950 |
31 | 0.4 | |
| 368 | Związek Literatów i Dziennikarzy Żydowskich w Polsce. 1944-1947 |
1944 - 1947 |
59 | 0.5 | |
| 369 | Żydowskie Towarzystwo Kultury w Polsce. Akta oddziałów terenowych. 1947-1950 |
1947 - 1950 |
136 | 1 | |
| 370 | Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty) |
1994 - 2009 |
3 | 0.1 | |
| 371 | Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty) |
1968 - 1968 1994 - 2009 |
3 | 0.1 | |
| 372 | Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty) |
1968 - 1968 1994 - 2009 |
1 | 0.1 | |
| 373 | Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty) |
1994 - 2009 |
1 | ||
| 374 | Kartoteka żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. 1944 |
1944 - 1944 |
1 | 1 | |
| ARG | Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy [Ring.I, Ring.II] Archiwum Ringelbluma. [1909] 1940-03.1943 |
1909 - 1909 1940 - 1940 1943 - 1943 |
2063 | 14 | |
| M/235 | Kolekcja Hersza Wassera. 1939 – 1946 [ze zbiorów YIVO w Nowym Jorku] |
1939 - 1946 |
3 | 2 | |
| S/236 | Spuścizna: rodzina Naimark. [1938] 1939-1941 |
1938 - 1938 1939 - 1941 |
7 | 0.2 | |
| S/237 | Spuścizna: rodzina Lebenhaft |
1940 - 1944 |
61 | 0.2 | |
| S/309 | Spuścizna: Pola Wawer. 1908-1990 |
1908 - 1990 |
57 | 0.2 | |
| S/324 | Spuścizna: Emilia Puławska |
1940 - 1989 |
40 | 0.2 | |
| S/325 | Spuścizna: Benjamin Perelmuter |
1945 - 1951 |
137 | 0.2 | |
| S/326 | Spuścizna: Tatiana Berenstein. 1946-1969 |
1946 - 1969 1969 - 1992 |
131 | 0.7 | |
| S/327 | Spuścizna: Janina Morgensztern. |
1958 - 1969 |
24 | 0.3 | |
| S/328 | Spuścizna: Abraham Morewski. 1908-1964 |
1908 - 1969 |
47 | 0.8 | |
| S/329 | Spuścizna: Gerszon Dua-Bogen. 1926-1970 |
1926 - 1970 |
37 | 0.5 | |
| S/330 | Spuścizna: Michał i Klara Mirscy. 1929-1969 |
1924 - 1969 |
29 | 0.5 | |
| S/331 | Spuścizna: Salo Fiszgrund. 1946-1966 |
1946 - 1966 |
12 | 0.07 | |
| S/332 | Spuścizna: Felicja Perel |
1920 - 1997 |
22 | 0.5 | |
| S/333 | Spuścizna: Bernard Mark. |
1897 - 1966 |
296 | 5 | |
| S/334 | Spuścizna: Zvi Hirshkan |
1925 - 1940 1886 - 1938 |
2 | 0.2 | |
| S/335 | Spuścizna: Estera Sima (Franciszka) i Seweryn Ajzner |
1932 - 1999 |
38 | 0.3 | |
| S/336 | Spuścizna: Janina Sobol-Masłowska |
1946 - 1993 |
6 | 0.1 | |
| S/337 | Spuścizna: Feliks Cywiński |
1945 - 1982 |
6 | ||
| S/338 | Spuścizna: Szymon Zachariasz. | 30 | 0.4 | ||
| S/339 | Spuścizna: Artur Eisenbach. |
1918 - 1992 |
177 | 1 | |
| S/340 | Spuścizna: Szymon Datner. |
1944 - 1989 |
199 | 4 | |
| S/341 | Spuścizna: Anatol Leszczyński. 1961-1993 |
1961 - 1993 |
42 | 0.5 | |
| S/342 | Spuścizna: Ida Merżan. | 46 | 0.5 | ||
| S/343 | Materiały osobiste. 1912-2009 |
1912 - 2009 |
31 | 1 | |
| S/344 | Spuścizna: Henryk Kroszczor. |
1916 - 1979 |
112 | 2 | |
| S/345 | Spuścizna: rodziny Rotbaum |
1926 - 1994 |
481 | 7 | |
| S/346 | Spuścizna: Chaim Finkelsztejn. 1936-2002 |
1936 - 2002 |
178 | 0.5 | |
| S/347 | Spuścizna: Michał Weichert |
1940 - 1949 |
8 | 0.1 | |
| S/348 | Spuścizna: Henryk Zołotow. 1952-1964 |
1952 - 1964 |
33 | 0.3 | |
| S/349 | Spuścizna: Zygmunt Hoffman. | 3 | 0.5 | ||
| S/350 | Spuścizna: Anna (Chana) Kubiak. | 6 | 0.2 | ||
| S/351 | Spuścizna: Henryk Piasecki. | 2 | 0.2 | ||
| S/352 | Spuścizna: Ernestyna i Józef Sandel. | 150 | 0.5 | ||
| S/353 | Spuścizna: Irena Sendlerowa. 1995-2003 |
1995 - 2003 |
28 | 0.5 | |
| S/354 | Spuścizna: Eugenia Sieradzka. |
1912 - 1990 |
10 | 1 | |
| S/355 | Spuścizna: Bronisław Elkana Anlen |
1900 - 1999 |
24 | 1 | |
| S/356 | Spuścizna: Julian Leszczyński |
1972 - 1981 |
19 | 0.5 | |
| S/357 | Spuścizna: Władysław Bartoszewski |
1919 - 2010 |
23 | 0.4 | |
| S/358 | Spuścizna: Szymon Taub [1887–1943]; Władysław Chrapusta. [1896–1982] |
1921 - 1943 1946 - 1982 |
19 | 0.5 | |
| S/359 | Spuścizna: Leopold Trepper (Leib Domb). | 4 | 0.07 | ||
| S/360 | Spuścizna: Daniel Kac. |
1980 - 2004 |
13 | 0.2 | |
| S/361 | Spuścizna: Salomon Łastik. 1940-1979 |
1940 - 1979 |
27 | 0.2 | |
| S/362 | Spuścizna: Salomon Belis-Legis. 1960-1990 |
1942 - 1990 |
37 | 0.5 | |
| S/363 | Spuścizna: rodzina Halperson. [1920] 1939-1942 [2000] |
1920 - 1920 1939 - 1942 2000 - 2000 |
6 | 0.25 | |
| S/364 | Spuścizna: Jonas Turkow. 1922-1946 |
1922 - 1946 |
13 | 0.2 | |
| S/365 | Spuścizna: Tadeusz Józef Michalski. | 18 | 0.5 | ||
| S/366 | Spuścizna: Jerzy Lewiński. |
1929 - 2004 |
30 | 0.5 | |
| S/367 | Spuścizna: Rachela Markin. | 3 | 0.2 | ||
| S/368 | Spuścizna: rodzina Feldhorn. 1896–1975 [1991, 2014, 2016] |
1896 - 2016 |
20 | 0.5 | |
| S/369 | Spuścizna: Eliasz Feldman. 1983-2006 |
1983 - 2006 |
41 | 1 | |
| S/370 | Spuścizna: rodzina Stupaj. 1932-1948 |
1932 - 1948 |
1 | 0.02 | |
| S/371 | Spuścizna: rodzina Percyz. 1917-1941 |
1917 - 1941 |
5 | 0.2 | |
| S/372 | Spuścizna: Abraham Nattel. 1927-1939 |
1927 - 1939 |
7 | 0.4 | |
| S/373 | Spuścizna: rodzina Melchior |
1904 - 1942 |
64 | 0.5 | |
| S/374 | Spuścizna: Ruta Sakowska. |
1927 - 2011 |
84 | 1 | |
| S/375 | Spuścizna: Gustaw Kerszman |
1904 - 2004 |
13 | 0.5 |
Zbiór świadectw dojrzałości absolwentek Gimnazjum Żeńskiego „Wiedza” Luby Sołowiejczyk-Magalitowej w Łodzi. 1925–1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 100 | 6 | 0.1 |
Układ alfabetyczny. Baza elektroniczna licząca 198 rekordów.
Jüdische Gemeinde zu Berlin (Gmina Żydowska w Berlinie). [1672] 1775 – 1938
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 101 | 81 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Początki obecności Żydów w Berlinie sięgają lat czterdziestych XIII w. Jednakże powstałe wówczas skupisko było niewielkie, a kres jego istnieniu położyły prześladowania. Ponownie Żydzi zaczęli napływać do miasta w 1671 r., czego konsekwencją było powstanie gminy. W 1750 r. mieszkało w Berlinie 2190 Żydów, jednak ich liczba dynamicznie wzrastała wraz z rozwojem miasta. W 1910 r. Berlin liczył ponad 140 tys. Żydów, którzy stanowili 4% mieszkańców miasta. Wielu z nich postrzegało swoją żydowskość jedynie w aspekcie przynależności do wspólnoty wyznaniowej. W 1933 r. Gmina Żydowska w Berlinie liczyła ok. 160 tys. członków. Na skutek antysemickiej polityki władz nazistowskich w latach 1933–1939 populacja Żydów w Berlinie zmalała do 80 tys., pomimo przeniesienia do Berlina Żydów z innych części Niemiec. Podczas Nocy Kryształowej (9–10.11.1938 r.) spłonęła większość berlińskich synagog, a sklepy i domy żydowskie zostały splądrowane. Dziesiątki Żydów zginęło, a kilka tysięcy zesłano do obozów koncentracyjnych, zwłaszcza Sachsenhausen. Od października 1941 r. do kwietnia 1943 r. resztki Żydów berlińskich (ok. 60 tys.) zostały wywiezione do gett i obozów zagłady we wschodniej Europie.
Już w 1906 r. powstało w Berlinie Ogólne Archiwum Żydów Niemieckich. Do 1926 r. zgromadzono tu materiały 344, przeważnie małych i średnich gmin. Po 1933 r. archiwum zostało przejęte przez nazistów. Znajdujące się w zbiorach ŻIH akta gminy berlińskiej zostały znalezione w 1945 r. na bocznicy kolejowej w Kłodzku i stanowią część większego zbioru dokumentów żydowskich wywożonych przez hitlerowców z Berlina. Zespół przejęty w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Akta Gminy z lat 1775–1938. W tym m.in.:
- budżet gminy z 1793 i 1794 r.;
- Komisja Administracyjna Gminy — regulamin, budżet 1792–1794;
- sprawozdania i orzeczenia zastępcy nadrabina krajowego 1775–1826;
- odpisy przywilejów elektorów brandenburskich z lat 1672–1710 (odpis b.d. i z 1841 r.);
- wyciągi z postanowień sejmów brandenburskich w sprawach statusu ludności żydowskiej 1824–1831;
- statuty: Gminy (1896), Zgromadzenia Przedstawicieli Gminy (1907), organizacji samopomocowych (1825–1907), Żydowskiego Towarzystwa Naukowego „Sefath Emeth” z XIX w.;
- legaty na rzecz gminy, akta notarialne, orzeczenia podatkowe, zezwolenia na ślub, inwentarze spuścizn 1790–1860;
- wykaz liczebności 51 gmin żydowskich w Prusach Wschodnich, koniec XIX w.;
- spis chłopców urodzonych w Berlinie w latach 1870–1871 (fragment), 1871 r.
- Kulturverein der Juden in Preussen [Towarzystwo Kulturalne Żydów w Prusach] (1841), statuty;
- Verein zur Erziehung jüdischer Waisen in Palästina [Towarzystwo opieki nad żydowskimi sierotami w Palestynie] 1879–1896 — statut, wyciągi z protokołów, korespondencja, preliminarze budżetowe;
- Berliner Comité für die verfolgten Russischen Juden. [Berlinski Komitet Żydowskich Uchodźców z Rosji] 1882–1899, Russischer Unterstützungsverein „Hulte” (Der Verein russisch-jüdischer Studierender 1890–1896) [Rosyjskie Towarzystwo Samopomocy „Hulte” (Stowarzyszenie Żydowskich Studentów z Rosji)] — statuty, sprawozdania z działalności, korespondencja;
- Deutsches Central-Komitee für die Russischen Juden [Centralny Komitet Rosyjskich Żydów w Niemczech] 1894–1899, m.in. wykaz osób, którym udzielono zapomogi;
- korespondencja gminy 1775–1937 — szczątki;
- korespondencja Biblioteki i Komisji Bibliotecznej przy gminie 1903–1938 — regulaminy, wyciągi z protokołów posiedzeń Komisji (1925–1931);
- Hilfsverein der Deutschen Juden. [Towarzystwo Samopomocy Żydów Niemieckich] 1933 — 1939, pisma okólne z lat 1933–1936;
- korespondencja z organizacjami żydowskimi zagranicą dotycząca poszukiwań i pomocy z 1938 r.;
- kartoteka uczniów szkół gminnych w Berlinie 1927–1938, 1187 kart (baza komputerowa).
Inwentarz kartkowy. Przepisany do programu FileMaker.
Żidovska Nabożenska obec v Praze. Jüdische Kultusgemeinde in Prag (Gmina Żydowska w Pradze). 1939 – 1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 102 | 21 | 0.5 |
Gmina Żydowska w Pradze istniała już we wczesnym średniowieczu. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1091 r. W 1848 r. liczyła 10 tys. osób, tworząc jedno z największych skupisk żydowskich w Europie. 1.09.1939 r. rozpoczęły się masowe represje wobec ludności żydowskiej, wywózki intelektualistów do Buchenwaldu. W okresie od 6.10.1941 do 16.03.1945 r. wywieziono do obozów i gett na okupowanych ziemiach polskich ponad 46 tys. Żydów praskich. Archiwum gminy w czasach hitleryzmu uległo zniszczeniu i rozproszeniu. Szczątki tego archiwum przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Korespondencja Gminy Żydowskiej w Pradze z żydowskimi i pomocowymi organizacjami zagranicą dotycząca poszukiwań i pomocy (listopad 1939 r. - lipiec 1940 r.)
Israelitische Kultusgemeinde Wien (Gmina Żydowska w Wiedniu). 1866 – 1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 103 | 50 | 0.8 |
Dzieje twórcy: Gmina Żydowska w Wiedniu powstała w XII wieku. W 1936 r. liczyła 176 tys. osób. Od marca 1938 r. dotknięta szczególnie brutalnymi represjami. Przesiedlenia do wyznaczonych miejsc na terenie Polski i Czech rozpoczęły się już w październiku 1939, ostatnie transporty do Terezina i Auschwitz miały miejsce we wrześniu i listopadzie 1942 r. Na miejsce formalnie zlikwidowanej w 1942 r. gminy żydowskiej powołano Judenrat, który istniał w mieście do końca rządów hitlerowskich i przejął archiwa gminy, natomiast archiwa innych instytucji i organizacji żydowskich zostały zagarnięte przez gestapo w listopadzie 1939 r. i wywiezione do Berlina.
Znajdujące się w archiwum ŻIH akta gminy wiedeńskiej zostały odnalezione w 1945 r. w Kłodzku i stanowią część większego zbioru dokumentów i księgozbiorów żydowskich ewakuowanych przez hitlerowców z Berlina. Szczątki przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość:
I. Dokumentacja gminy (fragmenty) z lat 1871 — 1940: m.in:
- Israelitische Theologische Lehranstalt in Wien. [Izraelickie Seminarium Teologiczne w Wiedniu] 1893–1937 — statut, protokoły sesji egzaminacyjnych, korespondencja 1896–1930, notatki, 24 indeksy studentów z 1930 r., prace dyplomowe i seminaryjne słuchaczy, b.d. i 1935;
- Vereinigung jüdischer Exportakademiker in Wien (Exportakademie des K.K. Handelsmuseums) [Związek Żydowskich Studentów Akademii Eksportu w Wiedniu (Akademia Eksportu Cesarsko-Królewskiego Muzeum Handlowego) — statut;
- dokumenty biblioteki gminnej 1866 — po 1880 r. — katalog biblioteki, wykazy nabytków 1909–1911, korespondencja 1914–1934,
- korespondencja Wydziału Emigracyjnego gminy (Auswanderungsabteilung) z 1940 r., w tym m.in.:
-korespondencja przychodząca ze stycznia i lutego 1940 r. do Palestina-Amt Wien [Urząd Palestyny w Wiedniu], Israelische Allianz zu Wien [Powszechny Związek Izraelicki — filia w Wiedniu], Agudas Isroel w Wiedniu.
-korespondencja w sprawach samopomocy i poszukiwań z organizacjami żydowskimi w krajach neutralnych w sprawach emigracji Żydów z Austrii i krajów okupowanych przez Niemcy.
II. Ponadto — jako odrębny zespół — przechowywany jest fragment Gminy Żydowskiej w Grazu, czyli niepełna kartoteka przyjezdnych, którym udzielono pomocy w latach 1926–1937, 46 kart.
Inwentarz kartkowy. Przepisany do programu FileMaker.
Gmina Żydowska w Bydgoszczy. 1838 — 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 104 | 37 | 1 |
Dzieje twórcy: Nieliczna społeczność żydowska mieszkała w Bydgoszczy już w XI w. Od 1555 do 1773r. obowiązywał zakaz osiedlania się Żydów w mieście i dopiero w 1809 r. Żydzi uzyskali zgodę na założenie tu własnej gminy. Od 1892 r. była siedzibą Związku Gmin Żydowskich obwodu całej regencji bydgoskiej obejmującej również Gniezno, Piłę, Szubin, Wyrzysk i Inowrocław. W 1938 r. była władzą zwierzchnią wobec gmin w Fordonie, Solcu Kujawskim i Koronowie. W 1931 r. liczyła ok. 3 tys. osób. Swoje najstarsze dokumenty przekazała po 1924 r. do archiwum gmin żydowskich w Berlinie, gdzie uległy zniszczeniu. Ocalone fragmenty XIX-wiecznego archiwum oraz nieliczne akta z okresu II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: - Sprawozdania, zestawienia liczbowe, podania członków gminy. 1897-1900;
- korespondencja ze Związkiem Ogólnoniemieckim, komunikaty Związku Ogólnoniemieckiego, sprawozdania finansowe organizacji żydowskich w Niemczech;
- korespondencja z gminami okręgu bydgoskiego i osobami prywatnymi;
- fundacje, legaty, darowizny na rzecz gminy 1838-1920;
- protokoły posiedzeń Zgromadzenia Reprezentantów Gminy. 1857-1873, 1909-1912, protokoły komisji wyborczych 1906-1916, spis uprawnionych do głosowania (1925 r.), spis członków gminy (1930 r.) ;
- protokoły posiedzeń Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bydgoszczy 1900-1921, 1923-1931, wyciągi z protokołów po 1931 r.;
- księgi finansowe 1919-1923, 1925-1933;
- listy płac urzędników gminy 1934-1937;
- zestawienia kasowe 1934-1939;
- księgi podatkowe członków gminy z lat 1934/1935 - 1937/1938;
- nakazy płatnicze 1933-1938;
- podania o pracę, zaświadczenia 1912-1920;
- polisy ubezpieczeniowe 1931-1938;
- korespondencja z rabinem Bydgoszczy, organizacjami Haszomer Hacair, Akiba w sprawach pomocowych i finansowych, korespondencja z władzami municypalnymi. 1931-1938;
- skład personalny 17 komisji problemowych działających przy gminie 1937-1938.
Synagogen Gemeinde zu Breslau (Gmina Żydowska we Wrocławiu). 1852 - 1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 105 | 1325 | 30 |
Dzieje twórcy: Gmina Żydowska we Wrocławiu istniała już w XI w. Tu znaleziono najstarszy (z 1203 r.) nagrobek żydowski na naszych ziemiach. Gmina, szczycąca się sławą znaczącego ośrodka nauki, kultury i oświaty żydowskiej, przestała istnieć w 1938 r. Żydowscy mieszkańcy miasta podzielili los innych ofiar holokaustu.
Archiwum Gminy Żydowskiej we Wrocławiu utworzono w 1924 r. Jego twórcą i kierownikiem był dr Aron Hoeffer, rabin z Koźmina w Poznańskiem (zmarł 3.12.1938 po przeprowadzonej przez nazistów „rewizji” w jego mieszkaniu). Archiwum mieściło się w budynku gminy przy Wallstrasse 9 (dziś ul. Włodkowica). Przejęło wrocławskie akta kahalne sięgające końca XVIII w. oraz rozpoczęło gromadzenie akt innych gmin na Śląsku, a także akt stowarzyszeń żydowskich oraz osób prywatnych. W marcu 1938 r. komisja gestapo, na czele której stał kierownik urzędu rasowo-politycznego dr Arlt, orzekła konfiskatę archiwum. W listopadzie 1938 r. ostatecznie zamknięto magazyny wraz z biurami zarządu gminy. Po „Nocy Kryształowej” Archiwum przestało faktycznie funkcjonować. Część zbiorów (wykazy osobowe, księgi obrzezań, księgi cmentarne, listy członków gminy) została przez władze hitlerowskie wysłana do Berlina. Pozostałą część, po deportowaniu ostatnich wrocławskich Żydów i rozwiązaniu gminy w 1943 r., złożono w budynku gospodarczym jednego z cmentarzy żydowskich we Wrocławiu. Całkowicie zapomniana przez uchodzących z tego terenu hitlerowców (dzięki czemu ocalała) przekazana została w 1947 r. do zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Akta Gminy Żydowskiej we Wrocławiu, m.in..
- protokoły posiedzeń Zarządu 1922–1939;
- korespondencja Zarządu (1796–1939) z urzędami, gminami i związkami żydowskimi oraz osobami prywatnymi;
w tym m.in.:
- korespondencja w sprawach opieki nad uchodźcami z Rosji, Rumunii, Galicji, Kongresówki 1867–1874, 1882–1907, 1914–1930,
- dokumentacja przygotowań do III Zjazdu Związku Niemieckich Żydów w 1909 r., Okręgowego Związku Pruskich Gmin Żydowskich we Wrocławiu 1926–1931, korespondencja z Niemieckim Związkiem Gmin Żydowskich 1914–1924, korespondencja w sprawach emigracji 1934–1939;
- wykazy tzw. Stammnumeranten i członków gminy [1792] 1814–1847, 1933; baza komputerowa liczy ponad 30 tys. nazwisk;
- dokumentacja wyborów do władz gminy 1828–1900, 1925–1930;
- inwestycje gminne: sprawy kupna, najmu i utrzymania nieruchomości;
- akta komisji działających przy Zarządzie gminy, w tym
- Komisjia Religijna. 1839–1924, dokumentacja związana z obsadzeniem stanowiska rabinów 1823–1843, 1882–1894, sprawy dotyczące synagog;
- Komisja Pomocy Ubogim 1851–1899;
- akta personalne pracowników gminy i urzędów gminy 1872–1942;
- fundacje, legaty, testamenty na rzecz gminy, szpitala, szkół i in. 1789–1790, 1813–1919;
- dokumenty dotyczące zaślubin 1868–1869, 1891–1930;
- materiały genealogiczne 1832–1839, 1903–1937;
- akta szpitala gminy 1818–1942, w tym:
protokoły obrad zarządu szpitala 1864–1888,
korespondencja zarządu szpitala 1818–1884,
akta pracowników szpitala 1916–1942,
wykazy i dokumentacja pacjentów 1832–1840, 1881–1938
- administracja i finanse gminy 1801–1811, 1831–1856, 1923–1926
przychody i wydatki 1863, 1893–1910
korespondencja w sprawach finansowych 1814–1873, z bankami 1925–1930, w sprawach ubezpieczeń 1901–1935
wykazy podatników na rzecz gminy oraz listy dłużników 1866–1881, 1902–1932,
wykazy osób otrzymujących zapomogi,
sprawozdania o stanie majątku gminy 1930–1936, akta dotyczące sprzedaży posesji 1939–1940,
- dokumentacja związków samomopocy 1924–1936;
- spis przedmiotów skonfiskowanych przez nazistów 1942,
- akta biblioteki gminnej 1901–1902, 1910–1923, 1931–1933 (protokoły komisji bibliotecznej, ewidencja wypożyczonych książek i in.);
- spis akt archiwum gminy ok. 1833, 1928–1936;
- akta różnych organizacji, m.in.:
Związek Panien Żydowskich 1841–1917,
Żydowski Dom Sierot 1827–1906,
Towarzystwo Kobiet Żydowskich 1824–1846, 1930–1941,
Gesellschaft der Brüder [Towarzystwo Braci] 1816–1893,
Israelische Gesellschaft der Freunde [Izraelickie Towarzystwo Przyjaciół] — lista zbiorów Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu z 1933
- Israelitische Kranken-Verpflegungs-Anstalt [Izraelicki Zakład Opieki nad Chorymi] (Chewra Kadysza) 1830–34, 1846–1895:
statuty 1897, 1907–1926, dokumentacja w sprawie pochówków 1842–1931;
- Jüdisches Theologisches Seminar zu Breslau und Fränckelsche Stiftung — [Żydowskie Seminarium Teologiczne we Wrocławiu i Fundacja im. Fraenkla] powstałe z inicjatywy rabina Abrahama Geigera w 1854 r. i finansowane przez Fundację Jonasa Fraenkla. Do 1903 r. seminarium opuściło 452 absolwentów. Zbiór ma objętość 47 j.a. i liczy 11267 stron [akta seminarium znajdują się też w Rosyjskiej Bibliotece Państwowej w Moskwie, w Nowym Jorku i Jerozolimie, a te, przechowywane od zakończenia wojny w Bibliotece Narodowej w Pradze, powróciły w grudniu 2004 r. do Wrocławia. Są to rękopisy i inkunabuły z lat 1284–1833 pochodzące w większości z kolekcji Leona Vita Saravala [1771–1851] z Triestu przekazanej bibliotece Żydowskiego Seminarium Teologicznego we Wrocławiu, są one własnością Zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu przekazaną w depozyt Działowi Rękopisów i Starodruków Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego.].
- Projekty nagrobków na cmentarzu Cosel [bd., 1 m.b.].
W tym baza osobowa ponad 30.000 rekordów, m.in.:
- Stammnumeranten. 1792–1800 (105/17–21);
- członkowie gminy1933 (105/80–81);
- żydowscy żołnierze w I wojnie światowej 1919 (105/147);
- korzystający z pomocy socjalnej 1898–1902 (105/264);
- uczennice szkoły pielęgniarskiej przy szpitalu gminy oraz
pracownicy szpitala 1939–41 (105/729–730);
- korzystający z pomocy zimowej 1940–41, 1106 rekordów (105/1290);
- kartoteka prawdopodobnie emigracyjna Żydów z Wrocławia,
88 rekordów (105/1290a);
- projekty nagrobków na cmentarzu Cosel. 1903–1941 — (105/572)
(624 rekordy) [stara sygnatura 130]
Dokumenty można czytać na stronie www.cbj.jhi.pl
Gminy Żydowskie Prowincji Śląskiej. [1742] 1869 - 1939 [1942]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 106 | 533 | 6.5 |
Dzieje twórcy: Zbiór akt gmin żydowskich prowincji śląskiej powstał z inicjatywy twórcy archiwum gminy we Wrocławiu w 1924 r., dr. Arona Hoeffera, wcześniej rabina w Koźminie, który rozpoczął pozyskiwanie dla archiwum wrocławskiego również dokumentów innych gmin śląskich. Akta , znalezione po wojnie prawdopodobnie wraz z archiwum wrocławskim na terenie tamtejszego cmentarza, przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Różne akta następujących gmin żydowskich prowincji śląskiej [ 1798] 1810 - 1939 [1942] (protokoły posiedzeń zarządu gminy, pinkas ząbkowicki, statuty gminne, zarządzenia władz, pogłówne, korespondencja, sprawy synagog, cmentarzy, szkolnictwa, majątku gminy, procesowe, wykazy płatników, zapowiedzi ślubne, legaty, finanse, antysemitica, wykaz przekazujących futra i odzież wełnianą):
- Bierutów (Bernstadt) 1865-1866, 1869-1870,
- Brzeg (Brieg) 1798/99, 1808-1847, 1849, 1861-1866, 1869,
- Chojnów (Haynau) 1886-1893,
- Dobrodzień (Guttentag) 1879-1884, 1886-1890, 1912-1918,
- Dzierżoniów (Reichenbach) 1853, 1856-1861, 1867-1874,
- Gorzów Śląski (Landsberg) 1864-1876,
- Görlitz [Zgorzelec] 1911,
- Grodków (Grottkau) 1880-1898,
- Jelenia Góra (Hirschberg) 1846-1858,
- Kamienna Góra (Landeshut) 1908-1939,
- Kędzierzyn Koźle (Cosel) 1908-1919, 1925-1939,
- Kluczbork (Kreuzburg) 1835-1911,
- Kłodzko (Glatz) 1861-1869, 1908-1916,
- Kożuchów (Freystadt) 1883-1884,
- Legnica (Liegnitz) 1937,
- Lewin Brzeski (Löwen) 1902-1929. 1938-1939,
- Międzybórz (Wehnershof) 1846-1863, 1877-1878,
- Namysłów (Namslau) 1851-1889,
- Niemodlin (Falkenberg) 1889,
- Nowa Sól ( Neusalz a/Oder) 1922,
- Nysa (Neisse) 1846-1856, 1869,
- Olesno (Rosenberg) 1844-1897, 1931,
- Oleśnica (Oels) 1817-1918,
- Oława (Ohlau) 1863-1880,
- Opole (Oppeln) 1846-1905,
- Paczków (Patschkau) 1857-1865, 1881-1886
- Strzegom (Striegau) 1842-1856, 1880-1930,
- Strzelce Opolskie (Gross Strehlitz) 1862-1927,
- Strzelin (Strehlen) 1837, 1848-1859, 1881-1885,
- Syców (Gross Wartenberg) 1863, 1875-1876,
- Środa Śląska (Neumarkt) 1862-1891,
- Świebodzice (Freiburg) 1934-1935,
- Toszek (Tost) 1834-1861, 1868, 1877,
- Trzebnica (Trebnitz) 1843-1885, 1903,
- Twardogóra (Festenberg) 1937,
- Wałbrzych (Waldenburg) 1896-1923, 1926-1928,
- Wielowieś (Langendorf) 1838-1852, 1874, 1895-1909,
- Wińsko (Winzig) 1821, 1833, 1844-1859,
- Wołczyn (Konstadt) 1833-1834,
- Wołów (Wohlau) 1858-1882, 1927-1938,
- Ząbkowice Śląskie (Frankenstein) 1888-1897, 1926-1928,
- Zielona Góra (Grünberg) 1871-1900, 1905-1906,
- Żagań (Sagan) 1854-1896,
- Żmigród (Trachenberg) 1862-1935.
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. 1701 – 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 107 | 1226 | 24 |
ZESPÓŁ W TRAKCIE PORZĄDKOWANIA.
Dzieje twórcy: Dzieje Żydów w Krakowie sięgają XII–XIII w. Wygnani poza teren miasta w końcu XV w. utworzyli gminę w pobliskim Kazimierzu, który stał się dzielnicą Krakowa w 1800 r. Archiwum Gminy Krakowskiej na długo przed 1939 r. było uważane za jedno z bogatszych w kraju. W przeważającej części (do 1870 r.) uporządkowała je w latach 30-tych XX wieku dr Judyta Freilich pod kierunkiem prof. Majera Bałabana. Przygotowane wówczas regesty wszystkich dokumentów miały posłużyć do wydania odrębnego katalogu. Prace te przerwała wojna. Podczas okupacji archiwum zostało zdekompletowane. W czerwcu 1942 r. Niemcy przewieźli akta z gmachu byłej Gminy Żydowskiej do Archiwum Państwowego w Krakowie. Akta przejęte z AP w Krakowie w 1948 r. przez ŻIH jako depozyt.
Najstarsze akta Gminy Wyznaniowej Żydowskiej (na Kazimierzu) znajdują się w Archiwum miasta Krakowa, późniejsze (mniej więcej od 1870 r.) znajdują się w Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie od 1948 r..
Zawartość:
I. Najstarsze akta gminy od 1749 r.:
-księgi kahalne, uchwały zarządów synagog (Tikun),
- protokoły sądów wojewodzińskich, umowy z magistratem;
II. Administracja i Zarząd Gminy 1870–1939:
- protokoły posiedzeń Reprezentacji Zboru Izraelickiego i poszczególnych sekcji zboru 1870–1912,
- protokoły posiedzeń Zarządu Gminy 1918–1938,
- statuty i projekty statutów 1869, 1883, 1893, 1897, 1900, 1906, 1914, 1925–26,
- okólniki, odezwy, obwieszczenia gminy 1880–1939,
- wybory do władz gminy, regulaminy, druki wyborcze, listy wyborców,
- protokoły komisji wyborczej 1889–1903, 1905, 1907–1913, 1917–1929,
- korespondencja z władzami, innymi gminami i organizacjami żydowskimi oraz z osobami prywatnymi 1900–1936,
- dzienniki podawcze 1865–1866, 1869, 1870, 1875–1877,
- indeksy do dziennika podawczego Zboru Izraelickiego 1853–1854, 1858–59, 1862, 1864, 1867, 1893 (regesty spraw rozpatrywanych przez kancelarię),
- księgi doręczeń 1884–1907, 1913, 1914, 1920–24, 1938–39,
- finanse: budżety i preliminarze 1893–94, 1897–98, 1902–3, 1908–9, 1912, 1919–23, 1925, 1927–29, 1931–1936,
- księgi kasowe 1873–1935 (braki),
- dzienniki przychodów i wydatków 1870–1928,
- składki gminne 1866–1902, 1928–1939,
- listy płatników, składki gminne 1902, 1925, 1927–29, 1931 — 1936,
- spis członków gminy (mężczyzn) ok. 1900 r.,
- majątek gminy,
- legaty, fundacje, dary na rzecz gminy 1880–1936,
-sprawy pracowników gminy 1907–1936,
- akta rabinatu:
- dzienniki podawcze 1861–1914,
- księgi doręczeń 1875–1910,
- korespondencja różna 1900–1939,
- sprawy dotyczące obsadzenia stanowiska rabina 1900–1935,
- sprawy personalne pracowników rabinatu 1897–1939,
- księgi dochodów i rozchodów: synagogi im. Popera. 1821–1887, bractwa pogrzebowego (Chewra Kadisza) 1871,
- akta i dokumenty poszczególnych synagog 1893–1934,
- księgi zapowiedzi i zaślubin, w tym:
księgi zapowiedzi — lata 1897–1899, 1891–1910, 1912 i 1914–1922,
księgi zaślubin — 1877–1882, 1893–1899, 1904–1906, 1909, 1913, 1919, 1921, 1924, 1929,
księgi zaślubin postępowych izraelitów — 1919–1939;
- szkolnictwo i oświata;
- szpital gminy:
korespondencja,
księgi funduszy szpitalnych 1905–1919,
dzienniki chorych i księgi historii choroby (szpital na Kazimierzu 1840–1909),
księgi ruchu chorych 1882–1890,
sprawozdania roczne 1900–1933,
sprawy pracowników szpitala 1899–1939,
- łaźnia 1912–1935,
- rzeźnia, sprawy dotyczące obsadzenia stanowiska rzezaka 1898–1934,
- statuty stowarzyszeń żydowskich w Krakowie 1888–1937.
Żydowskie stowarzyszenia krakowskie. [1812] 1914 - 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 108 | 139 | 2 |
Dzieje twórcy: Zbiór dokumentów różnych stowarzyszeń i oddziałów stowarzyszeń żydowskich w Krakowie i województwie krakowskim: pomocowych, zawodowych, kobiecych, oświatowych, sportowych. Dzielił losy archiwum Gminy Żydowskiej w Krakowie.
Zawartość:
Akta m.in. następujących stowarzyszeń:
- Komitet Ratunkowy Israelitische Allianz [Izraelicki Alians] (1914–1918) z główną siedzibą w Wiedniu: sprawozdania, korespondencja, wykazy osób, którym przyznano zapomogę;
- Związek Żydów-Inwalidów, Wdów i Sierot Wojennych w Krakowie (1912–1936);
- Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski (1933–1939);
- Stowarzyszenie Izraelitów Postępowych w Krakowie (1912–1938);
- Stowarzyszenie Kobiet Żydowskich „Anyim Nistarim” (1934–1938);
- Stowarzyszenie Kupców (1935–1939) — księga kasowa;
- Stowarzyszenie Drobnych Kupców (1937–1939);
- Żydowski Komitet Pomocy (1931–1936), m.in.: kwestionariusze podopiecznych;
- Komitet Pomocy Uchodźcom-Żydom Niemieckim (1933–1939), m.in.: ankiety uchodźców niemieckich;
- Centralny Komitet Ratunkowy — kasy bezprocentowe Gemilut Chasadim (1926–1939): okólniki, korespondencja z American Jewish Joint Distribution Committee, sprawozdania z wizytacji lokalnych komitetów ratunkowych, sprawozdania kasowe poszczególnych miasteczek Małopolski Zachodniej;
- Stowarzyszenie Gemilut Chasadim w Krakowie (1926–1939) — protokoły obrad zarządu, korespondencja, księgi kasowe;
- Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce, oddział krakowski TOZ (1932–1939);
- Zjednoczenie Lekarzy RP obwodu krakowskiego (1938–1939);
- Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych dla żydowskich dzieci szkół krakowskich „Jordanów” (1929–1939);
- Żydowska Rada Wychowania Fizycznego (1928–1939);
- Żydowskie Towarzystwo Sportowe „Hagibor” (1937–1939);
- Haszomer — Sekcja ŻTG (1914–1915);
- Krakowski Okręgowy Związek Ping-Ponga (1937–1938);
- Krakowski Okręgowy Związek Piłki Nożnej (1937–1938);
- Krakowskie Towarzystwo Miłośników Gry Szachowej im. Józefa Dominika (1928–1939).
Gmina Wyznaniowa Podgórze. 1893 - 1938
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 109 | 86 | 2 |
Dzieje twórcy: Gmina Wyznaniowa miasta Podgórze (dziś przedmieście Krakowa) istniała od XIX w. Akta gminy włączono do archiwum krakowskiego po przyłączeniu całej dzielnicy do Krakowa i połączeniu obu gmin w 1938 r. W marcu 1941 r. na terenie starej gminy Niemcy utworzyli getto, gdzie stłoczyli 24 tys. Żydów krakowskich i z okolicznych miejscowości. W marcu 1943 r. 3 tys. osób trafiło stąd do obozu koncentracyjnego w Płaszowie, 2 tys. osób do Auschwitz. Pozostałych mieszkańców getta w trzech akcjach likwidacyjnych 1942 i 1943 wywieziono do Bełżca bądź zamordowano na miejscu.
Akta starej gminy Podgórze zostały przewiezione przez Niemców w czerwcu 1942 r. do archiwum Państwowego w Krakowie. Przejęte ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Akta gminy
- protokoły posiedzeń zarządu 1898, 1925-1934,
- dziennik podawczy 1898-1917, 1925-1932,
- korespondencja z władzami, innymi gminami i organizacjami żydowskimi 1912-1937,
- okólniki 1927-1932,
- listy płatników składki gminnnej 1895-1898, 1904, 1906, 1908-1914, 1918-1919, 1922-23, 1928-35,
- listy wyborców z 1898, 1924,
- spis rodzin izraelickich 1924-28,
- sprawy synagogi 1926-1935,
- świadectwa ubóstwa 1918-1936,
- akta finansowe 1893-1938, w tym:
budżety gminy 1926-1927,
dzienniki przychodów i wydatków 1905-1918, 1921,
księgi kasowe 1894-1936,
- akta organizacji samopomocowej (Gemilut Chasadim) 1926-1931,
- ubezpieczenia 1923-1932,
- sprawy pracowników gminy i rabinatu 1919-1936,
- akta dotyczące cmentarza żydowskiego 1905-1936.
Inwentarz kartkowy.
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Tarnopolu. 1881 - 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 110 | 31 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Pierwsze wzmianki o społeczności żydowskiej w Tarnopolu pochodzą z 1540 r., gminę zorganizowano w 1648 r. W 1939 r. mieszkało tu 18 tys. Żydów. Z tej liczby w ukryciu, w partyzantce oraz w ZSRR przeżyło 350 osób. Nieznane są losy archiwum gminy. Nieliczne akta, które znalazły się na terytorium Polski po 1945 r., zostały przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: - Akta fundacji i legaty na rzecz żydowskich instytucji użyteczności publicznej 1881-1939.
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Żychlinie. [1918] 1929 - 1931
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 111 | 8 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Pierwsze wzmianki dotyczące gminy żydowskiej w Żychlinie pochodzą z XVIII w. W 1939 r. mieszkało tu 3,5 tys. Żydów. Dokumenty przejęte ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r.
Zawartość: Zbiór akt zawiera:
- listy opłacających składki gminne 1918;.
- spisy członków gminy, b.d.;
- księgi płatników zakładki gminnej 1930-1931;
- wpłaty składki gminnej, wezwania płatnicze 1929.
Synagogen Gemeinde Gleiwitz (Gmina Żydowska Gliwice). 1907 – 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 112 | 212 | 5 |
Dzieje twórcy: Gmina żydowska w Gliwicach powstała w w. Archiwum gminy w czasie wojny uległo znacznemu zniszczeniu i rozproszeniu. Akta przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Akta gminy żydowskiej w Gliwicach (1910- 1943),
- Protokoły posiedzeń zarządu gminy 1914-1942,
- Okólniki, ogłoszenia i zarządzenia nazistowskie 1938-1942,
- sprawy gminy i Bezirkstelle Gleiwitz 1938-1943,
- korespondencja gminy z władzami, gminami (Berlin, Wrocław, Opole, Racibórz), instytucjami żydowskimi, osobami prywatnymi. 1919-1943:
- legaty, fundacje 1910-1939,
- dokumenty bractwa pogrzebowego (Chewra Kadisza) 1931-1939,
- statuty i korespondencja dotycząca domu starców 1926-1942,
- sprawy własności gminy i majątku jej członków 1933-1943, w tym sprawy procesowe, spisy przejmowanych majątków i papierów wartościowych,
- korespondencja z gestapo 1939-1941,
- korespondencja w sprawie likwidowanych gmin (Kluczbork 1934-1938, Byczyna 1938, Głogówek 1938-1939).
- opieka nad chorymi 1939-1941,
- Jüdischer Kulturbund in Deutschland E.V. in Gleiwitz. [Żydowski Związek Kulturowy w Niemczech stowarzyszenie zarejestrowane w Gliwicach] 1938-1939,
- spawy pomocy biednym (Hilfsverein) ,
- dokumentacja przydziałów żywnościowych i punktów zbiorowego żywienia,
- korespondencja dotycząca szkół i przedszkoli, patronatów, opłat szkolnych, planów lekcyjnych 10.1939-06.1942, personelu nauczycielskiego,
- sprawy socjalne pracowników gminy,
- finanse gminy 1934-1942: zestawienia finansowe, księgi kasowe, podatki na rzecz gminy 1938-1941, ubezpieczenia. 1937-1942, korespondecja z bankami, nakazy płatnicze, pełnomocnictwa w sprawach finansowych i majątkowych,
- teczki poszczególnych dłużników gminy 1939-1942
- korespondencja w sprawie przesiedleń, wysiedleń z mieszkań, wysyłek do obozów pracy,
- wykaz ludności żydowskiej Gliwic 10.1941
- listy deportowanych 1939, 1942.
W tym:
- Kartoteka ludności żydowskiej Gliwic 1933-1942 (3357 rekordów) (112/144b)
- Kartoteka ludności żydowskiej Gliwic 1940-41 (264 rekordy) (112/144a)
Akta Gminy Wyznaniowej Żydowskiej miasta Włocławka oraz gmin żydowskich powiatu Włocławek. 1919 – 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 113 | 19 | 0.4 |
Dzieje twórcy: Gmina wyznananiowa żydowska we Włocławku - mieście będącym własnością biskupów kujawskich - należała do najmłodszych w Polsce. Ograniczenia dotyczące osiedlania się Żydów zniesiono tu ostatecznie dopiero w 1862 r., jednak pierwsze informacje o społeczności żydowskiej pochodzą z 1803 r. W 1939 r. mieszkało tu 13, 5 tys. Żydów. Dokumenty gminy żydowskiej we Włocławku oraz gmin powiatu włocławskiego przejęto w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: I Akta gminy wyznaniowej żydowskiej we Włocławku:
- protokoły posiedzeń zarządu gminy 1924-1926; 1929-1931; 1933-1934;
- dokumenty komisji wyborczej do władz gminnych 1924, 1928, 1931, 1936;
- akta wyboru rabina 1934;
- plakaty imprez społeczno-kulturalnych i oświatowych 1919-1939;
- odezwy z wyborów samorządowych do Rady Miejskej we Włocławku 1934;
- budżet, składki gminne, sprawozdania finansowe, wpływy i wydatki 1919-1936;
- akta bractwa samopomocowego Gemilut Chasadim 1929-1932;
- akta Cechu Fryzjerów Żydów we Włocławku 1927-1936;
II. Akta gmin żydowskich powiatu włocławskiego:
- gmina Aleksandrów (lista kandydatów do zarządu gminy) 1921;
- gmina Brześć Kujawski (protokoły posiedzeń zarządu gminy, korespondencja, finanse) 1919-1935;
- gmina Chodecz (protokoły posiedzeń zarządu gminy, komisji wyborczej do zarządu gminy, finanse) 1923-1935;
- gmina Izbica (zaświadczenie o przynależności do gminy) 1929;
- gmina Kowal (protokoły posiedzeń zarządu gminy, komisji wyborczej do zarządu gminy, finanse) 1919-1936;
- gmina Lubień (protokoły posiedzeń zarządu gminy, komisji wyborczej do zarządu gminy, finanse) 1922-1939;
- gmina Lubraniec (protokoły posiedzeń zarządu gminy, komisji wyborczej do zarządu gminy, wybór rabina, finanse) 1919-1935;
- gmina Przedecz (komisja wyborcza do zarządu gminy, wybór rabina, finanse) 1924-1935.
W tym: wykaz nazwisk z aktu licytacyjnego miejsc w bóżnicy w Aleksandrowie Kujawskim (79 rekordów) (113/5)
Pinkas płocki. Kronika Gminy Żydowskiej w Płocku. 1762-1781.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 114 | 1 | 0.1 |
j.hebrajski, j.polski, poszyt
Biuro Adresowe miasta Częstochowy. Kwestionariusze do dowodów osobistych. 1930 – 1938
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 115 | 1 | 3 |
Dzieje twórcy: Biuro Adresowe m. Częstochowy gromadziło podania i załączniki niezbędne do wydania dowodu osobistego, w tym wypełnione kwestionariusze ze zdjęciem. Akta z lat trzydziestych ub. w., przejęte do zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: 4122 wnioski o dowody osobiste żydowskich mieszkańców Częstochowy z fotografiami. 1930–1938.
Gminy Żydowskie Prowincji Poznańskiej. [1781] 1790 - 1938
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 116 | 76 | 1 |
Dzieje twórcy: Zespół akt gmin żydowskich prowincji poznańskiej powstał z inicjatywy twórcy istniejącego od 1924 r. archiwum gminy we Wrocławiu, dr. Arona Hoeffera, który wcześniej był rabinem w Koźminie. Zapoczątkował on akcję pozyskiwania dla archiwum wrocławskiego również dokumentów likwidowanych gmin pruskiej prowincji Poznań. Zostały one odnalezione po wojnie prawdopodobnie wraz z archiwum wrocławskim na tamtejszym cmentarzu żydowskim. Przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Różne akta następujących gmin pruskiej prowincji poznańskiej 1785–1938 (protokoły posiedzeń, korespondencja, sprawy synagog, cmentarzy, szkolnictwa, nieruchomości, zarządzenia władz, dokumenty wyborcze, genealogia, wykazy podatników, finanse):
- Aschersleben [Saksonia Anhalt] 1811–1841,
- Czarnków (Czernikau) 1876–1879, 1895–1901,
- Fürth [Bawaria] 1835–1845,
- Gniezno (Gnesen) 1864, 1869,
- Heidingsfeld [Bawaria] 1842–1843,
- Kargowa (Unruhstadt) 1834–1869, 1889–1891,
- Koźmin (Koschmin) 1821–1872,
- Krotoszyn (Krotoschin) 1846–1938,
- Leszno (Lissa) 1807–1884, 1933–1936,
- Otmuchów (Ottmachau)1856,
- Piotrków (Petrikau) 1793–1800,
- Pleszew (Pleschen) 1785–1846,
- Poznań (Posen) 1928–1906,
- Rawicz (Rawitsch) 1790–1878,
- Sarnowa (Sarne) 1869,
- Swarzędz (Schwersenz) 1796–1851,
- Szlichtingowa (Schliechtingsheim) 1825–1863,
- Środa (Schroda) 1830–1835,
- Trzcianka (Schönlanke) 1839–1842,
- Witkowo (Witkowo) 1823–1829,
- Wschowa (Fraustadt) 1827–1919, 1927–1933, 1937–1938.
Prace magisterskie studentów Instytutu Nauk Judaistycznych obronione na Uniwersytecie Warszawskim w latach 30-tych XX w.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 117 | 64 | 1 |
Dzieje twórcy: Zbiór składa się z prac magisterskich obronionych przed 1939 r. na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego m.in. u prof. Majera Bałabana oraz z przekazywanych do Archiwum ŻIH powojennych prac doktorskich i magisterskich o tematyce żydowskiej. Część przedwojenna to kopie prac studentów Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie (większość materiałów źródłowych, na podstawie których były pisane, uległa zniszczeniu podczas wojny). Część powojenna to zespół otwarty, powstaje z prac obronionych na różnych uczelniach i przekazanych do naszego archiwum przez autorów.
Zawartość:
1) Prace magisterskie m.in. studentów Instytutu Nauk Judaistycznych obronione na Uniwersytecie Warszawskim w latach 30-tych XX w., 65 j.a., kopie;
2) Prace magisterskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 495 j.a. (zbiór otwarty);
3) Prace doktorskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 138 j.a. (zbiór otwarty).
Zbiór dokumentów lóż masońskich m.in. w Dreźnie, Hanowerze, Altenburgu. 1815 – 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 118 | 66 | 1 |
Dzieje twórcy: Loże masońskie zaczęły powstawać w Niemczech w XVIII w. Zbiór dokumentów lóż masońskich składających się na ten zespół został zagrabiony przez nazistów co najmniej w dwóch miastach niemieckich: w Dreźnie i Hanowerze. Nieznane są jego dalsze losy. Wiadomo, że duża część judaików zawłaszczonych po 1933 r. w bibliotekach i archiwach nie tylko żydowskich organizacji została po 1939 r. przewieziona do Berlina i przechowywana najpierw w budynku Loży Wolnomularskiej przy Emserstrasse, a później w budynku Wielkiej Loży Masońskiej przy Eisenacherstrasse 12. W 1943 r. zgromadzone tu materiały Niemcy zaczęli przewozić do różnych miejsc w Niemczech, m.in.. na Dolnym Śląsku i w pólnocnych Czechach. Szczegóły przemieszczeń zbiorów nie są do końca jasne. Nie wiadomo też, w jakich okolicznościach trafiły do Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, by po jej przekształceniu znaleźć się w 1947 r. w Żydowskim Instytucie Historycznym.
Zawartość: Zgupowane w 65 jednostkach dokumenty niemieckich lóż masońskich, głównie dyplomy.
1. Materiały NN loży:
- korespondencja;
- albumy pamiątkowe;
- spis członków loży 1904-1909;
- afisze spotkań organizowanych przez lożę w Dreźnie 1914-1918;
- księga opłat składek członkowskich 1913;
- księgi kasowe 1903-1905 i 1930-1932;
2. Akta personalne członków lóż masońskich w Hanowerze, Dreźnie, Altenburgu:
- dyplomy imienne, wzory zaświadczeń, oświadczenia 1778-1932;
3. Kolekcja nut z pieśniami masońskimi, żydowskimi, klasyków niemieckich 1842-1875.
Zbiór dokumentów Gminy Żydowskiej miasta Lwowa. 1609 - 1801, 1902
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 119 | 54 | 0.4 |
Dzieje twórcy: Gminę żydowską zarejestrowano we Lwowie w XIV w. W 1939 r. mieszkało w tym mieście 109,5 tys. Żydów. W ciągu paru miesięcy liczba ta wzrosła do 150 tys. (uciekinierzy z terenów okupowanych przez Niemcy). Archiwum gminy należało do najbardziej liczących się przed wojną. Nieznane są jego losy po wkroczeniu Wehrmachtu w lipcu 1941 r. Pojedyncze dokumenty z lat 1609-1801 są najstarszymi w Archiwum ŻIH. Przejęte ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r. Kolejne dokumenty wytworzone w gminie lwowskiej ( z 1901 r), to nabytek z l993 r.
Zawartość: I. Pojedyncze dokumenty Gminy Lwów dotyczące sporów, zażaleń, spraw sądowych członków gminy z lat 1609-1801(niektóre z nich to późniejsze odpisy);
II. Budżet Zboru Izraelickiego we Lwowie na rok 1902 r.
Varia (zbiór rozpraw naukowych, religijnych, dokumentów osobistych i administracyjnych z XIX i XX w.)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 120 | 722 | 12 |
Zespół nieopracowany. Przepisany inwentarz kartkowy.
Dzienniki: Publicznej Szkoły Powszechnej w Warszawie. 1938–1939; 1931–1932; Prywatnej Szkoły Powszechnej w Łodzi. 1935–1936
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 121 | 3 | 0.1 |
Trzy dzienniki lekcyjne: dwa z Warszawy za lata 1931/1932 i 1938/1939 (Publiczna Szkoła Powszechna) i jeden z Łodzi za rok 1935/1936 (Prywatna Szkoła Powszechna).
Bazy elektroniczne (dane uczniów): dla dziennika za lata 1938–1939 - 653 rekordy; dla dziennika za lata 1931/1932 - 51 rekordów; dla dziennika za lata 1935/1936 - 414 rekordów dostępne są w Archiwum ŻIH.
Kolekcja podań do starostwa radzymińskiego o wydanie zgody na wyjazd zagranicę Żydów — emigrantów z Podola i Wołynia. 1922
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 122 | 1 | 0.1 |
Kolekcja podań o pozwolenie na wyjazd zagranicę Żydów — emigrantów z Podola i Wołynia. Podania były kierowane do starostwa radzymińskiego, ponieważ wnioskodawcy przebywali czasowo w Wołominie. Akcja był koordynowana przez Centralny Komitet Pomocy Żydom Ofiarom Wojny, Emigrantom i Reemigrantom z Ukrainy i Rosji.
Kolekcja zakupiona do zbiorów ŻIH w 2002 r. przez Yale’a Reisnera, pracownika The Ronald S. Lauder Foundation.
Elektroniczna baza danych (36 rekordów).
Kolekcja polskich paszportów żydowskich emigrantów do Palestyny zdeponowanych w polskim konsulacie w Haifie. 1930 – 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 123 | 1 | 3 |
Dzieje twórcy: Kolekcja paszportów zdeponowanych w polskim konsulacie w Haifie 1930-1939. Przejęta w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Nie udało się ustalić, w jaki sposób trafiły do CŻKH.
Zawartość: Zbiór 3756 polskich paszportów głównie żydowskich emigrantów do Palestyny, z fotografiami.
Kopie pamiętników młodzieży żydowskiej nadesłane na konkurs JIVO w Wilnie. 1928-1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 124 | 27 | 0.3 |
Kserokopie.
Księgi małżeństw ludności żydowskiej w Wyszkowie. 1879 - 1880 i 1889 - 1890, 1908 – 1910
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 125 | 5 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910; (219 rekordów)
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Akta zgonów izraelickiego okręgu metrykalnego w Zniesieniu, powiat Lwów, 1914
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 126 | 1 | 0.03 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość:
a) Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830–1833, 1837–1840 [1841];
d) Księga zgonów izraelickiego okręgu metrykalnego Zniesienie powiat Lwów: 1914; (208 rekordów) [nadesłana przez Oddział we Wrocławiu (z sekretariatu WKŻ we Wrocławiu) 9 stycznia 1947 r.]
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913–1917 (brak stron 1–56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879–1880, 1889–1890, 1908–1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809–1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912–1916;
Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych. 1809 – 1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 127 | 10 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość:
a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1808-1809, 1840-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach, 1828-29, 1834-1835, 1842, 1843, 1845, 1846
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 128 | 7 | 0.3 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów okręgu Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Kolekcja dokumentów gmin żydowskich z terenów I Rzeczpospolitej. XVII – XVIII w.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 129 | 8 | 0.05 |
Dzieje twórcy: Zbiór pojedynczych dokumentów 8 gmin żydowskich z terenów I Rzeczypospolitej. Przejęte ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r.
Zawartość: Pojedyncze dokumenty z następujących gmin:
Gmina Halicz 1766
Gmina Lublin 1750
Gmina Poznań 1682
Gmina Radom 1738
Gmina Skórzec 1749-1750
Gmina Troki 1646
Gmina Turobin 1743
Gmina Żółkiew 1694.
Odpisy aktów urodzenia wyznania mojżeszowego z Łodzi
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 130 | 4 |
Kolekcja zawiera odpisy aktów urodzenia wyznania mojżeszowego głównie z miasta Łodzi z lat 1914-1939. Wypisy zostały sporządzone w językach polskim i rosyjskim. Dokumenty zawierają takie informacje jak: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; imiona rodziców i nazwisko rodowe matki. Kolekcja prawdopodobnie stanowi fragment większej grupy akt stanu cywilnego, które zostały zgromadzone w Judenracie łódzkim lub Magistracie w związku z aplikowaniem ludności żydowskiej o dokumenty tożsamości w czasie wojny. Kolekcja jest ułożona alfabetycznie, posiada bazę danych liczącą 296 rekordów.
Korespondencja organizacji żydowskich ze starostwami w województwie lwowskim
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 131 |
Korespondencja organizacji żydowskich głównie ze Starostwem Lwowskim (starostwami woj. lwowskiego). Materiał nieporządkowany.
Zbiór świadectw i dyplomów ze szkół różnego szczebla
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 132 | 1 | 0.01 |
Kolekcja posiada bazę, która liczy 13 rekordów.
Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna. Okręg Bóżniczy w Kutnie. [1828] 1830 - 1833 i 1837 - 1840 [1841]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 134 | 8 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Gmina Wyznaniowa Żydowska miasta Łodzi.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 135 | 1 | 0.5 |
Dzieje twórcy: W 1793 r. mieszkało w Łodzi 11 Żydów, w 1820 - 767, w 1939 - 233 tys. Z 164 tys. Żydów pozostałych w mieście w 1939 r., a następnie zamkniętych za murami getta, ocalało w samym getcie 870 osób, obozy przeżyło ok. 10.000 osób. Karty przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Karty ewidencyjne członków gminy b.d. [1939?], 1194 karty
Dokumenty redakcji "Pariser Tageszeitung"
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 136 | 203 | 1 |
Korespondencja: w sprawie ogłoszeń/reklam (1-56); w sprawie emigracji (biuro podróży) z Europy (głównie z Austrii i Niemiec) do różnych krajów, pytania czytelników o formalności (wizy, sprawy paszportowe, koszty) (57-74); w sprawie przesyłania środków pieniężnych (tzw. „Registermark”) z różnych krajów (głównie z Francji) do krewnych mieszkających w Austrii i Niemczech (75-117); z ministerstwem finansów dotycząca sprzedaży losów loteryjnych (118-137); aplikacje o pracę w „Pariser Tageszeitung” – listy w sprawie pracy (138-139); varia - korespondencja między „Pariser Tageszeitung” a „Societe La Suze”, fragmenty pism dotyczących „Pariser Tageszeitung” (rachunki, notatki) (140, 152); korespondencja służbowa biura podróży przy „Pariser Tageszeitung” (141-142); korespondencja w różnych sprawach między „Pariser Tageszeitung” a czytelnikami (143-146); korespondnecja służbowa dotycząca różnych spraw między „Pariser Tageszeitung” a jej współpracownikami (147-151); korespondencja (w tym listy, rachunki itp.) między „Pariser Tageszeitung” a jej kolporterem w Anglii (153-164), w Holandii (165-170), w Rumunii (171-185), w Jugosławii (186), w Szwajcarii (187), w Belgii (188-203).
Księga małżeństw m. Łodzi. 1936
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 137 | 1 | 0.1 |
Fragment księgi małżeństw miasta Łodzi (1936 r.).
Księga otrzymana od Andrzeja Rochwergera w 2019 r. ze zbiorów jego ojca, Jana Rochwergera.
Księga urodzeń, małżeństw i zgonów wsi Kaskada, powązkowski okręg bóżniczy. 1915
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 138 | 1 | 0.03 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 1993, 2000 i 2007.
Zawartość:
a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta uprawomocniające do ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1835, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin, małżeństw i zgonów: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830–1833, 1837–1840 [1841];
d) Księga zgonów izraelickiego okręgu metrykalnego w Zniesieniu, powiat Lwów: 1914; (208 rekordów)
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913–1917 (brak stron 1–56);
f) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów wsi Kaskada, powązkowski okręg bóżniczy: 1915; (108 rekordów)
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879–1880, 1889–1890, 1908–1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809–1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912–1916;
Zbiór akt diaspory żydowskiej na Łotwie. 1920-1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 139 | 3 | 0.4 |
Zespół nieopracowany.
Zbiór Diaspora Żydowska na Łotwie ma charakter szczątkowy. Nie został dotychczas opracowany. Zawiera dokumenty dwóch instytucji: Zidu Skolu Biedribas "Ivrit" (Żydowskie stowarzyszenia szkolne „Ivrit”) oraz Organizacja Rozwoju Twórczości Przemysłowej Rzemieślniczej i Rolniczej wśród Ludności Żydowskiej [ORT] w Rydze.
Dokumenty Żydowskich Stowarzyszeń Szkolnych "Ivrit" zawierają:
- 2 księgi protokołów posiedzeń Zarządu za lata 1939 - 40 r.; w jednej z ksiąg znajduje się również statut niezależnych stowarzyszeń żydowskich na Łotwie z grudnia 1940 r.
- 2 księgi kasowe "Galvena gramata" (Księga główna) Stowarzyszeń "IVRIT" za lata 1938 i 1940.
Dokumenty ORT Riga:
- Księgi kasowe Stowarzyszenia ORT w Rydze za lata: 1931, 1937
- Księgi korespondencji wychodzącej i przychodzącej za lata 1922 - 1940
- rachunki, pokwitowania, listy płac,
- Księga z wykazem nazwisk i wypłaconymi kwotami za poszczególne miesiące
- ponumerowane poszyty z korespondencją przychodzącą z różnych biur ORT-u w Europie (m.in. z Berlina, Warszawy, Paryża); zawierają korespondencję w sprawach różnych: finansowych, statutowych, wykazy kursantów, listy płac itp.
nr 1 korespondencja za 1928
nr 2 korespondencja za 1927 i 1929
nr 3 korespondencja za 1930-1934
nr 4 korespondencja za 1935
nr 5 korespondencja za 1936
nr 6 korespondencja za 1937
nr 7 korespondencja za 1937-1938
Nie udało się odnaleźć informacji kiedy i w jaki sposób zbiór dokumentów Diaspora Żydowska na Łotwie trafił do Archiwum ŻIH.
Organizacja Rozwoju Twórczości Przemysłowej Rzemieślniczej i Rolniczej wśród Ludności Żydowskiej (ORT) powstał w 1880 r. w Rosji (Obszczestwo Rasprostranienija Truda sredi Jewrejew w Rossiji). Jego zadaniem było przygotowanie Żydów do wykonywania zawodów rzemieślniczych oraz pracy na roli. ORT został oficjalnie zarejestrowany w 1906 r., a jego działalność do roku 1920 ograniczała się do terenów Rosji. W 1921 r. otworzono biuro ORT w Berlinie, a organizacja została przekształcona w międzynarodową. Zmienił się jej charakter z towarzystwa filantropijnego na ruch społeczny istotny dla życia żydowskiego. Organizacja zainicjowała akcję zakładania żydowskich spółdzielni rolniczych i ogrodniczych. ORT prowadził szkoły, kursy, wspomagał rzemieślników.
Księga Zgonów Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Złoczewie. 1912-1916
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 140 | 1 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów. 1913-1917
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 141 | 1 | 0.05 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.;
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Akta uprawomocniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy w 1857 r.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 142 | 1 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Akta stanu cywilnego ludności wyznania mojżeszowego gmin żydowskich z terenów II Rzeczypospolitej przejęte w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione o dary z lat 2000 i 2007.
Zawartość: a)Akta stanu cywilnego ludności żydowskiej w Działoszycach:
- akta zawarcia ślubów cywilnych ludności wyznania mojżeszowego: 1828, 1834, 1837, 1843, 1846,
- akta urodzin: 1829, 1835, 1845.;
b) Akta uprawniające małżeństwa starozakonnych zawarte w Gniewoszowie i Granicy: 1857 r.; (75 kart)
c) Akta zgonów ludności wyznania mojżeszowego okręgu miasta Kutna, Okręg Bóżniczy w Kutnie: [1828] 1830-1833, 1837-1840 [1841];
d) Księga zgonów pacjentów szpitala Zniesienie - Zamarstynów, Okręg Metrykalny Lwów: 1914;
e) Księga urodzeń, małżeństw i zgonów gminy Szydłów: 1913-1917 (brak stron 1-56);
f) Księga zgonów pacjentów szpitala Kaskada-Powązki, Warszawa: 1915;
g) Księgi urodzin ludności żydowskiej w Wyszkowie: 1879-1880, 1889-1890, 1908-1910;
h) Akta Urzędu Stanu Cywilnego Okręgu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Zarębach Kościelnych: 1809-1939;
i) Księga zgonów ludności żydowskiej w Złoczewie: 1912-1916;
Israelitische Kultusgemeinde Graz. (Gmina Żydowska w Grazu). 1926 – 1937
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 143 | 1 | 0.2 |
Fragment Gminy Żydowskiej w Grazu, czyli niepełna kartoteka przyjezdnych, którym udzielono pomocy w latach 1926-1937, 46 kart.
Zbiór obwieszczeń i ulotek dotyczących życia społecznego i politycznego ludności żydowskiej
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 144 | 77 | 0.5 |
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie. 1857 - 1878, 1927
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 199 | 4 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Żydzi mieszkali w Warszawie już w XIV w. Stara gmina istniała do 1527 r., kiedy to na mocy przywileju "de non tolerandis Judaeis" Żydzi musieli opuścić miasto. Ponownie utworzono gminę w końcu XVIII w. Niebawem rozrosła się, stając się jedną z największych w świecie i jednym z centrów kultury żydowskiej. Była też bezsprzecznie największą gminą w Europie. We wrześniu 1939 r. mieszkało w Warszawie 394 tys. Żydów. Archiwum gminne w większości uległo zniszczeniu. Pojedyncze akta trafiły do Archiwum ŻIH w darze w latach 80.tych XX w.
Zawartość: Zbiór pojedynczych dokumentów:
- Księga sprawozdań Komitetu Synagogi przy ul. Daniłowiczowskiej 1857-1878;
- Akt erekcyjny Wielkiej Synagogi na Tłomackiem 1876;
- Plan sytuacyjny fragmentu Warszawy z zaznaczeniem posesji będącej własnością Wielkiej Synagogi [ok. 1870];
- Obligacje Zgromadzenia Wielkiej Synagogi 1927.
Inwentarz kartkowy.
Zbiór dokumentów Związku Towarzystw Opieki nad Dziećmi i Sierotami Centos w Getcie Warszawskim. 1941–1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 200 | 27 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Związek Towarzystw Opieki nad Dziećmi i Sierotami Centos działał w Polsce od 1924 r. Zrzeszał społeczne organizacje opiekuńcze w całym kraju, prowadził poradnie zawodowe i szkolne, organizował kolonie. Przed wojną podlegało mu ponad 200 domów dziecka, internatów i burs, otaczał opieką kilkadziesiąt tys. dzieci żydowskich. W czasie wojny Centos kontynuował działalność w wielu gettach. W getcie warszawskim był Centos centralną instytucją opieki nad dzieckiem, skupiał wybitnych lekarzy, psychologów, pedagogów. Kierowali nim Adolf Berman (kwestie społeczno-organizacyjne i wychowawcze) oraz Józef Gitler (sprawy finansowo-gospodarcze). W 1941 r. Centosowi podlegało m.in.. 13 internatów, 21 świetlic w domach dla uchodźców, 12 ognisk opieki dla najmłodszych, 2 stacje dla niemowląt, 12 kuchni dla dzieci, blisko 500 kącików przy komitetach domowych. Archiwum gettowego Centosu uległo zniszczeniu. Ocalały materiały zebrane w Archiwum Ringelbluma, korespondencja z Prezydium ŻSS w Krakowie (oba zespoły w AŻIH). Nie udało się ustalić, w jaki sposób zbiór dokumentów Centosu (głównie korespondencja pokontrolna z Komisją Aprowizacyjną ŻSS KOM w getcie warszawskim) znalazł się w AŻIH.
Zawartość: Zbiór dokumentów Centos w getcie warszawskim. 24.07.1941-26.05.1942:
1. Korespondencja ogólna Głównej Komisji Aprowizacyjnej ŻSS w Warszawie z Centralą Centos, w tym:
- korespondencja inspektorów Podkomisji Instrukcji i Kontroli ŻSS z Wydziałem Kuchen i Ognisk Centos oraz Wydziałem Opieki Otwartej Centos;
2. Sprawozdania z lustracji placówek dożywiania podległych Centosowi, wnioski pokontrolne oraz wyjaśnienia pracowników lustrowanych kuchni dziecięcych i świetlic.
Paryż. Dokumenty osobiste.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 202 | 5 | 0.2 |
[1] Zob. http://galilee.paysdelaloire.e-lyco.fr/histoire-et-memoire-la-shoah/hirsch-montmartin-guy-garage-la-baule-nr-000-6806-58477.htm (dostęp: 23 III 2018).
[2] Został zamordowany w Auschwitz-Birkenau dn. 8.07.1942 r. Zob. https://books.google.pl/books?id=TnLiCNYVFDQC&pg=PA402&lpg=PA402&dq=Ernst+Gr%C3%BCnmantl&source=bl&ots=GMC1im8liC&sig=ACfU3U321wR41D58fLKEexhdJzaczIT8pA&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwivzrqJ05DhAhXJepoKHXd0CLQQ6AEwAHoECAQQAQ#v=onepage&q=Ernst%20Gr%C3%BCnmantl&f=false (dostęp 20 III 2019).
[3] Zob. https://www.myheritage.pl/names/harald_tauber (dostęp 20 III 2019).
Palestyna. Dokumenty osobiste. 1935, 1939.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 203 | 2 | 0.01 |
Palestyna. Dokumenty prywatne.
Aron i Brucha Einhorn: Certyfikat nr 50201 kupna ziemi (22.08.1935 r.)[1].
1935, rkps, druk, j. ang., hebr., l., drobne uszkodzenia, s. 2.
[1] Patrz też sygnatura: 221/53
Podziemne Archiwum Getta Białostockiego. 1941 - 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 204 | 96 | 1 |
Dzieje twórcy: Getto w Białymstoku zostało utworzone 26.07.1941, a zlikwidowane 16-20.08.1943. Stłoczono tu ok. 40 tys. Żydów z Białegostoku i okolic. W dwóch akcjach likwidacyjnych zostali oni wywiezieni do ośrodka zagłady w Treblince lub zginęli na miejscu. Przeżyli nieliczni. Archiwum podziemne zaczęto tworzyć w listopadzie 1942 r., od przyjazdu Mordechaja Tenenbauma - członka organizacji Dror w getcie warszawskim. W pracach archiwum wybitną rolę odegrał Cwi Mersik, również działacz Dror, który przedostał się do Białegostoku z Wilna w styczniu 1942 r. W marcu i maju 1943 r. Bronce Winnickiej udało się ukryć 3 paczki dokumentów poza gettem (u dra Filipskiego). Część oryginałów została przejęta przez ŻIH w 1947 r. wraz z całością zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Pozostałe dokumenty Podziemnego Archiwum znajdują się w ŻIH w odpisach sporządzonych w 1946 r.
Zawartość: W naszych zasobach znajduje się:
- ponad 400 ogłoszeń, rozporządzeń, komunikatów i odezw Rady Żydowskiej w getcie Białystok 8.07.1941 - 12.1942;
- protokoły posiedzeń Rady Żydowskiej 02.08.1941 - 29.11.1942;
- relacje z gett: Białystok, Ciechanowiec, Dereczyn, Grajewo, Grodno, Mińsk, Słonim, Sokoły, Supraśl, Swisłocz, Urle, Wilno i in.; z obozu zagłady w Treblince;
- pisma M. Tenenbauma (w odpisach): dziennik 01.1943-03.1943, listy, odezwy;
- odpisy dokumentów osobistych ofiar obozu w Treblince;
- opracowanie dotyczące Rady Żydowskiej w Białymstoku;
Zbiór materiałów do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi. 1939-1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 205 | 661 | 10 |
Dzieje twórcy: Getto w Łodzi utworzono 8.02.1940 a ostatecznie zlikwidowano między 2 a 30.08.1944 r., wywożąc pozostałych Żydów do Auschwitz- Birkenau i Stutthofu (we wcześniejszych akcjach do ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem). Przed wojną mieszkało w mieście 223 tys. Żydów. W getcie znalazło się 160 tys. mieszkańców Łodzi, a wraz z przesiedlonymi z Austrii, Czech, Luksemburga, Niemiec i miasteczek Kraju Warty oraz Cyganami stłoczono tu do 200 tys. osób. Archiwum Przełożonego Starszeństwa Żydów Mordechaja Chaima Rumkowskiego i poszczególnych resortów branżowych getta, a także archiwum niemieckiego Zarządu Getta (Ghettoverwaltung Litzmannstadt), którego kierownikiem był Hans Biebow, w dużej części udało się po wojnie odnaleźć, scalić i zabezpieczyć dzięki wysiłkom Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Obecnie dokumenty te znajdują się w Archiwum Państwowym m. Łodzi. Zbiór luźnych materiałów gettowych, głównie z niemieckiego Zarządu Getta, zgromadzony w Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej przejęty przez ŻIH w 1947 r.
Zawartość: Na zbiór dokumentów administracji getta łódzkiego składają się m.in.:
- materiały ogólne urzędu: obwieszczenia i zarządzenia Przedstawiciela III Rzeszy w Kraju Warty, biuletyny niemieckiej administracji miasta Łodzi 1940-1944;
- sprawozdania, raporty miesięczne 1942;
- spisy zatrudnionych w administracji z 1941-1942 r., przydziały dla Sonderkommando SS w Chełmnie nad Nerem oraz dla uczestniczących w akcjach specjalnych 1942-1943;
- sprawozdania finansowe administracji getta 1941-1944;
- korespondencja ogólna z urzędami niemieckimi i z kancelarią Rumkowskiego 1940-1941;
- meldunki gestapo o sytuacji w getcie 1942;
- meldunki dotyczące konfiskaty mienia żydowskiego i jego sprzedaży 1940-1943;
- meldunki dotyczące własności mieszkań;
- korespondencja w sprawach nieruchomości i zarządzania nimi;
- dokumenty dotyczące przesiedleń do Łodzi z innych miejscowości (Pabianice 1942, Włocławek 1941),
- korespondencja dotycząca likwidacji getta w miejscowości Piontek i skupisk żydowskich w okręgu Sanniki 1942;
- lista zgonu Żydów luksemburskich w gettcie łódzkim 1941-1942;
- dokumenty dotyczące wysiedleń z getta w Łodzi 1942.
Sprawy dotyczące produkcji w getcie:
- wykazy zakładów wytwórczych i urządzeń fabrycznych 1939-1944;
- zamówienia surowców i artykułów oraz sprawozdania dotyczące wytworzonych produktów 1941-1943;
Wydział Transportowy (Transportabteilung Gettoverwaltung), dokumenty wywozowe wyprodukowanych towarów 1940-1943;
Kancelaria Rumkowskiego (Kanzlei Rumkowski):
- statystyka ludności getta 1941-1944, lista mieszkańców 1941;
- kartoteka uczniów w getcie 1940-1941; (2395 rekordów) 205/323
- lista 2.499 osób zwolnionych z wysiedlenia 1942;
- lista żydowskich artystów w getcie 1942-1944;
- wykazy uprawnionych do otrzymania dodatku żywnościowego 1944;
- okólniki Przełożonego Starszeństwa Żydów w sprawie przydziałów artykułów spożywczych 1941-1944;
- raporty dotyczące chorób zakaźnych w getcie 1940, 1942-1944;
- korespondencja z władzami niemieckimi 1939-1941,
- sprawozdania dla władz niemieckich 1939-1941,
- korespondencja w urzędami miast mających kontakty gospodarcze z gettem 1940-1943.
Żydowska Służba Porządkowa (Jüdischen Ordnungsdienst), rozkazy i raporty dzienne 1940-1944.
Towarzystwo Rewizji i Powiernictwa Wschód, Łódź (Revisions und Treuhandgeselschaft Ost, Litzmannstadt):
- dyrektywy, sprawozdania, ogólniki 1941-1942 , zasady postępowania podczas konfiskaty;
- meldunki dotyczące konfiskaty mienia żydowskiego 1941-1943;
- sprawozdania z kontroli firm, umowy dzierżawy.
Policja Kryminalna w Łodzi (Staatliche Kriminalpolizei, Litzmannstadt), lista pracowników 1941-1942;
Landgericht Litzmannstadt (Sąd Okręgowy), akta sądowe kilku spraw o zniesławienie Niemców i unieważnienie mieszanego małżeństwa z pozwu "aryjczyka" 1940-1944.
- dokumenty osobiste Żydów, głównie wiedeńskich (327 rekordów).. 205/367
(na CD gazetka i encyklopedia getta)
Nagykanizsa. Wegry. Dokumenty osobiste. 1922.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 206 | 1 | 0.01 |
Nagykanizsa. Dokumenty prywatne.
Istvan Schveiger – zaświadczenie o moralności.
1922, rkps, druk, j. węg., l., s. 1.
Kartoteka Więźniów Obozu Hasag- Pelcery w Częstochowie. 1943 — 1945
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 207 | 1 | 2 |
Dzieje twórcy: Koncern zbrojeniowy HASAG (Hugo Schneider AG) zatrudniał dziesiątki tysięcy więźniów w kilku miastach Turyngii i Saksonii oraz na terenach okupowanych. Obozy HASAG utworzono w Altenburgu, Colditz, Częstochowie, Flössbergu, Kielcach, Lipsku-Schönefeld, Meuselwitz, Schlieben, Skarżysku Kamiennej, Starachowicach i w miejscowości Taucha. W Częstochowie zorganizowano aż 5 obozów pracy dla Żydów, zatrudniających po kilka tysięcy więźniów każdy: w hucie HASAG-Raków (06.1943-16.01.1945), w HASAG -Apparatebau oraz w fabrykach amunicji: HASAG-Pelcery - na przedmieściu Stradom (22.09.1942 - 16.01.1945); HASAG-Warta (lato 1943-16.01.1945) i HASAG--Częstochowianka (2 połowa 1943-16.01.1945). W styczniu 1945 r. pospiesznie demontowano i przewożono na zachód urządzenia fabryczne, a więźniów ewakuowano w niewiadomym kierunku. Część trafiła do obozu HASAG w Lipsku.
Zbiór kart więźniów obozu HASAG - Pelcery został tuż po wojnie zabezpieczony przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną i w 1947 r. przekazany do ŻIH. Dodatkowo ok. 9000 kart więźniów obozów Hasag przechowuje muzeum w Buchenwaldzie.
Zawartość: Kartoteka więźniów obozu HASAG-Pelcery w Częstochowie z lat 1943-1945 obejmuje 4736 kart.
Nyíregyháza. Dokumenty osobiste. 1920
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 208 | 1 | 0.01 |
Nyíregyháza. Dokumenty prywatne.
Elisabetha Rosenblüh (ur. 1902) – świadectwo maturalne ukończenia gimnazjum (30.07.1920 r.).
1920, rkps, druk, j. łac., węg., l., s. 1.
Obozy
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 209 | 325 | 2 |
Kolekcja dokumentów z różnych obozów. Znajdują się w niej zarówno oryginały jak i kopie. Dla wybranych jednostek sporządzono elektroniczną bazę danych liczącą ponad 38 tys. rekordów. Baza jest dostępna w Archiwum ŻIH.
American Jewish Joint Distribution Committee. 1939-1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 210 | 761 | 6 |
Dzieje twórcy: American Joint Distribution Committee powstał w 1914 r. w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy żydowskich organizacji charytatywnych dla niesienia pomocy ludności żydowskiej w Palestynie oraz dotkniętej pogromami i działaniami wojennymi w Europie środkowo-wschodniej i Turcji. Biuro Joint otwarte w Polsce tuż po I wojnie wspierało wiele żydowskich inicjatyw społecznych, subsydiowało takie organizacje, jak Towarzystwo Opieki Zdrowotnej, opieki nad dzieckiem żydowskim Centos czy ORT - organizację przygotowującą do pracy zawodowej. Po wybuchu II wojny Joint wspierał finansowo i materialnie poszczególne skupiska żydowskie, a następnie getta. Archiwum AJDC z lat 1939-1941 zgromadzone w krakowskiej centrali AJDC dla Generalnego Gubernatorstwa zawiera korespondencję ogólną z poszczególnymi gettami od początku okupacji hitlerowskiej do czasu formalnego zaprzestania działalności AJDC z końcem 1941 r. Joint działał jednak nadal nieoficjalnie do końca okupacji. Dyrektorzy: Icchak Gitterman, Dawid Guzik, Leib Neustad. Fragmenty archiwum centrali krakowskiej AJDC z lat 1939-1941 zostały odnalezione i zabezpieczone przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, po której w 1947 r. przejął je ŻIH.
Po II wojnie AJDC w Polsce reaktywowano z dniem 19.07.1945 r. Działałał do końca 1949 r. , kiedy też uległa likwidacji cała pluralistyczna mozaika ugrupowań i instytucji żydowskich w Polsce. Pomoc materialną (żywność, lekarstwa, odzież, surowce, maszyny) i finansową kierował do organizacji i stowarzyszeń społecznych, politycznych, oświatowych, kulturalnych, związanych z produktywizacją społeczności żydowskiej oraz do zrzeszeń religijnych. Jego głównym beneficjentem był Centralny Komitet Żydów w Polsce i działające przy nim Towarzystwo Ochrony Zdrowia. Ważną dziedziną działalności była pomoc w poszukiwaniu osób zaginionych oraz przy emigracji.
Dyrektorzy: Dawid Guzik, a po jego śmierci w 1946 r. William Bein; sekretarz generalny: Józef Gitler Barski.
Archiwum AJDC z lat 1945-1949 trafiło do ŻIH z pewnymi ubytkami ( głównie akt personalnych) bezpośrednio po zakończeniu kolejnego etapu działalności tej instytucji w Polsce, dokładna data przejęcia nie jest znana.
Zawartość: I. AJDC. Lata 1939-1941
- raporty, komunikaty i sprawozdania z działalności Centrali dotyczące rozmiaru pomocy i sposobu jej rozdziału;
- sprawozdania z wizytacji w gminach i placówkach wspieranych przez AJDC;
- dane inspektorów w poszczególnych dystryktach Generalnego Gubernatorstwa;
- dokumenty finansowe;
- korespondecja z delegaturami AJDC w Europie i placówkami dyplomatycznymi w Europie;
- korespondencja delegatur AJDC w Warszawie i Krakowie z ok.. 400 gminami żydowskimi (gettami) w Generalnym Gubernatorstwie w sprawach pomocowych.
II. AJDC. Lata 1945-1949
1. Sekretariat:
- akta o charakterze prawnym i organizacyjnym (okólniki, zarządzenia, biuletyny i in.);
-sprawozdania z działalności AJDC w Polsce, z pracy poszczególnych wydziałów i z pomocy otrzymanej od organizacji zagranicznych;
- protokóły z konferencji dyrekcji AJDC z różnymi urzędami i instytucjami;
- akta osobowe pracowników;
- korespondencja ogólna, krajowa i zagraniczna.
2. Wydział Prawny: protokoły zebrań w sprawach organizacyjnych, sprawozdania, korespondencja ogólna.
3. Wydział Kontroli, sprawozdania z kontroli poszczególnych instytucji finansowanych przez Joint.
4. Wydział Poszukiwań:
- komunikaty i ogólniki dyrekcji i sekretariatu;
- korespondencja z instytucjami, organizacjami i osobami prywatnymi w kraju i zagranicą nt. poszukiwanych osób, m.in.. z Central Location Index , United Service for New Americans (USNA), z placówkami AJDC zagranicą, z ambasadami w Polsce;
-sprawozdania i statystyka.
5. Wydział Pomocy Indywidualnej:
- ogólne akta organizacyjne;
- korespondencja w sprawach darów dla szpitali i organizacji;
- dokumentacja przesyłek paczek zagranicznych i ich odbioru;
- korespondencja dotycząca pomocy dla osób prywatnych (w tym zbiór teczek osobowych);
- korespondencja dotycząca pomocy dla Polaków udzielających pomocy Żydom podczas okupacji.
6. Wydział Ziomkostw:
- materiały lokalnych komitetów żydowskich dotyczące strat i Ocalałych;
- korespondencja z organizacjami ziomkostw (w tym wykazy imienne Ocalałych w poszczególnych miejscowościach);
- korespondencja dotycząca pomocy dla poszczególnych ziomkostw.
7. Wydział Emigracyjny:
- ogólne akta organizacyjne, biuletyny Centrali ds. Emigracyjnych AJDC w Paryżu;
- akta pesonalne emigrujących (w tym akta referatu do spraw dzieci);
- korespondencja z organizacjami zagranicznymi w sprawach dotyczących emigracji.
8. Wydział Transportowy, Wydział Transportowy w Gdyni, Wydział Magazynów, dokumenty transportowe statków i składów pociągów z pomocą materialną, materiały obrazujące zasięg pomocy.
9. Wydział Buchalterii:
- sprawozdania finansowe z działalności centrali w Polsce;
- sprawozdania z działalności instytucji i organizacji finansowanych w Polsce przez AJDC.
Sporządzono 84 540 rekordów z danych osobowych w dokumentach z AJDC (1939-1941).
Żydowska Samopomoc Społeczna (Jüdische Soziale Selbsthilfe Jüdisches Hilfskomitee). 1940 – 1942 [1944]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 211 | 1481 | 16 |
Dzieje twórcy: Żydowska Samopomoc Społeczna ( odpowiednik "aryjskiej" Rady Głównej Opiekuńczej) - powołana za przyzwoleniem władz okupacyjnych w maju 1940 i zlikwidowana 29.07.1942 - była organizacją dobrowolnej opieki nad ludnością żydowską w Generalnym Gubernatorstwie. Agendami terenowymi ŻSS były Żydowskie Komitety Opiekuńcze Powiatowe i Miejskie, które działały w poszczególnych gettach. Prezydium ŻSS miało siedzibę w Krakowie, podlegało mu ok. 400 placówek opiekuńczych w gettach. Zebrane dotacje pienieżne, żywność, lekarstwa, odzież trafiały do najbardziej potrzebujących, do kuchni ludowych, zakładów opieki zamkniętej i innych placówek. Przewodniczący Prezydium Michał Weichert, sekretarz generalny Emanuel Ringelblum. Zabezpieczona po wojnie przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną ocalała część archiwum Prezydium ŻSS w 1947 r. została przejęta przez ŻIH wraz ze zbiorami CŻKH.
Zawartość: Zespół ŻSS 1940-1942 [1944] zawiera m.in..:
- statuty i regulaminy ŻSS, Naczelnej Rady Opiekuńczej, Polskiej Rady Głównej, sprawozdanie z posiedzeń Rady Głównej Opiekuńczej. 1940 r.;
- memoriały, okólniki i instrukcje ŻSS 1940-1942;
- notatki z posiedzeń Prezydium, konferencji, rozmów telefonicznych i z pracy poszczególnych wydziałów Prezydium 1940-1942;
- korespondencja ogólna ze Związkiem Towarzystw Opieki nad Dziećmi i Sierotami Centos, Towarzystwem Ochrony Zdrowia, Domem Sierot w Krakowie, Żydowskim Komitetem Inwalidów Wojennych, Polskim Czerwonym Krzyżem 1940-1942;
- wykazy subwencji przyznanych terenowym placówkom ŻSS;
- podania osób prywatnych i firm o pozostanie w Krakowie 1940;
- korespondencja osób prywatnych i firm w sprawach pomocy 1940-1942;
- korespondencja dotycząca poszukiwania krewnych 1942-1943;
- korespondencja z organizacjami żydowskimi i osobami prywatnymi zagranicą 1940-1943;
- Punkt Rozdzielczy Leków, dokumentacja, korespondencja 1940-1942;
- korespondencja z Deutsche Emailwarenfabrik 1943-1944 i obozami pracy 1943-1944;
- meldunki i wykazy z obozu w Płaszowie 1943;
- kopie pism Prezydium do władz niemieckich 1940-1942;
- korespondencja Prezydium z delegaturami ŻSS w blisko 400 miejscowościach (indeks geograficzny) w sprawach pomocy, sytuacji ogólnej, przesiedleńców, szpitali i in. 1940-1942.
Sporządzono 45 870 rekordów z danych osobowych zawartych w dokumentach.
Zarząd Przedstawicielstwa Ludności Żydowskiej w Będzinie. 1939 – 1943 (Vorstand der Jüdischen Interessenvertretung in Bendsburg)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 212 | 24 | 0.5 |
Dzieje twórcy: W 1939 r. Gmina Żydowska w Będzinie liczyła 25.264 członków. W styczniu 1940 r. kierownik referatu ds. żydowskich w katowickim gestapo, komisarz generalny Hans Dreier powołał w Sosnowcu Centralę Rad Starszych Gmin Żydowskich Wschodniego Górnego Śląska, której w październiku tego roku podlegało 96.283 Żydów w 34 gminach i ich filiach. Na czele centrali stał Mojżesz Merin. Początkowo położenie ludności żydowskiej w Będzinie było nieco lepsze niż w innych miastach, toteż schroniły się tu tysiące Żydów z centralnej Polski. W końcu 1941 r. Niemcy zaczęli tworzyć tu getto, którego zarządcą komisarycznym był Chaim Merin (brat Mojżesza). W maju i sierpniu 1942 r. rozpoczęto deportacje do Auschwitz- Birkenau. Ostateczna likwidacja getta nastąpiła w ciągu 8 sierpniowych dni 1943 r., kiedy to "wysiedlono" z Będzina ponad 12 tys. Żydów. Nieznane są losy archiwum getta. Jego część tworząca zespół Zarządu Przedstawicielstwa Ludności Żydowskiej w Będzinie została odnaleziona, scalona i zabezpieczona w 1945 r. przez Wojewódzki Komitet Żydowski w Katowicach. Do ŻIH trafiła w 1947 r. wraz z przejętymi zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Zbiór zawiera fragmenty akt następujących instytucji i wydziałów:
I. Der Leiter der Aeltestenräte der jüdischen Kultusgemeinden in Ost-Oberschlesien (Kierownika Centrali Rad Starszych Gmin Wyznaniowych Żydowskich Wschodni Górny Śląsk) 1940-1943;
II. Vorstand der Jüdischen Interessenvertretung in Bendsburg (Zarząd Przedstawicielstwa Ludności Żydowskiej w Będzinie) 1939-1943.:
- komunikaty i okólniki zarządcy komisarycznego Chaima Merina;
- obwieszczenia i instrukcje dla podległych wydziałów;
- Spis ludności żydowskiej w Będzinie 1939;
- dokumenty osobiste mieszkańców getta 1941-1943, zdjęcia;
- wykazy przejmowanego mienia 1942-1943;
III.Strassen Ordnergruppe (Sekcji Służby Porządkowej) policji żydowskiej przy Zarządzie w Będzinie 1940-1943:
- raporty, meldunki, instrukcje;
- wykazy osób skierowanych do obozu przejściowego w Sosnowcu (Dulag Sosnowitz) 1942-1943;
IV. Wohnungsabteilung (Wydział Mieszkaniowy) Zarządu w Będzinie:
- przydziały mieszkań, wykazy mieszkań opróżnionych 1942;
V. Arbeitseinsatzreferat (Wydział Zatrudnienia) Zarządu w Będzinie:
- wykazy zakładników, zwolnionych, zgłaszających się dobrowolnie do pracy, korespondencja 1941-1943;
- wykazy ludności bez przydziału pracy 1942-1943;
- raporty Żydowskiego Referatu Pracy z akcji przesiedleńczej 1942-1943;
VI. Wykazy ludności przeznaczonej do "wysiedlenia" z następujących miejscowości (bez daty, 1942):
- Czeladź
- Jaworzno
- Chrzanów
- Krzepice
- Olkusz
- Sławków
- Szczakowa
- Trzebinia.
Rada Starszych w Częstochowie. 1939 – 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 213 | 108 | 2.5 |
Dzieje twórcy: Przed 1939 r. mieszkało w Częstochowie 28,5 tys. Żydów. Judenrat (Radę Starszych) utworzono tu na polecenie władz niemieckich 16.09.1939 r. Getto ustanowiono 9.04.1941 i zamknięto 23.08.1941 r. Stłoczono tu 12 tys. osób, również z Łodzi, Płocka, Krakowa. W akcji likwidacyjnej między 22.09 a 5.10.1942 r. większość mieszkańców getta wywieziono do ośrodka zagłady w Treblince. Pozostałe tzw. małe getto zlikwidowano ostatecznie w czerwcu 1943 r., kierując jego mieszkańców do obozów pracy utworzonych przy częstochowskich zakładach zbrojeniowych, skąd wywieziono ich w styczniu 1945 r. do obozów niemieckich.
Ocalałe fragmenty archiwum Rady Starszych w Częstochowie zabezpieczone przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną zostało przejęte przez ŻIH w 1947 r.
Zawartość: Zbiór dokumentów Rady Starszych w Częstochowie zawiera:
1. Obwieszczenia władz niemieckich dotyczące społeczności żydowskiej.
2. Materiały Referatu Statystycznego Wydziału Administracyjnego 10.1939-1941.
3. Materiały Wydziału Ewidencji i Statystyki:
- wykazy imienne osób z 1940 r.;
- listy Żydów skierowanych do obozów pracy.
4. Akta Żydowskiej Służby Porządkowej 01.1941-09.1942:
- meldunki, notatki służbowe,
- "Księga Wydarzeń i Zarządzeń",
- wykaz pracowników ŻSP,
- korespondencja z Radą Starszych w sprawie konfiskaty mieszkań i aresztowań,
- korespondencja z Urzędem Miejskim w Częstochowie i Komendą Policji Polskiej w sprawie skierowań do obozów pracy.
5. Zbiór dokumentów osobistych, w tym przepustki, karty meldunkowe, Ausweisy, kartki żywnościowe [1933] 03.1940-21.12.1942.
8155 rekordów wykonano z danych w dokumentach.
Rada Żydowska w Falenicy. 1940 – 1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 214 | 2 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Getto w Falenicy zostało utworzone 15.10.1940, a zlikwidowane 20.08.1942 - tego dnia mieszkańców wywieziono do ośrodka zagłady w Treblince. Ogółem przeszło przez getto ok. 7500 osób. , wcześniej wskutek głodu i epidemii tyfusu zmarło 1500 osób, podczas likwidacji getta i obozu w tartaku rozstrzelano ok. 300 osób.
Archiwum Rady Żydowskiej w Falenicy uległo zniszczeniu, uratowano pojedyncze dokumenty, przekazane przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną w 1947 r. .
Zawartość: Pojedyncze dokumenty:
- nakaz płatniczy wystawiony przez Radę Żydowską z wyrokiem sądu polubownego przy Radzie Żydowskiej 1940;
- podanie o powierzenie stanowiska lekarza przy gminie żydowskiej 11.1941.
Rada Żydowska w Jaśle. 1941 - 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 215 | 1 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Rada Żydowska powstała w Jaśle z polecenia władz niemieckich jesienią 1939 r. Getto skupiało ponad 3 tys. osób z powiatu jasielskiego. W lipcu 1941 r. dokwaterowano ok.. 450 osób z miasteczka Jedlicze. Zlikwidowano getto we wrześniu 1942, wywożąc ludność do ośrodka zagłady w Bełżcu. Nie wiadomo, kiedy trafiła do ŻIH jedyna księga z archiwum RŻ w Jaśle.
Zawartość: Rada Żydowska, Kassa-Buch za okres od 1.01.1941 do 30.06.1942.
Rada Żydowska w Łachwie. 1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 216 | 1 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Łachwa. Niemcy wkroczyli do miasteczka 8.07.1941. Prezesem Rady Żydowskiej został Mojżesz Łopatin (następnie w partyzantce). W marcu 1942 r. utworzono tu getto. 2350 Żydów stłoczono w 40 domkach. 3.09. 1942 getto zostało otoczone przez milicję ukraińską i żandarmerię niemiecką. Wcześniej utworzona żydowska samoobrona przygotowała wszystkie zabudowania do podpalenia, aby uniemożliwić wkroczenie Niemców . Teraz podpalono je, co spowodowało dezorientację milicji i żandarmerii oraz umożliwiło 500 Żydom przedarcie się do lasu. W sumie podczas akcji likwidacyjnej zginęło 1800 mieszkańców getta i 350 spośród zbiegłych do lasu. Zginęło też 7 Niemców. Archiwum Rady Żydowskiej nie zachowało się. Nie wiadomo, jaką drogą dokument trafił do ŻIH.
Zawartość: Potwierdzenie dostarczenia robotników żydowskich przez Radę Żydowską w Łachwie, z 25.08.1941 r.
Miechów. Dokumenty osobiste. 1936-1938.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 217 | 1 | 0.01 |
Miechów. Dokumenty prywatne.
Książeczka wojskowa: Szmul Szmulewicz (ur. 1913)
1936-1938, rkps, druk, j. pol., l., uszkodzenia, s. 20.
Jüdische Gemeinde in Krakau (Rada Żydowska w Krakowie). 1939 – 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 218 | 82 | 20 |
Dzieje twórcy: Przed wojną mieszkało w Krakowie ok. 60 tys. Żydów. W mieście, które stało się stolicą Generalnego Gubernatorstwa, w dniu 18.05.1940 wyznaczono Żydom 3-miesięczny termin przeniesienia się do innych miejscowości GG. W Krakowie mogło pozostać 10 tys. Żydów. Na czele krakowskiego Judenratu stanął Marek Biberstein, a po jego uwięzieniu — Artur Rosenzweig. 3.03 1941 r. utworzono na Podgórzu getto, które zamknięto 20.03. 1941 r. Znalazło się tu 18 tys. Żydów z Krakowa, Wieliczki, Skawiny, Rabki i innych miejscowości podkrakowskich. Akcje likwidacyjne: 28.05.1942 — 8.06.1942 i 27–28.10.1942 do ośrodka zagłady w Bełżcu i Auschwitz — Birkenau oraz 13–14.03.1943 — do Auschwitz — Birkenau oraz obozu w Płaszowie.
Archiwum RŻ w Krakowie nie zachowało się w całości. Nieliczne dokumenty zebrane po wojnie przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną zostały przez nią przekazane do ŻIH w 1947 r.
Zawartość: Rada Żydowska w Krakowie. 1939–1942
1 Sprawozdania z działalności RŻ miesięczne (lipiec, sierpień i październik 1940) i roczne (11.1939–30.10.1940);
2. Zarządzenia w sprawie wysiedlenia Żydów krakowskich 05.-11.1940,
- wykazy mieszkań pozostawionych przez wysiedlonych z Krakowa 08.1940,
- korespondencja z radami żydowskimi innych miast w sprawie przyjęcia Żydów krakowskich.
3. Zarządzenia i instrukcje dotyczące pracy przymusowej ludności żydowskiej 1940 i 1941.
4. Raporty ośrodków opiekuńczych 1940.
5. Zarządzenia dotyczące Żydów niemieckich 1941–22.04.1942.
- wykaz Żydów obcokrajowców zamieszkałych w Krakowie 1940–1941.
6. Finanse:
- asygnaty kasowe 1940,
- wykazy osób poświadczających odbiór zapomogi.
7. Ankiety personalne osób skierowanych do wysiedlenia z Krakowa, lipiec-sierpień 1940.
8. Ausweisy Żydów krakowskich, 10.08.1940–19.12.1940.
9. Karty rejestracyjne z getta i odpisy kennkart Żydów krakowskich, marzec 1941.
W tym:
- Ankiety personalne osób skierowanych do wysiedlenia z Krakowa
(dawna sygn. 206). Lipiec-sierpień 1940............................................. 218/34
(19901 rekordów)
- Dokumenty tożsamości (ausweisy) mieszkańców Krakowa.
10.08.1940 – 19.12.1940....................................................................... 218/35
(364 rekordy)
- Kopie dokumentów tożsamości (kenkart) osób skierowanych
do wysiedlenia..................................................................................... 218/37
(10912 rekordów)
- Karty ubiegających się o pozostanie w getcie krakowskim
Marzec 1941.......................………………………………………….... 218/33
(16189 rekordów)
Rada Żydowska w Międzyrzecu Podlaskim. 1940, 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 219 | 7 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Rada Żydowska w Międzyrzecu Podlaskim została utworzona na polecenie władz niemieckich jesienią 1939 r. Getto formalnie zamknięto latem 1942, a zlikwidowano w listopadzie 1942 r. , wywożąc mieszkańców w 3 akcjach do ośrodka zagłady w Treblince. Przebywała w nim ludność dawnego powiatu radzyńskiego, Krakowa, Mławy, Mielca; w maju 1942 r. słoczono tu dodatkowo 1025 Żydów z Czechosłowacji, a jesienią Żydów z powiatu bialskiego, z Parczewa i Radzymina. Przeciętnie liczyło 17 tys. osób. Nie wiadomo, kiedy pojedyncze dokumenty trafiły do ŻIH .
Zawartość: Kilka dokumentów osobistych z okresu 01- 04.1940 r.:
- wezwanie do stawienia się do pracy; rachunek apteczny; pokwitowanie wpłaty na akcję wielkanocną.
Rada Żydowska w Końskich. 1941-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 220 | 1 | 0.02 |
Dzieje twórcy: Rada Żydowska w Końskich działała na mocy rozporządzenia okupanta od jesieni 1939 r. Getto utworzono wiosną 1941 r., a zlikwidowano 6.01.1943, wywożąc ponad 10.000 osób w dwóch akcjach do ośrodka zagłady w Treblince. Składało się ono z dwóch odrębnych części. Przebywała w nim m.in. ludność z okolic Końskich oraz ok. 1200 Żydów z Płocka. Archiwum RŻ uległo zniszczeniu.
Księga została przekazana do zbiorów ŻIH przez Prokuraturę m. Łodzi 11 listopada 1957 r.
Zawartość: Rada Żydowska m. Końskie. Wydział Aprowizacyjny, Księga ewidencji ludności 1942. (6088 rekordów)
Rada Żydowska w Warszawie. 1939–1945, [przed 1939, po 1945]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 221 | 70 | 3 |
Dzieje twórcy: W październiku 1939 r. mieszkało w Warszawie ok. 360 tys. obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Radę Żydowską w Warszawie utworzono na polecenie władz okupacyjnych 4.10. 1939 r. Na jej czele stanął inż.. Adam Czerniaków, który już 23.09.1939 — wobec wyjazdu z miasta przewodnicącego gminy — został przez Stefana Starzyńskiego mianowany prezesem Gminy. 23.07.1942 r., w drugim dniu Wielkiej Akcji Likwidacyjnej, A. Czerniaków popełnił samobójstwo. Jego następcą był Marek Lichtenbaum. Getto zamknięto 16.11.1940 r. Stłoczono tu ok. 450 tys. Żydów z Warszawy oraz przesiedleńców z okolicznych miejscowości oraz z Rzeszy i Protektoratu. W Wielkiej Akcji Likwidacyjnej między 22.07 a 12.09.1942 r. wywieziono do ośrodka zagłady w Treblince ok. 280 tys. mieszkańców getta; w drugiej akcji między 18 a 22.01.1943 — 8 tys. W chwili rozpoczęcia ostatecznej likwidacji getta, 19.04.1943 r. wybuchło w getcie powstanie. Pozostałych przy życiu (ok. 50 tys. osób) wywieziono do obozów na Lubelszczyźnie. Większość archiwum RŻ uległo zniszczeniu. Większa część uratowanych akt przechowywana jest w Archiwum m. st. Warszawy. Dokumenty znajdujące się w AŻIH zostały przejęte od Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r. Również w Archiwum Ringelbluma znajdują się dokumenty bądź odpisy dokumentów RŻ w Warszawie.
Zawartość: 1. Sprawozdanie Rady Żydowskiej w Warszawie z działalności za okres od 7.10 do 31.12. 1939;
2. Opracowania wewnętrzne Wydziału Statystycznego RŻ dla członków RŻ i kierowników wydziałów Rady Żydowskiej z 3.05.1940 -2.06.1940 oraz 4.-25.09.1940 i 15.01.1941. Zawierają też sprawozdania tygodniowe Prezesa Rady Żydowskiej z działalności Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie za okres 16–21.04.1940 — 22–28.05.1940 oraz 30.08–19.09.1940;
3. Opracowanie Wydziału Ewidencji Rady Żydowskiej. Stan liczebny mieszkańców getta i nieruchomości na dzień 1.01.1941.
4. Sprawozdanie statystyczne za okres od listopada 1939 do 05.1942 oraz z lipca 1942.
W tym:
- powojenna lista policjantów żydowskich (1466 rekordów) ……….. 221/15
- Karty Zgonu Żydów z Getta Warszawskiego.
1939, 1941........................................................……………...............................221/16
Dzieje twórcy: Ocalałe z warszawskiego getta karty zgonów. Jest to mniej więcej dziesiąta część wszystkich kart. Liczą bowiem 10.052 nazwisk, podczas gdy jeszcze przed Wielką Akcją Likwidacyjną zmarło w getcie ok. 100.000 osób. Przygotowane przez Wydział Zdrowia Rady Żydowskiej dla Wydziału Statystycznego Zarządu Miejskiego w Warszawie.
Zawartość: 10.056 kart zgonu zmarłych w warszawskim getcie, głównie w 1941 r., nieliczne karty z 1939 r., tj. sprzed utworzenia getta; oraz ze stycznia 1942 r. Nadpalone karty zgonu zostały znalezione wiosną 1949 r. na terenie Muranowa przez robotników budowlanych.
Rada Żydowska w Staszowie. 1940-1942, [1937-1939]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 222 | 22 | 0.7 |
Dzieje twórcy: Podstawowe dokumenty związane z dziejami społeczności żydowskiej w Staszowie do II wojny światowej znajdowały się w archiwum w Sichowie. W 1938 r. mieszkało w mieście 1000 rodzin żydowskich. Rada Żydowska w Staszowie została utworzona na mocy rozporządzenia władz niemieckich z 23.09.1939 r. Getto utworzono tu formalnie w czerwcu 1942 r., zlikwidowano na początku listopada 1942 r., wywożąc mieszkańców do ośrodka zagłady w Treblince. Przez getto przeszło ogółem 8 tys. osób z powiatu staszowskiego oraz z Niemiec i Austrii. Materiały zgromadzone przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną przejęto w 1947 r.
Zawartość: 1. Dokumenty Komisji Sanitarnej przy Radzie Żydowskiej w Staszowie:
- zarządzenia dotyczące higieny w getcie 11.1940-09.1942,
- sprawy organizacyjne 02.1941-03.1942,
- wykazy osób skierowanych do łaźni,
- lustracje sanitarne,
- kwitariusz i książeczka kasowa,
- plakaty, zawiadomienia,
- korespondencja 03.1941-03.1942.
2. Materiały organizacji pomocowych przy Radze Żydowskiej 01.1941-02.1942.
3. Książeczki oszczędnościowe z 1936 r.
Rada Żydowska we Włoszczowej. 1941-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 223 | 2 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Rada Żydowska powstała z polecenia władz niemieckich jesienią 1939 r. Getto utworzono 10.07.1940, zlikwidowano we wrześniu 1942 r. wywożąc mieszkańców do ośrodka zagłady w Treblince. W getcie skupiono ok.. 6.000 osób - ludności miejscowej oraz wysiedlonych z Poznańskiego i Włocławka. Pojedyncze dokumenty trafiły do ŻIH w 1951 r. ze spuścizny po Feliksie Przypkowskim z Jędrzejowa, który otrzymał je w 1942 r. w Jędrzejowie od dr Henryka Beera.
Zawartość: Sprawozdanie Komitetu Pomocy Uchodźcom i Biednym z Akcji Opieki Społecznej 1940 r.
Kamieńsk. Zarząd Gminny. 1939 - 1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 224 | 2 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Radę Żydowską w Kamieńsku powołano na mocy rozporzadzenia okupanta z 23 września 1939 r. Nie zachowała się żadna relacja z Kamieńska. Prawdopodobnie ludność żydowską niebawem przesiedlono do getta w Piotrkowie, pierwszego getta w okupowanej Polsce.
Zawartość: Podania Żydów do Zarządu Gminy o wydanie dowodów tożsamości, z fotografiami. 81 podań. 10.1939 - 06.1940.
Rada Żydowska w Pińsku. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 225 | 1 | 0.04 |
Dzieje twórcy: Rada Żydowska w Pińsku powstała zaraz po zajęciu miasta przez Wehrmacht w czerwcu 1941 r. W niedługim czasie na polecenie okupanta powołano Radę Żydowską. Tutejsza społeczność żydowska podzieliła los Żydów na kresach wschodnich Rzeczypospolitej. Archiwum Rady Żydowskiej w Pińsku uległo zniszczeniu. Nie udało się ustalić, jaką drogą dokument trafił do zbiorów ŻIH.
Zawartość: Lista płac pracowników Rady Żydowskiej w Pińsku, 15.08.1942 r.
Zbiór utworów literackich. 1939 - 1960
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 226 | 515 | 6 |
Dzieje twórcy: Zbiór utworów literackich twórców żydowskich, utworów powstałych w latach 1937–1997 gromadzonych tuż po wojnie przez terenowe komitety żydowskie, Centralną Żydowską Komisję Historyczną a następnie przez Żydowski Instytut Historyczny. Są wśród nich dokumenty oryginalne powstałe w getcie warszawskim i łódzkim oraz utwory późniejsze — zarówno oryginalne, jak i odpisy. Zbiór powstał z myślą o publikacji antologii utworów dotyczących okresu Zagłady.
Zawartość: Zbiór składa się z 514 jednostek, zawiera ponad 300 utworów literackich.
Lwów. 1878-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 227 | 4 | 0.3 |
1.Lwów. Władze niemieckie.
List z 11.02.1942 r. do Rothfelda, prezesa Gminy Żydowskiej (ul. Starotandentna 2a) w sprawie podatków.
1942, mps, j. niem., l., s. 2.
4.Lwów. Dokumenty prywatne.
Fotografia portretowa kobiety NN. wykonana w atelier Marcina Appla, „Sztuka” we Lwowie, ul. Legionów 1.
Przed 1939, fot., j. pol., l., s. 2.
Der Stadthauptmann der Stadt Krakau (Starosta miasta Krakowa). 1939 -1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 228 | 135 | 2 |
Dzieje twórcy: Niemiecka okupacja Krakowa rozpoczęła się 6.09.1939 r. Na mocy dekretu Hitlera z 12.10.1939 r. miasto stało się stolicą Generalnego Gubernatorstwa oraz siedzibą jednego z wchodzących w jego skład dystryktów. Od 23.12.1939 r. szef magistratu w Krakowie nosił tytuł Stadthauptmann der Stadt Krakau (tylko między 1.04.1941 a 30.09.1941 nazwa jego funkcji brzmiała: Pełnomocnik Szefa Dystryktu dla m. Krakowa - Der Beaufragte des Distriktschefs für die Stadt Krakau). Byli nimi kolejno: Ernst Zörner (od 23.09.1939), Karl Schmid, Rudolf Pavlu i Josef Kramer (do 01.1945).
Zespół akt został przejęty w 1947 r. ze zbiorów Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej.
Zawartość: Zespół zawiera m.in:
1. Zbiór zarządzeń starosty 1943-1944;
2. Korespondencja dotycząca utworzenia i działalności Rady Żydowskiej w Krakowie 1940;
- Sprawozdania Rady Żydowskiej z działalności za 04, 06 i 08.1940,
- Sprawozdania statystyczne RŻ i dotyczące ewidencji ludności 1940-1941,
- Korespondencja RŻ dotycząca utworzenia Żydowskiej Służby Porządkowej 1940,
3. Korespondencja dotycząca konfiskaty majątków żydowskich 1940-1941, w tym wykaz osób zgłaszających posiadane mienie.
4. Dokumentacja finansowa przedsiębiorstw żydowskich zarządzanych przez powierników 1940.
5. Wykazy rzemieślników 1940-1941 r.
6. Instrukcje dowódcy policji i SS w dystrykcie Kraków w sprawie pracy ludności żydowskiej 1942-1943.
7. Imienne decyzje o zwolnieniu z pracy 1940-1941.
8. Dokumenty i korespondencja związana z wysiedleniem ludności żydowskiej z Krakowa 1940-1942, w tym m.in.:
- podania o pozostawienie w Krakowie 1940-1942,
- podania firm krakowskich o pozostawienie w mieście ich żydowskich pracowników 1940-1941,
- listy transportów osób przeznaczonych do wysiedlenia 1940-1941,
- wykaz osób skierowanych do krakowskiego obozu przy ul. Lubicz, 27.02-20.03.1941.
9. Budżet i finanse urzędu starosty Krakowa 1940-1944.
Stworzono bazę danych zawierającą 78168 rekordów.
Rada Żydowska we Lwowie. Zbiór dokumentów dotyczących Getta Lwowskiego. (Teka Lwowska). 1941 – 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 229 | 25 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Przed wojną mieszkało we Lwowie 110 tys. Żydów. Od 30.06. 1941 do końca 07.1941 r. zamordowano we Lwowie 6 tys. Żydów. W końcu lipca 1941 r. utworzono Radę Żydowską, w listopadzie getto otwarte (zamknięte w 09.1942) i obóz przy ul. Janowskiej, gdzie tylko w 07.1942 r. zamordowano ok. 7 tys. osób. W marcu i sierpniu 1942 r. do Bełżca wywieziono łącznie ok. 65 tys. Żydów. Ostatni Żydzi z obozu janowskiego zginęli 19.11.1943.
Zbiór tzw. Teki Lwowskiej pochodzi z prywatnego archiwum Stefana Stasiaka, prof.. Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W jego spuściźnie prof. Jan Reychman odnalazł teczkę z odpisami dokumentów obrazujących zbrodnie niemieckie wobec ludności żydowskiej Lwowa w pierwszym okresie okupacji. Znalazły się tu materiały dotyczące utworzenia i początkowej działalności Gminy (Rady) Żydowskiej we Lwowie oraz zapiski dzienne bądź typu pamiętnikarskiego kilku osób z końca 1941 r., ponadto wycinki z "Gazety Lwowskiej" oraz wydawanej w GG "Gazety Żydowskiej". Nie wiadomo, w jaki sposób Teka Lwowska znalazła się u prof.. Stasiaka. Przekazano ją Żydowskiemu Instytutuwi Historycznemu w latach 70-tych XX w.
Zawartość: Teka Lwowska zawiera:
- odpis sprawozdania z działalności lwowskiej Gminy Żydowskiej w okresie 16.08 - 30.09.1941,
- odpis sprawozdania Działu Socjalnego GŻ za okres 13.08-31.12. 1941,
- odpis sprawozdania Działu Gospodarczego GŻ z 12.1941 oraz:
- Zapiski Maurycego Allerhanda, adwokata i profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie,
- Zapiski Salomona Czortkowera, antropologa, asystenta na UJK,
- Zapiski Bermana [brak imienia], nauczyciela języka niemieckiego we Lwowie,
- fragmenty dziennika Golda [brak imienia] obejmujące okres od 30.06.1941 do 11.03. 1942 r.,
- relacje z akcji 4 i 10.12.1941 r. przy ul. Wybranowskiego na Zamarstynowie,
- wykaz obozów pracy w grudniu 1941 z listą wydatków na ich wyposażenie,
- wycinki z "Gazety Lwowskiej" i "Gazety Żydowskiej".
Zbiór dokumentów konspiracyjnych, w tym prasa (dawniej varia okupacyjne). 1939-1945
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 230 | 165 | 1.2 |
Dzieje twórcy: Zbiór dokumentów konspiracyjnych, zawierający głównie kolekcję prasy podziemnej gettowej i "aryjskiej", zawiera również kopie nielicznych dokumentów Rady Pomocy Żydom "Żegota". Do zbioru dołączono kilka opracowań i pamiętników żydowskich z czasów okupacji. Najcenniejsze z nich to prace Emanuela Ringelbluma pisane w Warszawie "po stronie aryjskiej" po wydostaniu go z obozu SS w Trawnikach (1943), ukryte przez Adolfa Bermana i przekazane po wojnie Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Kolekcja przejęta po Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r., następnie uzupełniana w ŻIH, również kopiami i odpisami. Kopie dokumentów Rady Pomocy Żydom "Żegota" przekazała Teresa Prekerowa.
Zawartość: Na zbiór dotyczący okupacji składają się 3 odrębne części:.
I. Prasa okupacyjna, 83 tytuły (oryginały i kopie), w tym nieliczna oryginalna prasa getta warszawskiego;
II. Broszury, reportaże
III. Odezwy, druki ulotne (oryginały i kopie), w tym:
- dokumenty getta warszawskiego i łódzkiego,
- dokumenty "Żegoty",
- dokumenty "Antyku".
IV. Dokumenty, materiały (oryginały, kopie) i opracowania powojenne dotyczące Zagłady 1945-1955.
Leżajsk. 1906-1940.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 231 | 6 | 0.3 |
1.Leżajsk. Gmina Żydowska.
Odezwa Komitetu Pomocy z dn. 22.08.1906 r. w związku z pożarem, który miał miejsce w Leżajsku 26.07.1906 r.[1]
1906, druk, j. niem., l., s. 2/6
2.Leżajsk. Zarząd Miejski (Das Bürgermeisteramt).
Korespondencja ze Starostą Okręgowym w Jarosławiu (Der Kreishauptmann des Kreises Jaroslau) dotycząca m.in. pracy przymusowej, powołania Rady Żydowskiej w Leżajsku, wysiedlenia ludności żydowskiej z terenu powiatu. Zał. Okólniki[2].
1939-1940, rkps, mps, mps pow., j. niem., pol., l., s./1 sygn. stara: Spuścizna Bernarda Marka, j. 189
3.Leżajsk. Zarząd Miejski (Das Bürgermeisteramt).
Korespondencja ze starostą w Rzeszowie (Der Kreishauptmann in Rzeszow) dotycząca Jakuba Engelberga.
1940, rkps, mps, mps pow., j. niem., l., s./2 sygn. stara: Spuścizna Bernarda Marka, j. 189
4.Leżajsk. Zarząd Miejski (Das Bürgermeisteramt).
Korespondencja z Komendą Miasta (Ortskommandantur) w Leżajsku.
1939-1940, rkps, mps, j. niem., l., s. 2/5 sygn. stara: Spuścizna Bernarda Marka, j. 189
5.Leżajsk. Zarząd Miejski (Das Bürgermeisteramt).
Korespondencja z Radą Żydowską w Leżajsku.
1940, rkps, mps, j. niem., pol., l., s./3 sygn. stara: Spuścizna Bernarda Marka, j. 189
6.Leżajsk. Zarząd Miejski (Das Bürgermeisteramt).
Korespondencja dotycząca Abrahama Pressburgera (ur. 1868).
1940, rkps, mps, druk, j. niem., l., s. 4/4 sygn. stara: Spuścizna Bernarda Marka, j. 189
[1] 2 egz.
[2] Okólnik z 22.09.1940 r. w 7 egz.
Rada Żydowska w Rawie Ruskiej. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 232 | 1 | 0.01 |
Dzieje twórcy: Rawa Ruska. Wehrmacht wkroczył tu w końcu czerwca 1941 r. Od razu na polecenie władz niemieckich powołano Radę Żydowską. Akcja likwidacyjna miała miejsce 25.03.1942, żydowskich mieszkańców przewieziono do ośrodka zagłady w Bełżcu. Nie udało się ustalić, w jaki sposób dokument trafił do AŻIH.
Zawartość: Sporządzona w Radzie Żydowskiej lista osób ubiegających się o koncesję na prowadzenie sklepów i warsztatów, z adresami. 54 nazwiska. 17.02.1942 r.
Zbiór dokumentów niemieckich władz okupacyjnych. 1939 – 1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 233 | 157 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Zbiór dokumetów niemieckich utworzono dla celów badawczych i z myślą o procesach zbrodniarzy hitlerowskich. Kolekcja zapoczątkowana tuż po wojnie przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną była następnie uzupełniana w AŻIH. Daty skrajne: 1939-1963.
Zawartość: I. Kolekcja pojedynczych dokumentów władz niemieckich, uzupełniona przez powojenne odpisy i opracowania, zawiera m.in.:
1. Dokumenty władz centralnych Rzeszy:
-zbiór zarządzeń z Dzienników Ustaw Rzeszy dotyczących Żydów 1941-1944;
- rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych (Der Reichsminister des Inners) w sprawie wprowadzania ustaw norymberskich na terenach wschodnich włączonych do Rzeszy, z 31.05.1941;
- rozporządzenia szefa SS i Policji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Rzeszy (Der Reichsführer SS und Deutscher Polizei im Reichsministerium des Inners) dotyczące Żydów 1939-1943;
- okólniki, rozporządzenia, wytyczne, regulaminy i korespondencja szefa Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (Der Chef der Sicherheitspolizei und SD) w sprawach polityki wobec Żydów na okupowanych terenach 1939-1942;
- dokumenty NSDAP i Hitler Jugent z Poznania i Łodzi 1941-1944;
- propagandowe materiały antyżydowskie.
2. Pojedyncze dokumenty władz niemieckich na tereniach okupowanych dotyczące ludności żydowskiej w kilkudziesięciu miastach:
- zarządzenia władz miejskich i powiatowych Generalnego Gubernatorstwa;
- korespondencja szefa dystryktu lubelskiego, szefa SS i Policji dystryktu lubelskiego (Der Chef des Distrikt Lublin, Der SS und Polizeifürer im GG Distrikt Lublin) dotycząca przejmowania mienia żydowskiego, wyłapywania ukrywających się, zatrudniania robotników żydowskich i in. 1942-1943,
- sprawozdania z akcji Reinhard;
- akta Kriminal Polizei w Tarnowie 1942-1944;
- Der Inspekteur der Sicherheitspolizei und SD w Poznaniu i Łodzi. Korespondencja dotycząca przesiedleń ludności z Kraju Warty 1939-1940;
- pisma szefa dystryktu warszawskiego (Der Chef des GG Distrikt Warschau) 1939-1941;
- kopie akt procesu Jürgena Stroopa 1951;
- zarządzenia i okólniki szefa dystryktu radomskiego (Der Chef des GG Distrikt Radom) oraz SS und Polizeiführer tego dystryktu 1939-1943.;
- pisma Der SS Polizeiführer im Distrikt Galizien;
- sprawozdanie inspektora Reichskommissariatu Ukraina z 2.12.1942;
- korespondencja niemieckiego zarządu getta w Białymstoku;
- zarządzenia i raporty miejskich oddziałów Urzędu Pracy (Arbeitsamt) w Warszawie, Katowicach, Rzeszowie;
3. Dokumenty Gmin Żydowskich:
- okólnik Związku Żydów w Niemczech do wszystkich gmin żydowskich w Niemczech w sprawie oddania wyrobów futrzarskich ze 01.1942;
- pojedyncze dokumenty gmin żydowskich w Niemczech (Grüssau, Tormersdorf i in.): korespondencja z innymi gminami, wykazy wpłat podatku gminnego, wykazy dóbr przekazywanych przez gminy 1941-1942;
- pojedyncze dokumenty dotyczące Żydów czeskich (zestawienie sum zabranych Żydom praskim wg. listy transportowej), b.d.;
- dane statystyczne dotyczące dzieci żydowskich w Budapeszcie i pozostałym obszarze Węgier, b.d.;
-pojedyncze dokumenty Rad Żydowskich na terenach okupowanych (Kałusz, korespondencja Rady Żydowskiej w Warszawie z Transferstelle) 1940-1943.
II. Ponadto w zasobach Archiwum ŻIH znajduje się zespół Prawo podatkowe III Rzeszy, zawierający zbiór przepisów z lat 1939-1945.
Fotokopie dokumentów niemieckich władz okupacyjnych.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 234 | 50 | 0.5 |
Inwentarz kartkowy.
Krośniewice. Władze niemieckie.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 235 | 1 | 0.01 |
Koło. Dokumenty prywatne. 1923.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 236 | 1 | 0.01 |
1.Koło. Dokumenty prywatne.
Izrael Ejman (Koło): pismo z 31.03.1923 r. z Izby Skarbowej w Łodzi w sprawie renty inwalidzkiej.
1923, rkps, druk, j. pol., l., s. 1.
Kolonia. Niemcy. 1938-1941.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 237 | 2 | 0.02 |
Katowice. Dokumenty prywatne. 1937-1938.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 238 | 1 | 0.01 |
1. Józef Kamieniecki (Katowice, ul. Wita Stwosza 1, Warszawa, ul. Królewska 23), Korespondencja z Gminą Żydowską w Katowicach i dr Ozjaszem Rapoportem, prawnikiem (Katowice, ul. Słowackiego 10) w sprawie podatku wyznaniowego.
1937-1938, rkps, mps, j. pol., l., s. 7.
Dawidgródek. Dokumenty prywatne. 1944.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 239 | 1 | 0.01 |
Brzeziny. Dokumenty prywatne. 1927-1930.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 240 | 1 | 0.01 |
Obwieszczenia i zarządzenia władz okupacyjnych. 1939 – 1945
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 241 | 606 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Zbiór obwieszczeń i zarządzeń władz okupacyjnych dotyczących Żydów, w tym afiszy drukowanych w gettach na polecenie władz niemieckich, powstał dzięki staraniom Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, w 1947 r. został przekazany do AŻIH.
Zawartość: Zbiór obwieszczeń władz okupacyjnych z lat 1939-1944 liczy 606 jednostek.
Sicherheitspolizei (SIPO) und des Sicherheitsdienst (SD) (Policja Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa), Paryż. 1942 – 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 242 | 850 | 5 |
Dzieje twórcy: Utworzone przez SIPO i SD w Paryżu akta personalne zawierają korespondencję SIPO i SD we Francji z jej oddziałami w innych miastach francuskich dotyczącą konfiskaty własności żydowskiej.
W 1945 r. Wojsko Polskie i Urząd Bezpieczeństwa Publicznego przejęły na Dolnym Śląsku trzy składy archiwów Głównego Urzędu Bezpieczeństwa III Rzeszy (RSHA). Część dokumentów trafiła z archiwum Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego do Archiwum Centralnego MSW, skąd prawdopodobnie była stopniowo przekazywana do różnych archiwów. Materiały dotyczące spraw żydowskich przekazano do ŻIH prawdopodobnie w latach siedemdziesiątych. W Instytucie Pamięci Narodowej znajduje się zespół Der Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD im Bereich der Militärbefehlshabers in Frankreich, liczący 259 jednostek.
Zawartość: 850 teczek osobowych z paryskiej centrali SIPO i SD na obszar okupowanej Francji (Der Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD im Bereich der Militärbefehlshabers in Frankreich) zawierających korespondencję z podległymi filiami w sprawie konfiskaty mienia żydowskiego.
Zespół nieopracowany.
Białystok. 1924, 1949.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 243 | 2 |
1.Białystok.
8 Klasowe Gimnazjum Żeńskie „Chawacełes”, Białystok, ul. Fabryczna 37. List z 7 stycznia 1924 r. do Sokoła (zawiadomienie o posiedzeniu Zarządu Szkoły i Komitetu Rodzicielskiego).
1924, rkps, druk j. pol., l., s. 2.
2.Białystok.
Waldemar Macholl – zeznania Białystok 20 marca 1949 r. Zał. odpis.
1949, b.d., rkps, mps, j. niem., pol., l., s. .
Biuro Meldunkowe w Białej Podlaskiej. Karty meldunkowe ludności żydowskiej.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 244 | 2 | 1 |
Zawartość:
Kartoteka meldunkowa żydowskich mieszkańców Białej Podlaskiej. 2844 rekordy.
1. Karta rozpoznawcza (kenkarta) Fajwela Chajmowicza (ur. 1918)
Zbiór planów i map. 1922-1990
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 245 | 226 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Materiały przejęte w 1947 r. od Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, uzupełnione zbiorami lokalnych komitetów żydowskich do 1950 r. , a także tworzone w latach 50-tych na zlecenie ŻIH, zawierają m.in. plany miast z zaznaczeniem dzielnic żydowskich, plany gett, niemieckich obozów pracy przymusowej i obozów zagłady oraz różne powojenne opracowania graficzne dotyczące Zagłady .
Zawartość: Zbiór zawiera m.in..:
- oryginalne mapy miast [1930-1937];
- oryginalne mapy miast z zaznaczeniem dzielnic żydowskich oraz zmian ich granic [1940-1943];
- plany gett i rozmieszczenia szopów oraz diagramy różnych aspektów życia w gettach [1940-1943];
- powojenne plany gett, obozów pracy, obozów koncentracyjnych i zagłady [1945-1960];
- powojenne mapy eksterminacji ludności na terenach okupowanych i na ziemiach polskich [1945-1960];
- powojenne wykresy i diagramy przesiedleń, wysiedleń i likwidacji ludności żydowskiej w poszczególnych gettach [ 1945-1960].
Kołomyja. Dokumenty prywatne. 1921.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 246 | 1 | 0.01 |
1. Kołomyja. Dokumenty prywatne.
Odpis metryki urodzenia: Wilhelm Korn (ur. 1903).
1921, rkps, druk, j. pol., l., drobne uszkodzenia, s. 1.
Amsterdam (Holandia). Dokumenty prywatne. 1943.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 247 | 1 |
Korespondencja w sprawie poszukiwania zaginionych osób.
Opatów. 1942-1944.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 249 | 2 | 0.01 |
1.Opatów. Przedsiębiorstwo Budowy Dróg – Oemler (Strassenbaugesellschaft Oemler).
Akta finansowe. Rozliczenia dotyczące zatrudnionych Żydów w okresie: grudzień 1942-styczeń 1943 r.
1942-1943, rkps, mps, j. niem., l., s. 16. sygn. stara:
2. Opatów. Starosta Powiatowy (Der Kreishauptmann).
Kartka żywnościowa dla dzieci do 14 lat. (czerwiec 1944 r.) (nr 011500).
1944, druk, j. niem., pol., l., brak niektórych kuponów, s. 1.
Podania jeńców Stalagu II B w Hammerstein [Czarne, woj. pomorskie] do ambasady ZSRR w Berlinie o nadanie obywatelstwa sowieckiego. 10.–12.1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 250 | 4 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Po zajęciu terenów II Rzeczypospolitej przez Wehrmacht i Armię Czerwoną w 1939 r. doszło do porozumienia między władzami III Rzeszy i ZSRR w sprawie ostatecznego przebiegu granicy między agresorami. Jego konsekwencją była m.in. umowa o wymianie jeńców — żołnierzy Wojska Polskiego wedle kryterium terytorialnego. Dało to jeńcom zamieszkałym do września 1939 r. na terenach aktualnie zajętych przez Armię Czerwoną możliwość ubiegania się o status obywatela ZSRR, co zwłaszcza jeńcom pochodzenia żydowskiego dawało szansę wyrwania się z rąk nazistów.
Nie udało się ustalić, w jakich okolicznościach (w latach dziewięćdziesiątych XX w.) zbiór podań jeńców Stalagu II B pisanych do ambasady ZSRR z prośbą o nadanie obywatelstwa ZSRR trafił do Archiwum ŻIH.
Zawartość: Zbiór podań pisanych jesienią 1940 r. przez jeńców Stalagu II B w Hammerstein (obecnie Czarne, woj. pomorskie), zamieszkałych przed wojną na terenach zajętych przez Armię Czerwoną, do ambasady ZSRR w Berlinie z prośbą o przyznanie obywatelstwa radzieckiego. (230 rekordów)
Gesundheitskammer im Generalgouvernement (Izba Zdrowia w Generalnym Gubernatorstwie). [1939] 1940 – 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 251 | 7 | 0.15 |
Dzieje twórcy: Izba Zdrowia w Generalnym Gubernatorstwie z siedzibą w Krakowie została powołana zarządzeniem gubernatora Hansa Franka z 28.02.1940 r. Podlegały jej Rady Zdrowia i Okręgowe Izby Zdrowia nadzorujące wszystkie organizacje zawodowe pracowników służby zdrowia. Do ich zadań należała m.in. rejestracja lekarzy, pielęgniarek i techników dentystycznych pochodzenia żydowskiego. Karty rejestracyjne lekarzy trafiły do AŻIH w listopadzie 1996 r. jako darowizna przekazana przez Stowarzyszenie ŻIH.
Zawartość: Na zbiór Izby Zdrowia składają się:
1. Pojedyncze okólniki 1940.
2..Korespondencja lekarzy żydowskich dotycząca przydziału miejsca pracy 1941.
3. Wykazy lekarzy kierowanych do poszczególnych miejsc pracy 1941.
3. Karty rejestracyjne lekarzy żydowskich, 168 kwestionariuszy 1940-1942. (531 rekordów)
Rada Żydowska w Łęczycy. 1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 252 | 1 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Getto utworzono w Łęczycy formalnie w lutym 1941 r., zostało zlikwidowane w kwietniu 1942 r. Przebywało tu ok. 3 tys. osób. Zginęli w ośrodku zagłady w Chełmnie nad Nerem. Archiwum Rady Żydowskiej uległo zniszczeniu.
Kartoteka ausweisów została przyjęta do Archiwum CŻKH 13 października 1947 r.
Zawartość: Kartoteka ausweisów Żydów w Łęczycy wypełnionych między 11 a 25 czerwca 1941 r., 90 kart ze zdjęciem.
Rada Żydowska w Lublinie. 1940-1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 253 | 23 | 5 |
W tym:
1. Dokumenty Zarządu Powierniczego (Treuhandverwaltung)
w dystrykcie lubelskim GG - kartoteka konfiskowanych
majątków. 1940 – 1944 (dawna sygn. 243) ................................253/2
(1517 rekordów)
Dzieje twórcy: Zarząd Powierniczy (Treuhandverwaltung) niemieckie władze okupacyjne powołały dla nadzoru nad konfiskowanym majątkiem. Zespół zawiera dokumentację grabieży mienia Żydów przez władze hitlerowskie. Jest to fragment kartoteki lubelskiej przejęty od Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej w 1947 r.
Zawartość: Zarząd Powierniczy (Treuhandverwaltung) w dystrykcie lubelskim GG. Kartoteka konfiskowanych majątków żydowskich 1940-1944 r. (1517 rekordów)
- na rewersie tych samych formularzy powojenna Kartoteka żołnierzy
Ludowego Wojska Polskiego (812 rekordów) [sygn. 374]
2. Kartoteka Jeńców Wojennych – Żydów z obozu w Lublinie przy ul. Lipowej 7.
1939 – 1941 (dawna sygn. 207) ...... 253/3
(2942 rekordy)
Dzieje twórcy: Obóz jeńców - Żydów - żołnierzy Wojska Polskiego wziętych do niewoli we wrześniu 1939 r. - został utworzony przez Niemców w 1941 r. przy ul. Lipowej 7 w Lublinie. Skoncentrowano tu kilka tysięcy mężczyzn wyselekcjonowanych w różnych hitlerowskich obozach jenieckich. Zostali oni wymordowani w latach 1942-1943. Kartotekę blisko 3 tys. żołnierzy zabezpieczoną przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną przejęto w 1947 r.
Zawartość: Kartoteka obozu jeńców żydowskich przy ul. Lipowej 7 z Lublinie zawiera akta 2978 żołnierzy , z fotografiami. Zawiera imienne karty pobytu jeńca w kojejnych obozach, 09.1939-1941 r.
3. Zarząd Miejski w Lublinie Wydział Opieki i Zdrowia.
Ośrodek Opieki nr 2. Kartoteka zmarłych Żydów
z informacją o pozostawionym majątku. 21.11.1941-11.12.1941
(dawna sygn. 254) ............................................................................ 253/6
(93 rekordy)
Wnioski Żydów europejskich o wizę emirgacyjną. 1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 254 | 1 | 0.05 |
Kartoteka zawiera formularze wizowe głównie Żydów europejskich, którzy w 1940 r. chcieli wyemigrować z Europy. Nieznana jest nazwa organizacji, która pośredniczyła w wyjeździe. Wnioski były składane m.in. w Trieście, Paryżu, Wilnie, Genewie, Bukareszcie, Budapeszcie. Oprócz danych osobowych aplikanta figurują zazwyczaj we wniosku dane osobowe członków rodziny. Wśród formularzy znajdują się wnioski m.in. członków dynastii Ger z Góry Kalwarii (rodzina Alter).
109 rekordów
Prawo podatkowe III Rzeszy. 1939-1945
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 255 | 48 | 0.3 |
Zespół nieopracowany.
Rada Żydowska w Modliborzycach. 1940-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 256 | 4 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Getto w Modliborzycach Niemcy utworzyli w 1940 r. Istniało do 1942 r. Przekazane do Archiwum ŻIH w 2007 r. 4 poszyty wytworzone q kancelarii Rady Żydowskiej zawierają pełną ewidencję stłoczonych tu Żydów, a także ostatnich wydatków.
Zawartość: Zespół zawiera:
- 3 księgi ewidencyjne mieszkańców getta 1940-1942
- księgę wydatków.
Bochnia. Dokumenty prywatne. 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 257 | 2 | 0.01 |
Drohobycz. Dokumenty prywatne. 11.12.1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 258 | 1 | 0.01 |
Kobierzyn. Państwowy Zakład dla Umysłowo Chorych. 1940
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 259 | 1 | 0.01 |
Kowno. Obóz (Wiliampol – Getto). 1941-1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 260 | 1 | 0.1 |
Nowy Sącz - Getto. Akta prywatne. bd. [przed 08.1942]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 261 | 3 | 0.01 |
[1] Do fotografii załączona notatka powojenna Laury Eichhornowej: „Nowy Sącz – zdjęcie sprzed wysiedleń (przymusowe).”
[2] Imię, nazwisko i miejsce zamieszkania adresata są nieczytelne.
Rada Żydowska w Pabianicach. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 262 | 2 | 0.01 |
Piotrków Trybunalski. Dokumenty osobiste. 1926-1942.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 263 | 5 | 0.01 |
[1] Dokumenty po konserwacji – 2018 r.
Rada Żydowska w Przemyślu. Dokumenty prywatne. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 264 | 1 | 0.01 |
Rada Żydowska w Radomiu. 1940-1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 265 | 5 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Zbiór fotografii do wniosków o ausweisy dla Żydów w Radomiu. Dołączone doń 4 wypełnione wnioski (z marca 1941 r., miesiąca utworzenia getta w Radomiu) pozwalają ustalić, iż pozostałe luźne zdjęcia zostały oddzielone od wniosków. Getto w 2 częściach miasta skupiało łącznie ok. 32 tys. osób, zostało zlikwidowane 16-17.08.1942, mieszkańców wywieziono do ośrodka zagłady w Treblince. Zbiór fotofrafii trafił do AŻIH jako darowizna. Nie udało się ustalić kiedy.
Zespół zawiera m.in.:
zbiór fotografii ludności żydowskiej w Radomiu
do wniosków o ausweisy z 1941 r. ....................................................... 265/2
(fotografie podpisane – 69 rekordów)
Zbiór fotografii legitymacyjnych ludności żydowskiej w Siedlcach, bd.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 266 | 1 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Zbiór zdjęć legitymacyjnych wykonanych w pracowni fotograficznej Ignacego Płażewskiego w Siedlcach. Darowizna, nie udało się ustalić szczegółów przekazania do ŻIH.
Zawartość: Zdjęcia legitymacyjne z Siedlec, 34 osób zidentyfikowanych, bez daty.
Stworzono bazę danych zawierającą 34 rekordy.
Tarnów. Sąd Grodzki, Getto, Obóz pracy. 1941-1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 267 | 9 | 0.02 |
[1] Dar Bolesława Szenicera dn. 20 stycznia 1986 r. dla Muzeum ŻIH, w 1989 r. przekazane do AŻIH. (protokół z 21.04.1989 r. – AŻIH, sygn. 310, j. 1600.)
[2] Dar Bolesława Szenicera dn. 20 stycznia 1986 r. dla Muzeum ŻIH, w 1989 r. przekazane do AŻIH. (protokół z 21.04.1989 r. – AŻIH, sygn. 310, j. 1600.)
[3] Dar Bolesława Szenicera dn. 20 stycznia 1986 r. dla Muzeum ŻIH, w 1989 r. przekazane do AŻIH. (protokół z 21.04.1989 r. – AŻIH, sygn. 310, j. 1600.)
[4] Dar Bolesława Szenicera dn. 20 stycznia 1986 r. dla Muzeum ŻIH, w 1989 r. przekazane do AŻIH. (protokół z 21.04.1989 r. – AŻIH, sygn. 310, j. 1600.)
Theresienstadt. Judische Selbstverwaltung. 1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 268 | 1 | 0.01 |
Wilno – Getto. Akta prywatne. 1941-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 269 | 2 | 0.01 |
Rada Żydowska w Wereszczynie. 1941-1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 270 | 2 | 0.01 |
[1] Na s. 4 stempel Rady Żydowskiej w Wereszczynie i inf.: „Mitglid das Judenrat in Wereschein”.
[2] Na s. 2 stempel Rady Żydowskiej w Wereszczynie i inf.: „Mitglid das Judenrat in Wereschein”.
Zwierzyniec. Obóz przejściowy. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 271 | 1 | 0.01 |
Rzeszów. Gmina Żydowska Wyznaniowa. Urząd Metrykalny. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 272 | 1 | 0.01 |
Wykaz zmarłych w okresie 04-09.1942.
271 rekordów.
Ujście Jezuickie. Akta prywatne. 1942, [1946]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 273 | 1 | 0.01 |
Rada Żydowska w Białej Rawskiej.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 275 | 3 | 0.2 |
Karty tożsamości: wnioski o wydanie kenkart [po 1939]; dowody osobiste sprzed 1939 r.
75 rekordów
Rada Żydowska w Niepołomicach. 1942
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 276 | 1 | 0.01 |
Rada Żydowska i Komisarz Powiatowy w Zbarażu. 1942 - 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 277 | 4 | 0.1 |
Czermin [Hohenbach]. 1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 279 | 1 | 0.01 |
Korespondencja lokalnej siedziby SS.
Ostrowiec Świętokrzyski. 1940-1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 280 | 1 | 0.02 |
Poznań. Dokumenty osobiste. 1938.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 281 | 1 | 0.01 |
1. Poznań. Dokumenty prywatne.
Dowód osobisty: Ismar Chone (ur. 1914 r.).
1938, rkps, druk, fot., j. pol., l., s. 4.
Sandomierz. Dokumenty osobiste. 1924-1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 282 | 1 | 0.01 |
1. Sandomierz. Dokumenty prywatne.
Dokumenty Janiny Zioło (metryka urodzenia, legitymacja szkolna, karty pracy, zaświadczenie o zatrudnieniu).
1924-1944, rkps, mps, druk, fot., j. niem., pol., l., drobne uszkodzenia, s.
Satanów. 1919.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 283 | 1 | 0.01 |
1. Satanów. Gmina Żydowska.
List z 21.10.1919 r. do władz wojskowych w sprawie zachowania się polskiej kawalerii w mieście w stosunku do ludności żydowskiej. Zał. list Łucji Pawlickiej-Nowak z 10.01.2018 r.
1919, 2018, rkps, wydruk, fot., j. pol., l., s. 4.
Tomaszów Mazowiecki. Dokumenty osobiste. 1922
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 285 | 1 | 0.01 |
Tomaszów Mazowiecki. Dokumenty prywatne.
Metryka urodzenia: Lajbusz Ressman (ur. 1922)[1].
1922, b.d., rkps, druk, j. pol., l., drobne uszkodzenia i ubytki tekstu, s. 1.
[1] Dokument został sporządzony na odwrocie dokumentu z okresu I wojny światowej (wezwania do zapłaty) wystawionego na nazwisko Jana Zielińskiego (rkps, druk, j. niem., uszkodzenia i ubytki tekstu, s. 1).
Wolbrom. Dokumenty osobiste. 1930
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 286 | 0.01 |
Wolbrom. Dokumenty prywatne.
Metryka urodzenia: Chana Gitla Landau (ur. 1924 r.)
1930, rkps, druk, j. pol., l., uszkodzenia, s. 1.
Zbąszyń. Dokumenty osobiste. 1938
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 288 | 1 | 0.01 |
Zbąszyń. Dokumenty prywatne.
Israel Süssmann Alt potwierdzenie zameldowania dn. 29.10.1938 r. w Zbąszyniu przy ul. Garczyńskich 1.
1938, rkps, druk, j. pol., l., s. 2.
Nowy Targ. Władze niemieckie. 1942.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 289 | 1 | 0.01 |
[1] Na odwrocie inf. rkps (ołówek): „Dom, Stolarczyk”. Do dok. zał. list (ksero) Krzysztofa Czarnockiego z 16.05.2000 r. z inf. o historii dok.
Prędocice (Tormersdorf). 1941-1942.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 290 | 1 | 0.01 |
1.Tormersdorf – Gmina Żydowska (obóz przejściowy).
Dokumenty dotyczące konfiskaty mienia ludności żydowskiej (futra, ubrania wełniane, sprzęt narciarski). Wykazy imienne osób przebywających na terenie miejscowości: Tormersdorf (obóz przejściowy dla Żydów z Dolnego Śląska) i Nisky, objętych konfiskatą mienia. Zestawienia skonfiskowanych przedmiotów. Okólniki, korespondencja.
1941-1942, rkps, mps, mps pow., druk, j. niem., l., s.
Zbiór relacji Żydów Ocalałych z Zagłady.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 301 | 7297 | 20 |
Dzieje twórcy: Zbiór relacji Ocalałych z Holokaustu powstał z inicjatywy Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, a konkretnie Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Zawiera protokoły zeznań dzieci i dorosłych składanych w lokalnych komitetach żydowskich tuż po wyjściu z ukrycia i powrocie z obozów czy zesłania. Protokoły sporządzano w latach 1944–1949. Są detalicznym opisem zbrodni nazistowskich dokonywanych na narodzie żydowskim od pierwszych dni okupacji po ostatnie godziny przed wyzwoleniem. Są także świadectwem postaw miejscowej ludności wobec tragedii Żydów oraz źródłem wiedzy o stosunku ludności polskiej do ocalałych, powracających do swych domów Żydów. Materiały zgromadzone do 1947 r. Centralna Żydowska Komisja Historyczna przekazała Archiwum ŻIH. Kolejne relacje dołączano do zbioru aż do końca XX wieku.
Zawartość: 7297 jednostkowych przeżyć z:
- kilkuset gett na obszarze II Rzeczypospolitej oraz z
- setek niemieckich obozów pracy, obozów koncentracyjnych i obozów masowej zagłady.
Zbiór pamiętników Żydów Ocalałych z Zagłady.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 302 | 350 | 10 |
Dzieje twórcy: Zbiór Pamiętników zapoczątkowany w 1945 r. przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, kontynuowany przez archiwum ŻIH, obejmuje materiały spisane w latach 1919- 1986. Dominują w nim świadectwa Żydów Ocalałych z Zagłady. Zespół otwarty
Zawartość: 349 pamiętników składa się na obraz losów żydowskich w okresie międzywojennym, w dobie Holokaustu i w pierwszych latach po wojnie.
Zawierają relacje z setek gett i obozów niemieckich. Są też jednostkowe pamiętniki z czasów wcześniejszych 1919, 1933-39.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Prezydium i Sekretariat. 1945–1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 I | 283 | 2 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Organizacji i Kontroli. 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 II | 152 | 2 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Personalny. 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 III | 190 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Oświaty. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 IX | 1887 | 4.5 |
W tym:
- Karty dzieci z domów dziecka. 1946 – 1948 ....... 303/IX/86
(822 rekordy)
- Kartoteka dzieci. 1945 - 1949
(7097 rekordów) …………….…… ……......... 303/IX/649
- Karty kolonijne. 1948
(2189 rekordów) ...................................................... 303/IX/1783
- Kartoteka dzieci z domu dziecka Mizrachi
w Strassburgu (Francja). 1947.................................. 303/IX/1760
105 kart, 109 fot., j. hebr.
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką
placówek podległych CKŻP
(ponad 1000 zdjęć, w tym podpisanych: 654) ….... 303/IX/1761
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Ewidencji i Statystyki.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 V | 1468 | 19 |
w tym :
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady.1945 - 1951
(dawna sygn. 307). (298201 rekordów) .....................303/V/425
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie
Żydowskim w Lublinie. 1945 ...........................................303/V/595 i 596
(6297 rekordów)
- Karty rejestracyjne Żydów ze Lwowa. 1945
(625 rekordów) .........................................................................303/V/711
- Karty poszukiwań ................................................................303/V/1458
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie
Żydowskim w Warszawie 1945-1946......................303/V/427
(31189 rekordów)
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich
w Łodzi i Gliwicach. 1945 – 1946 …………............... 303/V/428
(8210 rekordów)
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Repatriacji. 1945-1946
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 VI | 68 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Sporządzono 16 762 rekordy z danych osobowych zawartych w dokumentach.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Finansowy. 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 VII | 261 | 4 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Opieki Społecznej. 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 VIII | 584 | 3 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Budowlany. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 X | 42 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Młodzieżowy. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XI | 180 | 0.5 |
w tym:
- Kartoteka studentów w bursach (516 rekordów) ....... 303/XI/53
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Produktywizacji. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XII | 189 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Kultury i Propagandy. 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XIII | 248 | 3 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Przewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transportu.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Emigracji. 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XIV | 653 | 7.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Ziomkostw. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XIX | 165 | 1.2 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Wydział Prawny. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XVI | 199 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transpotru.
Centralny Komitet Żydów w Polsce. Centralna Komisja Specjalna. 1946-1947
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XVIII | 75 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Centralny Komitet Żydów w Polsce istniał w latach 1944-1950 jako świecka polityczna reprezentacja Żydów wobec władz polskich i organizacji zagranicznych, której celem było również objęcie opieką Ocalałych z Zagłady. W skład CKŻP weszli przedstawiciele PPR, Bundu, Poalej Sjon Lewicy i Prawicy , Ichud, ŻOB, He-Chaluc, Ha-Szomer Ha-Cair i Związku Partyzantów Żydów. Prewodniczącymi byli kolejno: E. Sommerstein, A. Berman i G. Smolar. Działało 9 komitetów wojewódzkich, 7 okręgowych oraz komitety powiatowe i miejskie. CKŻP organizował opiekę medyczną (patrz TOZ) , pomoc materialną, otwierał kuchnie, domy dziecka, bursy akademickie, szkoły, domy modlitwy, wydawał prasę żydowską, ratował zabytki kultury żydowskiej, patronował akcji produktywizacji ludności żydowskiej (patrz ORT). Wydawał m.in. pismo "Dos Naje Łebn" i biuletyn Żydowska Agencja Prasowa. W 1950 r. z Żydowskim Towarzystwem Kultury i Sztuki utworzył Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów.
Archiwum CKŻP przejęte przez ŻIH zawiera ogromny materiał do badań Holokaustu, ewidencję Ocalałych z Zagłady, materiały do dziejów odradzającego się po wojnie żydowskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i religijnego, materiały dotyczące poszukiwań, biografii wojennych, zniszczeń zabytków kultury żydowskiej, procesów zbrodniarzy wojennych i in.
Zawartość: Zespół dzieli się na następujące części:
1. Prezydium i Sekretariat (zawiera protokoły posiedzeń prezydium CKŻP 1945-1949);
2. Wydział Organizacji i Kontroli,
3. Wydział Personalny.
4. Wydział Ewidencji i Statystyki. Zawiera poza dokumentami pracy wydziału także następujące kartoteki:
- Karty Rejestracyjne Żydów Ocalałych z Zagłady, 1945-1950 [1951-1953],
- Księgi ewidencyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Lublinie 1945 ,
- Karty rejestracyjne Żydów repatriowanych ze Lwowa 1945,
- Karty rejestracyjne sporządzone w Komitecie Żydowskim w Warszawie 1945-1946,
- Karty rejestracyjne sporządzone w komitetach żydowskich w Łodzi i Gliwicach 1945-1946,
4. Wydział Kultury i Propagandy.
5. Wydział Finansowy.
6. Wydział Opieki Społecznej.
7. Wydział Prawny.
8. Wydział Produktywizacji.
9. Komisja Specjalna.
10. Wydział Młodzieżowy.
11. Wydział Oświaty poza dokumentami dotyczącymi działalności wydziału i kontaktów z poszczególnymi placówkami oświaty zawiera także następujące kartoteki:
- Karty dzieci z domów dziecka 1946-1948,
- Kartoteka dzieci 1945-1949,
- Karty kolonijne 1948,
- Zbiór zdjęć dzieci znajdujących się pod opieką placówek podległych CKŻP.
12. Wydział Ziomkostw.
13. Wydział Repatriacji.
14. Wydział Emigracji.
15. Wydział Techniki Budowlanej.
16. Wydział Transportu.
Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy CKŻP. 1944-1947
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 303 XX | 694 | 8 |
Dzieje twórcy: Komisja Historyczna powstała w sierpniu 1944 r. w Lublinie jako jedna z pierwszyh agend Komitetu Żydów w Polsce, jesienią została przekształcona w Centralną Żydowską Komisję Historyczną, z siedzibą w Łodzi (od marca 1945 r.). Głównym jej zadaniem była dokumentacja zbrodni wobec narodu żydowskiego. Zbiór sporządzanych od 2.09.1944 r. protokołów zeznań osób ocalałych z Zagłady stanowi obecnie odrębny zespół AŻIH (pozycja 65 w naszej Bazie Sezam). Komisja prowadziła również badania naukowe, przygotowywała publikacje źródłowe, opracowania historyczne, wydawała pamiętniki i teksty literackie. Współpracowała z instytucjami badającymi zbrodnie hitlerowskie i zajmującymi się ściganiem zbrodniarzy wojennych, m.in. dostarczając materiały do ich procesów w Polsce i w Norymberdze. Pozyskiwała dane dotyczące strat materialnych gmin i ludności żydowskiej. Równocześnie gromadziła materiały archiwalne z gett i obozów, akta Rad Żydowskich, urzędów okupacyjnych, różnych instytucji i osób prywatnych, a także szczątki akt dawnych gmin żydowskich. CŻKH miała oddziały regionalne w głównych miastach Polski, a także oddziały lokalne. W 1947 r. decyzją Prezydium CKŻP została przekształcona w Żydowski Instutut Historyczny. Niektóre oddziały Komisji pracowały do 1950 r. jako delegatury ŻIH. Zgromadzone zbiory archiwalne przejęło w całości Archiwum ŻIH.
Zawartość: 1. Ogólne akta organizacyjne 1944-1947:
- statuty, rozporządzenia, okólniki, protokoły, plany pracy,
- sprawozdania, materiały propagandowe,
- akta personalne,
- finanse,
- korespondencja;
2. Sprawy wydawnicze;
3. Instrukcje, ankiety, kwestionariusze;
4. Materiały historyczne:
- zaświadczenia, prototoły,
- wykazy osobowe,
- inwentarze,
- relacje, wspomnienia,
- dokumenty, odpisy dokumentów,
- opracowania, artykuły, referaty, audycje radiowe;
5. Akta dotyczące Towarzystwa Przyjaciół CŻKH;
6. Archiwa Wojewódzkich Komisji Historycznych 1945-1950:
- Katowice,
- Kraków,
- Warszawa,
- Wrocław.
Organizacja Rozwoju Twórczości Przemysłowej, Rzemieślniczej i Rolniczej wśród Ludności Żydowskiej (ORT). 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 309 | 1062 | 15 |
Dzieje twórcy: ORT - organizacja powstała w Rosji w 1880 r ., zalegalizowana w 1906 r. Po I wojnie światowej stała się organizacją międzynarodową. W Polsce działała od 1921 r. Celem ORT był rozwój wykwalifikowanego rzemiosła i rolnictwa wśród Żydów poprzez rozbudowę sieci szkolnictwa zawodowego. Z instytucji filantropijnej stała się instytucją społeczną. ORT inicjował tworzenie spółdzielni rolniczych, prowadził szkoły dla młodzieży i kursy dla dorosłych, które w Polsce ukończyło w sumie 2000 osób. Zaopatrywał też rzemieślników w narzędzia. W czasach Zagłady odegrał chlubną rolę w wielu gettach. W 1946 r. reaktywował działalność w Polsce. Do 1948 r. prowadzone przez niego szkoły zawodowe i kursy dokształcające ukończyło w sumie 3500 osób.
Zespół archiwalny ORT trafił do ŻIH po likwidacji tej organizacji w Polsce w 1950 r. i obejmuje lata 1946-1950.
Działalność ORT została w Polsce wznowiona w 1957 r. i kontynuowana do 1967. Jednak dokumenty z tego okresu nie trafiły do Archiwum ŻIH.
Zawartość: W skład zespołu wchodzą:
1. Materiały Zarządu Głównego ORT w Polsce:
- protokoły posiedzeń ZG;
- sprawozdania ZG (miesięczne, kwartalne, roczne) oraz wygłoszone na I Walnym Zjeździe Delegatów w październiku 1946 i na II Ogólnokrajowym Zjeździe Delegatów ORT w czerwcu 1949;
- protokoły ogólnopolskiej konferencji sekretarzy ORT 1946;
- protokoły narad kierowników oddziałów i szkół ORT 1949;
- uchwały, rezolucje, okólniki ZG 1947-1950;
- Biuletyn Informacyjny Stowarzyszenia ORT w Polsce 1948-1949;
- prasa, afisze, fotografie.
2. Materiały Światowej Organizacji ORT w Genewie:
- instrukcje, wytyczne, pisma okólne, materiały z kongresów i konferencji międzynarodowych ORT
- biuletyny Światowej Organizacji ORT 1946-1949.
3. Materiały dydaktyczne:
- programy seminariów i kursów pedagogicznych dla instruktorów ORT;
- okólniki i rozporządzenia władz oświatowych 1948-1949.
4. Korespondencja ogólna ZG ORT:
- z oddziałami terenowymi w sprawach organizacyjnych, administracyjnych, szkoleniowych, finansowych 1946-1950;
- z Centralnym Komitetem Żydów w Polsce;
- z urzędami centralnymi;
- ze Światową Organizacją ORT i delegaturami ORT we Francji, USA i innych krajach w sprawach zaopatrzeniowych, organizacyjnych, darów itd.;
- z centralą Joint w USA i innymi organizacjami żydowskimi zagranicą;
- z osobami prywatnymi.
5. Budżet i finanse:
- sprawozdania finansowe i zestawienia statystyczne dla Światowej Organizacji ORT 1947-1949;
- preliminarze budżetowe ZG;
- sprawy majątkowe; spisy inwentarzowe wyposażenia niektórych oddziałów ORT i szkół;
- listy płac pracowników;
- sprawy finansowe i sprawozdania pokontrolne oddziałów terenowych;
- raporty kasowe;
- rozliczenia i korespondencja ZG z Centralą Spółdzielni Wytwórczych "Solidarność" 1949-1950.
6. Dokumentacja oddziałów terenowych ORT 1946-1950:
- protokoły posiedzeń zarządów oddziałów, programy nauczania w szkołach i na kursach zawodowych, protokoły posiedzeń rad pedagogicznych poszczególnych szkół, dzienniki lekcyjne, sprawozdania z praktyk, wykazy instruktorów, wykładowców i pracowników administracyjnych, protokoły egzaminów końcowych, podania i wykazy uczniów i kursantów, zaświadczenia o ukończeniu kursów, sprawozdania finansowe, raporty kasowe - dokumenty następujących oddziałów:
Bielawa, Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Częstochowa, Dzierżoniów, Katowice, Kraków, Legnica, Lublin, Łódź, Opole, Pietrolesie (Pieszyce), Szczecin, Wałbrzych, Warszawa, Wrocław.
Żydowski Instytut Historyczny. 1947- (zespół otwarty)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 310 | 2544 | 32 |
Dzieje twórcy: Powstał z przekształcenia Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej na mocy decyzji Prezydium Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (3.05.1947). Formalnie rozpoczął działalność 1.10.1947, po przeniesieniu wszystkich agend i zbiorów CŻKH do Warszawy, do odbudowanego właśnie gmachu Głównej Biblioteki Judaistycznej przy ul. Tłomackie 3/5. Po likwidacji CKŻP w 1950 r. stał się niezależną instytucją naukową, która przejęła całą dokumentację swej dawnej centrali oraz innych instytucji żydowskich działających w latach 1944–1950 (zbiory Centralnej Biblioteki Żydowskiej, Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych i in.). ŻIH kontynuował prace dokumentacyjne i naukowe swej poprzedniczki, brał udział w ściganiu zbrodniarzy wojennych, dostarczał materiały dowodowe, uczestniczył w procesach zbrodniarzy nazistowskich. W latach 1947–1970 i 1980–1993 wydawał „Bleter far Geszichte” (Karty Historii) w języku jidysz; od 1949 r. wydaje Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego (od 2000 r. pod nazwą „Kwartalnik Historii Żydów. Jewish History Quarterly”) oraz materiały źródłowe, wspomnienia i opracowania naukowe. Podstawowe działy to: 1. Zespoły Naukowe, 2. Biblioteka (ok. 50 tys. tomów, bogaty zbiór czasopism, rękopisy), 3. Archiwum (650 mb. dokumentów), 4. Zbiory Sztuki (przeszło 11 tys. eksponatów) oraz 5. Dział Dokumentacji Zabytków Żydowskich, istniejący od 1991 r. W ŻIH działa także laboratorium konserwacji papieru oraz konserwacji dzieł sztuki, a także pracownia mikrofilmów. Kolejni dyrektorzy: N. Blumental, B. Mark, A. Eisenbach, Sz. Datner, M. Fuks, M. Horn, D. Grinberg, F. Tych, E. Bergman, P. Śpiewak.
Zespół otwarty.
Sąd Społeczny (Obywatelski) przy CKŻP. 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 313 | 153 | 3 |
Dzieje twórcy: Sąd Społeczny (od 1948 r. też Sąd Obywatelski) powołany do życia przez CKŻP w 1946 r. zajmował się wyjaśnianiem postaw osób podejrzanych o współpracę z okupantem. Jego zadaniem było orzekanie w sprawach o szkodliwą działalność w judenratach, żydowskiej służbie porządkowej, w obozach hitlerowskich. Działał do początku 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne. 1946-1950:
- regulamin Sądu Społecznego przy CKŻP i inne normy pracy Sądu,
- protokoły posiedzeń Prezydium Sądu 1946-1949
- dokumenty sekretariatu Sądu - wykazy prowadzonych spraw,
- korespondencja sekretariatu Sądu,
- zawiadomienia o posiedzeniach Plenum Sądu Obywatelskiego, zaproszenia na posiedzenia plenarne Prezydium Sądu,
Obywatelskiego i Koła Obrońców przy Sądzie Społecznym,
- wezwania do stawienia się do Sądu Obywatelskiego,
- materiały nadesłane do Sądu przez Żydowską Komisję Historyczną,
- zaświadczenia, pokwitowania, księgi korespondencyjne,
- korespondencja między sądami obywatelskimi w Warszawie, Krakowie, Łodzi. 1946-1948,
- korespondencja z prokuraturą w Warszawie 1947-1948, Ministerstwem Sprawiedliwości 1948, Wojewódzkim Urzędem
Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie i Okręgową Radą Adwokacką w Warszawie i Krakowie,
- korespondencja CKŻP z Prezydium Sądu Obywatelskiego i komitetami okręgowymi CKŻP,
- korespondencja ŻIH w sprawach dotyczących Sądu Obywatelskiego,
- wycinki prasowe w sprawach dotyczących problematyki Sądu;
2. Sprawy poszczególnych osób rozpatrywane przez Sąd:
-teczki osobowe 146 osób. A-Ż .
Ruch robotniczy.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 314 | 334 | 2.5 |
Głównie fotokopie i powojenne odpisy relacji z Zakładu Historii Partii KC PZPR.
Związek Żydów Byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem. 1944 – 1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 318 | 78 | 1 |
Dzieje twórcy: 19.11.1944 r. powstał w Lublinie Związek Partyzantów Żydów - organizacja kombatancka przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich, zrzeszająca Żydów-partyzantów i działaczy ruchu oporu w gettach i obozach. W 1947 r. została przekształcona w Związek Żydów byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem, którego członkami mogli być również Żydzi - żołnierze regularnych wojsk. Przewodniczącym Związku był Grzegorz Smolar. Związek miał lokalne oddziały w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Szczecinie, Gdańsku, Lublinie, Katowicach, Białymstoku, Łodzi. Dokumentacja Związku trafiła do Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego wraz z dokumentacją Centralnego Komitetu Żydów w Polsce w 1950 r.
Zawartość: Zespół zawiera:
- akta organizacyjne Zarządu Głównego Związku Żydów byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem (okólniki, protokoły i sprawozdania, deklaracje i rezolucje, teksty przemówień i artykułów prasowych, akta personalne pracowników, korespondencja);
- akta personalne członków Związku Partyzantów Żydów i Związku Żydów byłych Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem (wykazy, ankiety zgłoszeniowe, zaświadczenia);
- akta personalne osób przedstawianych do odznaczeń państwowych za zasługi w czasie wojny (wykazy, wnioski odznaczeniowe, legitymacje i dyplomy);
- akta organizacyjne terenowych oddziałów Związku (szczątki).
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce. 1950 – 1967
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 325 | 317 | 7.5 |
Dzieje twórcy: Stowarzyszenie kulturalne formalnie powstałe 29.10.1950 ze zjednoczenia CKŻP i Żydowskiego Towarzystwa Kultury i Sztuki. Działa do dziś. W 1994 liczyło ponad 3.tys. członków.
Przekazano do Archiwum ŻIH głównie materiały Wydziału Organizacyjnego TSKŻ, z lat 1952-1961.
Zawartość: 1. Materiały ogólne Zarządu Głównego 1956-1961:
- protokoły posiedzień Prezydium i Zarządu Głównego 1956-1958,
- materiały III Zjazdu TSKŻ, Warszawa 1956,
- materiały IV Zjazdu TSKŻ, Warszawa 1961,
-korespondencja ogólna z urzędami centralnymi, władzami miejskimi, instytucjami, osobami prywatnymi
(w tym korespondencja z PCK w sprawie poszukiwania rodzin 1952-1960),
- korespondencja z zagranicą;
2. Materiały Wydziału Organizacyjnego TSKŻ 1952-1961:
- protokoły obrad i sprawozdania organizacji terenowych 1952-1961,
( Białystok, Bielawa, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Bytom, Częstochowa, Dzierżoniów, Gliwice, Kłodzko, Kamienna Góra, Katowice,
Kraków, Legnica, Lublin, Łódź, Pieszyce, Płock, Przemyśl, Sosnowiec, Strzegom, Świebodzice, Świdnica,Tarnów, Wałbrzych,
Warszawa, Włocławek, Wrocław, Ząbkowice, Ziębice, Żary);
- korespondencja z oddziałami terenowymi.
3. Materiały Wydziału Oświaty TSKŻ 1958-1964:
- akcje socjalne i kolonie letnie,
- korespondencja ogólna, w tym korespondencja ze szkołami i w sprawie poszukiwań dzieci.
Wojna domowa w Hiszpanii. 1937-1987
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 332 | 27 | 0.5 |
Organizacje syjonistyczne. 1927, 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 333 | 601 | 5.5 |
Dzieje twórcy: Ha-Szomer ha-Cair - Lewicowa syjonistyczna organizacja młodzieży o charakterze pionierskim. Jej zalążki powstały w Galicji przed I wojną światową. Zjazd założycielski organizacji w Polsce odbył się w 1917 r. w Częstochowie. Jej członkowie zobowiązani byli do pracy na rzecz idei palestyńskiej, opanowania języka hebrajskiego, przygotowywania się do pracy (głównie na roli) w Palestynie. Tworzyli kibuce palestyńskie, działali na rzecz emigracji. Organizacja wchodziła w skład Światowej Federacji Ha-Szomer ha-Cair. W 1935 r. liczyła 70 tys. członków. Podczas II wojny jej członkowie odegrali ogromną rolę w działalności żydowskiego podziemia. Po wojnie organizacja wchodziła w skład CKŻP, a jednocześnie była zaangażowana w organizowanie nielegalnej emigracji do Palestyny (Bricha). Na bazie tej organizacji w 1946 r. powstała w Łodzi Żydowska Partia Robotnicza Ha-Szomer ha-Cair. Liczyła ona ok. 1,5 tys. członków. Prowadziła kibuce, domy dziecka, organizowała kolonie letnie, tworzyła szkolnictwo hebrajskie, wydawała prasę młodzieżową. W 06. 1949 r. na II Nadzwyczajnym Zjeździe partii zdecydowano o połączeniu z Poalej Syjon i utworzeniu Zjednoczonej Żydowskiej Partii Robotniczej Poalej Syjon - Ha-Szomer ha-Cair, którą Ministerstwo Administracji Publicznej rozwiązało 1.02.1950 r. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne:
- okólniki, instrukcje, Warszawa 1949,
- korespondencja likwidacyjna 1950;
2. Materiały z Łodzi: okólniki, instrukcje, biuletyny, wydawnictwa 1947-1949.
Dzieje twórcy: Żydowska Syjonistyczno-Socjalistyczna Partia Robotnicza Poalej Syjon-Hitachdut w Polsce powstała 17.07.1947 r. w wyniku połączenia prawego skrzydła działającej od 1920 r. robotniczej partii syjonistycznej Poalej Syjon - Prawica oraz istniejącej od 1922 r. partii "Hitachdut". Obie opowiadały się za masową emigracją do Palestyny, zbudowaniem tam społeczeństwa w oparciu o kulturę hebrajską, w Polsce stawiały na produktywizację ludności i krzewienie kultury hebrajskiej. Na czele partii stanął J. Sack. Partię zlikwidowano w 12.1949 r. decyzją Ministerstwa Administracji Publicznej. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne:
- statut Poalej Syjon Hitachdut 1947,
- biuletyny, okólniki, komunikaty, odezwy 1947-1949,
- korespondencja CK z zagranicą 1948-1949,
- lista członków 1949;
2. Materiały organizacji terenowych:
- korespondencja, okólniki, Bielawa 1948,
- korespondencja, Chojnów 1947-1949,
- korespondencja, Dzierżoniów 1947-1949,
- korespondencja, Gdańsk 1947-1948,
- korespondencja, Gliwice 1947-1949,
- korespondencja, Katowice 1947-1949,
- korespondencja, Kraków 1947-1949,
- korespondencja, Legnica 1948-1949,
- korespondencja, Lublin 1948,
- korespondencja, Opole 1947-1948,
- korespondencja, Przemyśl 1947-1948,
- korespondencja, Szczecin 1947-1948,
- korespondencja, Świdnica 1947-1948,
- korespondencja, Wałbrzych 1947-1949,
- korespondencja, Warszawa 1947-1949,
- korespondencja, Wrocław 1947-1949,
- korespondencja, Ząbkowice 1947-1949,
- korespondencja, Ziębice 1947-1948;
3. Plany obrony kibuców, Bytom, Bielsko, bd;
4. Komunikaty Hagany (organizacji szkolenia żołnierzy żydowskich) 1948.
Dzieje twórcy: Zjednoczenie Syjonistów Demokratów "Ichud" w Polsce - partia ogólnosyjonistyczna powstała po II wojnie światowej na rzecz wspólnego działania syjonistów wszystkich kierunków. Jej podstawowym celem było utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie (naczelny postulat Światowej Organizacji Syjonistycznej). W Polsce działała w latach 1944-1949. Skupiając ponad 7 tys. członków stała się po wojnie najliczniejszą partią żydowską w Polsce. "Ichud" [hebr. Zjednoczenie] koncentrował się na pomocy na rzecz emigracji do Palestyny, na organizowaniu czasowego pobytu w Polsce repatriantom z ZSRR, prowadził świetlice, kluby, biblioteki, domy dziecka, kibuce. Z partią związana była organizacja młodzieży Ha-Noar ha-Cijoni "Akiba", Akademicki Związek Syjonistów Demokratów, partia kobiet WIZO i sekcja żołnierzy Maawak. "Ichud" zlikwidowano z dniem 1.01.1950, decyzją Ministerstwa Administracji Publicznej. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH wraz z likwidacją partii po 1950 r.
Zawartość: Zespó? zawiera:
I. Materiały ogólne:
- materiały I Zjazdu Krajowego "Ichud", Wrocław, 11.1946,
- protokoły posiedzeń Centralnego Komitetu i Rady Naczelnej, okólniki 1946 - 1948,
- biuletyn "Ichud" 1946-1949,
- korespondencja z partią "Ichud" w Tel Awiwie 1947-1948,
- Biuletyn Informacyjny Ichud, wydawnictwa, broszury, Tel Awiw 1949,
- Biuletyn Żydowskiej Agencji dla Palestyny, Jerozolima 1947-1949,
- biuletyny Ambasady Izraela, Warszawa 1948-1949,
- korespondencja z Urzędem Palestyńskim, Warszawa 1947-1948;
II. Materiały okręgów (gelile) i oddziałów lokalnych (snify):
- korespondencja, lista członków, Bytom 1946-1949,
- korespondencja, Częstochowa [1945] 1946-1949,
- okólniki, lista członków, Dzierżoniów 1946-1947,
- korespondencja, Gdańsk 1946,
- korespondencja i lista członków, Jelenia Góra 1947,
- korespondencja, Katowice 1946-1948,
- korespondencja, Kłodzko 1946-1949,
- korespondencja, Lubań 1949,
- korespondencja, sprawy organizacyjne, lista członków, materiały różne, Łódź. 1946-1948,
- korespondencja, Szczecin 1947,
- korespondencja, Świdnica 1949,
- posiedzenia zarządu powiatowego, korespondencja, Wałbrzych 1946- 1949,
- korespondencja, Warszawa i okręg warszawski 1945-1949,
- korespondencja, Włocławek 1947,
- korespondencja, biuletyny Wrocław 1946 -1949.
Dzieje twórcy: Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza Poalej Syjon - robotnicza partia syjonistyczna o umiarkowanych poglądach socjalistycznych powstała w 1922 r., następnie połączyła się z Ceirej Syjon, Dror, Hitachdut i in., tworząc w efekcie w 1933 r. Zjednoczoną Partię Hitachdut Poalej-Syjon. Opowiadała się za autonomią narodową świecką i kulturalną gminy żydowskiej. Uznawała supremację języka hebrajskiego w Palestynie, w Polsce zaś podkreślała konieczność nauki języka jidysz w stopniu pozwalającym na używanie go w życiu codziennym.
Po wojnie opowiadała się za masową emigracją Żydów z Polski, brała udział w pracach Brichy, prowadziła szkolenia przyszłych żołnierzy armii żydowskiej (Hagany), zakładała żydowskie ośrodki produktywizacji, kibuce, szkoły z językiem hebrajskim. Z partią była związana organizacja młodzieży Dror. 17.07.1947 r. jej prawe skrzydło połączyło się z Syjonistyczo Socjalistyczną Partią Pracy "Hitachdut" [hebr.: Związek] w Polsce, na czele której stanął dotychczasowy przywódca PC Józef Sack. Partię zlikwidowano w 12.1949 r. dezyzją Ministerstwa Administracji Publicznej. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: 1. Statut Poalej Syjon, Łódź 1946,
2. Okólniki, odezwy, korespondencja, Łódź 1945-1946.
Dzieje twórcy: Poalej Syjon-Lewica - partia powstała w 1920 r. w wyniku rozłamu na V konferencji Światowego Związku Poalej Syjon. Domagała się stworzenia autonomicznych instytucji żydowskich w Polsce, wyłączenia spraw wyznaniowych spod kompetencji gmin, uznania języka jidysz za narodowy język Żydów w Polsce. Popierała emigrację do Palestyny, opowiadając się za stworzeniem tam socjalistycznego społeczeństwa żydowskiego. Podczas II wojny światowej jej aktywność była kontynuowana w gettach i po tzw. aryjskiej stronie. Po wojnie liczyła ok. 2 tys. członków. Na jej czele stał KC (przewodniczący Adolf Berman). Podlegały mu komitety wojewódzkie i okręgowe (w 15 ośrodkach) oraz terenowe (w ok. 30 ośrodkach). Prowadzono ponad 20 kibuców i 15 spółdzielni produkcyjnych, wydawano prasę, prowadzono działalność pomocową. 19.10.1947 r. PS-L i lewe skrzydło PS-P utworzyły Zjednoczoną Żydowską Partię Robotniczą "Poalej Syjon". Z partią była związana organizacja młodzieżowa Borochow Jugnt. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r., po likwidacji partii.
Zawartość: 1. Materiały propagandowe, broszury, biuletyny, odezwy 1945-1947;
2. Materiały oddziałów terenowych:
- korespondencja, Wałbrzych 1946-1949.
Dzieje twórcy: Dror [hebr. Wolność] - socjalistyczna syjonistyczna młodzieżowa organizacja powstała w Polsce w 1938 r. z połączenia He-Chaluc ha-Cair i Frajhajt. Podczas wojny piękną kartę stanowiła jego działalność w gettach, zwłaszcza w getcie warszawskim, białostockim, wileńskim, krakowskim. Dror, obok Ha-Szomer ha-Cair i Akiby, należał do założycieli ŻOB. Po wojnie zakładał ośrodki pruktywizacji, wydawał prasę, wspierał działalność funduszy na rzecz Palestyny. Czołowi działacze: Icchak Cukierman, Cywia Lubetkin. W 10.1947, po połączeniu Poalej Syjon-Lewica z lewym skrzydłem PS-Prawica i powstaniu Zjednoczonej Żydowskiej Partii Robotniczj "Poalej Syjon", zjednoczyły się także związane z tymi partiami organizacje młodzieżowe: Borochow Jugent i większa część Dror, tworząc Dror-Borochow Jugent (niewielka grupa członków Dror przeszła do Gordonii). Organizacja miała placówki w 30 miastach, wydawała prasę. Została zlikwidowana decyzją Ministerstwa Administracji Publicznej z 1.12.1949 r. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Biuletyny, okólniki, Łódź 1946-1949.
Dzieje twórcy: Zjednoczenie Młodzieży Syjonistycznej Ha-Noar ha-Cijoni "Akiba" - młodzieżowa organizacja syjonistyczna związana z radykalnym skrzydłem ogólnego syjonizmu, odwołująca się do metody skautowej. Powstała w Polsce w 1932 r., w 1935 r. połączona z Agudat ha-Noar ha-Iwri "Akiba" i Hitadrut Akademim Cijonim (Akademicki Związek Syjonistyczny). Skupiała w tym czasie 22 tys. osób w 320 "gniazdach". Przygotowywała młodzież do pracy na roli, włączała ją w dzieło odrodzenia języka i kultury hebrajskiej oraz budowę żydowskiej siedziby narodu żydowskiego w Palestynie. W 1938 r. wezwała ruch chalucowy do zjednoczenia na płaszczyźnie programowej Światowej Organizacji Syjonistycznej. W czasie wojny działała m.in. w getcie w Warszawie i Wilnie. Po wojnie, związana z partią "Ichud" , zorganizowała kilkadziesiąt kibuców, domy dziecka, kolonie letnie. Działała na rzecz emigracji. Władzą zwierzchnią była Naczelna Komenda Młodzieży Chalucowej. Organizacja uległa likwidacji na mocy decyzji Ministerstwa Administracji Publicznej z dniem 1.01.1950. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne:
- okólniki Naczelnej Komendy Młodzieży Chalucowej, nr 1-71,
- korespondencja Naczelnej Komendy, Łódź 1946-1949,
- materiały VI i VII Zjazdu, Dzierżoniów 1948,
- biuletyny, wydawnictwa chalucowe 1947-1949,
2. Materiały oddziałów terenowych 1946-1949:
- okólniki Komendy Okręgowej Dolnego Śląska 1946-1949,
- korespondencja (Bytom, Dzierżoniów, Katowice, Kłodzko, Świdnica, Świebodzice, Wałbrzych, Wrocław, Ząbkowice).
Dzieje twórcy: He-Chaluc (Pionier) - ponadpartyjna organizacja o charakterze pionierskim dla młodzieży powyżej 18 lat. Istniała w Polsce od 1919 r. Jej zadaniem było zawodowe i ideologiczne przygotowanie do wyjazdu do Palestyny, działanie na rzecz odrodzenia kultury i języka hebrajskiego. W 1930 r. liczyła 23 tys. członków. W czasie wojny chaluce byli aktywnymi działaczami podziemia i ruchu oporu w gettach. Organizację reaktywowano w 1945 r. Skupiała ona Ha-Szomer ha-Cair, Dror, Gordonię i Borochow Jugent. Uczestniczyła w organizowaniu Brichy (masowej nielegalnej emigracji), wychowywała młodzież w duchu syjonistyczno-socjalistycznym, zakładała warsztaty rzemieślnicze, farmy rolnicze, świetlice, organizowała szkolenia zawodowe, biblioteki, uniwersytet ludowy, kółka samokształceniowe. Władzę naczelną tworzyły Rada Główna i Komitet Centralny. W 1947 r. było 3,3 tys. chaluców zgrupowanych w 45 kibucach. Organizację zlikwidowano z dniem 1.01.1950. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne 1945-1949:
- rejestracja,
- statut organizacji,
- materiały Nadzwyczajnego Zjazdu 1949,
- korespondencja.
Dzieje twórcy: Histadrut ha-Noar ha-Amamit he-Chalucit "Gordonia"- pionierska organizacja młodzieżowa związana z partią Hitachdut założona w Galicji w 1923 r. Nawiązywała do idei propagowanych przez A.D. Gordona (1859-1922), stając się ruchem o światowym zasięgu. Jego celem była budowa ojczyzny, produktywizacja, renesans kultury hebrajskiej, a celem indywidualnym osobiste spełnienie przez emigrację do Palestyny (alija) i kolektywną pracę. Gordonia prowadziła ośrodki szkoleniowe przygotowujące do emigracji pionierskiej do Palestyny, wydawała prasę młodzieżową. Związane z nią były kluby sportowe Makabi. W Polsce podczas wojny jej członkowie brali udział w żydowskim podziemiu politycznym i oporze zbrojnym. Po wojnie w He-Chaluc stanowiła najsilniejszą organizację młodzieżową. Prowadziła ośrodki produktywizacji, kibuce, wydawała prasę. Została rozwiązana w 1949 r. decyzją Ministerstwa Administracji Publicznej. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Korespondencja ogólna 1946-1949.
Dzieje twórcy: WIZO - kobieca organizacja syjonisrtyczna utworzona w Londynie w 1920 r. W Polsce istniała od 1925 r. Po wojnie przewodniczącą WIZO w Polsce była F. Gruenberg. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne 1946-1949:
- okólniki, biuletyny informacyjne Zarządu Głównego 1946-1947,
- korespondencja ogólna 1946-1948,
- wydawnictwa, periodyki WIZO w Tel Awiwie i Londynie 1946-1949;
2. Materiały oddziałów wojewódzkich 1946-1948:
- korespondencja. 1946-1948 (Dzierżoniów, Gliwice, Lublin, Łódź, Sopot, Szczecin, Warszawa, Wrocław).
Dzieje twórcy: Żydowski Klub Sportowy Makabi o nazwie nawiązującej do tradycji Judy Machabeusza. Związany był z ogólnym syjonizmem, rozwijał się w Europie od końca XIX w. W 1921 r. ruch ten utworzył Światowe Zrzeszenie Makabi. Siedzibą centrali w Polsce utworzonej w 1926 r. było Bielsko. W 1938 r. nazwę tę nosiło ponad 20 klubów, łącznie skupiał on 158 stowarzyszeń. Zostały one reaktywowane po wojnie. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Materiały organizacyjne Łódź 1946-1947:
- statut,
- sprawozdania z działalności,
- deklaracje członkowskie,
- korespondencja.
Dzieje twórcy: Żydowski Fundusz Narodowy (Keren Kajemet le-Israel) - fundusz utworzony w 1901 r. na Światowym Kongresie Syjonistycznym na rzecz zakupu i zagospodarowania ziemi w Palestynie. Z jego środków finansowano także rozbudowę Tel Awiwu, powstawanie szkół i działalność Biura Palestyńskiego Organizacji Syjonistycznej. Od 1922 r. centrala Funduszu Narodowego mieściła się w Jerozolimie. W Polsce przed wojną gromadzono środki na rzecz Funduszu w 800 miejscowościach. Wznowił działalność w czerwcu 1946 r., aktywny był w 39 miastach. Organizował zbiórki podczas uroczystości żydowskich, w synagogach, prowadził specjalne akcje pozyskiwania datków. Fundusz wspierał także partie i organizacje syjonistyczne w Polsce, Brichę, pomagał w sprawach spadkowych i reprywatyzacyjnych. Działał do 1950 r.
Siedziba centrali polskiej mieściła się w Łodzi. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne polskiej centrali w Łodzi 1946-1949:
- statut,
- protokoły, sprawozdania, uchwały, rezolucje,
- biuletyny, odezwy, pisma okólne Biura Centralnego,
- dokumenty organizacyjne,
- korespondencja ogólna z zarządami terenowymi, instytucjami, organizacjami żydowskimi, osobami prywatnymi,
- korespondencja centrali w Polsce z Biurem Głównym w Jerozolimie i zagranicznymi komitetami KKL,
- korespondencja Wydziału Prawnego centrali w Polsce z Wydziałem Majątków Żydowskich w Diasporze w Tel Awiwie,
- odpisy spraw spadkowych, akta notarialne, spisy pełnomocnictw, zaświadczenia,
- plakaty, materiały propagandowe,
- finanse;
2. Materiały oddziałów terenowych 1946-1949:
- protokoły posiedzeń zarządów terenowych 1946-1948,
- zbiórki pieniężne w oddziałach 1946-1949,
- korespondencja.
Dzieje twórcy: Keren ha-Jesod - Towarzystwo Odbudowy Palestyny - instytucja finansująca działalność Agencji Żydowskiej dla Palestyny utworzona w Londynie w 1920 r. W 1926 r. jej siedzibę przeniesiono do Jerozolimy. W Polsce swą przedwojenną działalność wznowiła w 1947 r. Jej pracą kierowało w Łodzi Biuro Krajowe. Wspierała partie i organizacje syjonistyczne w Polsce, działała na potrzeby Brichy, urządzała zbiórki pieniężne na budowę siedziby narodu żydowskiego w Palestynie, a następnie państwa Izrael. Działała w Polsce w 28 miastach do 1950 r. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1950 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne 1947-1950:
- statut Keren ha-Jesod 1948,
- referaty, biuletyny 1948-1949,
- korespondencja z Biurem Głównym w Jerozolimie 1947-1949,
- korespondencja centrali w Polsce z państwowymi urzędami i instytucjami centralnymi oraz organizacjami żydowskimi,
- dokumenty dotyczące spraw spadkowych,
- materiały propagandowe: druki, odezwy, afisze, fotografie, artykuły prasowe;
2. Materiały komitetów terenowych 1947-1949:
- korespondencja, wykazy ofiarodawców, potwierdzenia wpłaty, raporty kasowe w następujących miastach:
Będzin , Biały Kamień, Białystok , Bielawa, Bielsko, Bolkowo, Bydgoszcz, Bytom, Chojnów, Chorzów, Cieszyn, Częstochowa, Dzierżoniów, Gdańsk, Gliwice, Głuszyce, Jawor, Jelenia Góra, Kalisz, Kamienna Góra, Katowice, Kielce, Kłodzko, Kraków, Legnica, Lubań, Lublin, Łódź, Mieroszów, Niemcza, Opole, Pieszyce, Pilawka, Płock, Przemyśl, Radom, Sosnowiec, Szczecin, Strzegom, Świebodzin, Świdnica, Tarnów, Wałbrzych, Warszawa, Włocławek, Zabrze, Ząbkowice, Ziębice, Złotoryja, Żary.
Dzieje twórcy: Żydowskie Stowarzyszenie Oświatowo-Kulturalne "Tarbut" - stowarzyszenie kulturalno-oświatowe związane z Organizacją Syjonistyczną powstało w Rosji w 1917 r. Najsilniejsze było w Polsce, gdzie działało od 1919 r. , mając oddziały w blisko 300 miejscowościach. Tarbut był organizacją świecką zwalczającą tradycyjną szkołę żydowską, promował nowoczesną kulturę hebrajską, wychowywał w duchu zaangażowania w tworzenie podwalin pod przyszłą państwowość żydowską. Język hebrajski pełnił w placówkach Tarbut rolę żywej mowy codziennej. W roku 1934/1935 placówki Tarbut kształciły blisko 45 tys. uczniów. Czynne były 72 przedszkola, 183 szkoły powszechne, 9 ponadpodstawowych, 1 szkoła rolnicza i 4 seminaria nauczycielskie . W czasie wojny w wielu gettach prowadził Tarbut tajne nauczanie. Reaktywowany w 1945 r. zorganizował 13 szkół, zlikwidowanych ostatecznie w 1949 r. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Materiały Komitetu Opiekuńczego Prywatno-Koedukacyjnych Kursów Szkolnych "Tarbut", Kraków 1949.
Dzieje twórcy: Szkoła hebrajska im. Chaima Nachmana Bialika - materiały szkoły żydowskiej w Legnicy z językiem hebrajskim, zlikwidowanej w 1949 r. Trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Materiały ogólne, Legnica 1949:
- sprawozdania z działaności szkoły,
- korespondencja ogólna.
Bund. 1945–1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 334 | 134 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Bund utworzono w Wilnie w 1897 r. W okresie międzywojennym była to najliczniejsza i najsilniejsza żydowska partia robotnicza w Polsce. Podczas II wojny nadal aktywna, m.in. w getcie warszawskim, gdzie utworzyła kilka oddziałów w ramach Żydowskiej Organizacji Bojowej. Pierwszą po wojnie konferencję zorganizował Bund w 11.1944 r. Działała też związana z nim organizacja młodzieży Cukunft. W CKŻP stanowił Bund konsekwentną opozycję wobec programu syjonistów, postulując odbudowę żydowskiego skupiska w Polsce. W 1947 r. liczył ok. 1,5 tys. członków. Tworzył własne spółdzielnie produktywizacji, domy dziecka, szkoły, bursy, czytelnie, kluby, biblioteki, kuchnie ludowe, wydawał prasę. Czołowi politycy to: Salo Fiszgrund, Szlomo Herszenhorn, Ignacy Falk, Gerszon Fogiel. W 1948 r. część Bundu połączyła się z PPR, a w grudniu utworzyła Frakcję PZPR przy CKŻP. W styczniu 1949 r. Nadzwyczajny Zjazd Bundu przyjął rezolucję o samorozwiązaniu partii. Materiały archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: 1. Materiały ogólne 1944-1949:
- protokoły, sprawozdania, okólniki,
- korespondencja,
- deklaracje członkowskie,
- materiały propagandowe, prasa;
2. Materiały komitetów terenowych
Cukunft. 1946–1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 335 | 8 | 0.1 |
Dzieje twórcy: Żydowska Młodzież Robotnicza „Przyszłość” Jugent-Bund „Cukunft” — organizacja młodzieżowa związana z Bundem, działająca w Polsce na szeroką skalę od 1919 r. Prowadziła szeroką działalność kulturalno-oświatową i wychowawczą w duchu programowym partii. W latach 30-tych liczyła ponad 10 tys. członków w blisko 200 organizacjach. W getcie warszawskim tworzyła warsztaty rzemieślnicze, prowadziła działalność opiekuńczą i oświatową, utworzyła z Budnem 4 oddziały bojowe w ramach ŻOB. Po wojnie szkoliła i przygotowywała młodzież do życia i pracy w Polsce, kładła nacisk na kultywowanie kultury żydowskiej w języku jidysz. Jej komitety działały w 18 miastach. Zakładała szkoły wieczorowe, współpracowała z ORT-em w dziedzinie szkolnictwa zawodowego, prowadziła kursy rolnicze. Została rozwiązana wraz z Bundem w styczniu 1949 r. Dokumenty archiwalne trafiły do ŻIH po 1949 r.
Zawartość: Materiały ogólne 1945–1949:
- okólniki,
- korespondencja,
- prasa.
Materiały Instytutu Pamięci Narodowej dotyczące zbrodni wojennych. 1945-1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 337 | 48 | 1 |
Kopie dokumentów dotyczących zbrodni wojennych pozyskane z IPN.
Janusz Korczak.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 339 | 90 | 0.3 |
Materiały Komitetu obchodów stulecia urodzin J. Korczaka;
Materiały Międzynarodowej sesji naukowej poświęconej życiu,
działalności i twórczości J. Korczaka, Warszawa, 11-14 X 1978;
Materiały Międzynarodowego Stowarzyszenia im. J. Korczaka;
Biuletyn Association des Amis du J. Korczak 1980 – 1989.
Materiały z procesów zbrodniarzy wojennych. 1945–1962
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 344 | 599 | 5 |
Odpisy stenogramów i materiałów procesowych. Wyciągi z protokołów sądowych przestępców wojennych oraz kolaborantów i szmalcowników.
Prace magisterskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 347 | 495 | 9 |
Dzieje twórcy: Zbiór składa się z prac magisterskich obronionych przed 1939 r. na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego u prof. Majera Bałabana oraz z przekazywanych do archiwum powojennych prac doktorskich i magisterskich o tematyce żydowskiej. Część przedwojenna to kopie prac studentów Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie (większość materiałów źródłowych, na podstawie których były pisane, uległa zniszczeniu podczas wojny). Część powojenna to zespół otwarty, powstaje z prac obronionych na różnych uczelniach i przekazanych do naszego archiwum przez autorów.
Zawartość: 1) Prace magisterskie studentów Instytutu Nauk Judaistycznych obronione na Uniwersytecie Warszawskim w latach 30-tych XX w., 64 j.a., kopie;
2) Prace magisterskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 495 j.a. (zbiór otwarty);
3) Prace doktorskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 138 j.a. (zbiór otwarty).
Prace doktorskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 348 | 138 | 2 |
Dzieje twórcy: Zbiór składa się z prac magisterskich obronionych przed 1939 r. na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego u prof. Majera Bałabana oraz z przekazywanych do archiwum powojennych prac doktorskich i magisterskich o tematyce żydowskiej. Część przedwojenna to kopie prac studentów Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie ( większość materiałów źródłowych, na podstawie których były pisane, uległa zniszczeniu podczas wojny). Część powojenna to zespół otwarty, powstaje z prac obronionych na różnych uczelniach i przekazanych do naszego archiwum przez autorów.
Zawartość: 1) Prace magisterskie studentów Instytutu Nauk Judaistycznych obronione na Uniwersytecie Warszawskim w latach 30-tych XX w. , 64 j.a., kopie;
2) Prace magisterskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 495 j.a. (zbiór otwarty);
3) Prace doktorskie o tematyce żydowskiej obronione po II wojnie światowej, 138 j.a. (zbiór otwarty).
Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem w ŻIH. 1979-2004 [zespół otwarty]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 349 | 223 | 15 |
Dzieje twórcy: Dział Dokumentacji Odznaczeń nadawanych przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie został powołany przez ŻIH w 1979 r. Pośredniczył on w sprawach o przyznanie tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata Polakom, którzy w czasie okupacji udzielali schronienia i pomocy ukrywającym się Żydom. Tytuły te są nadawane do dziś, również pośmiertnie. Dział Dokumentacji Odznaczeń pomagał skompletować wnioski o nadanie tytułu Sprawiedliwego. Informował o wymaganej dokumentacji w tej sprawie. Dział pośredniczył w przygotowaniu blisko 3.000 wniosków.
Zawartość: zespół zawiera m.in. 2666 teczek personalnych osób, które z pomocą Działu ubiegały się o nadanie tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Zespół otwarty.
American Jewish Joint Distribution Committee. 1945-1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 350 | 2550 | 37 |
Dzieje twórcy: American Joint Distribution Committee powstał w 1914 r. w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy żydowskich organizacji charytatywnych dla niesienia pomocy ludności żydowskiej w Palestynie oraz dotkniętej pogromami i działaniami wojennymi w Europie środkowo-wschodniej i Turcji. Biuro Joint otwarte w Polsce tuż po I wojnie wspierało wiele żydowskich inicjatyw społecznych, subsydiowało takie organizacje, jak Towarzystwo Opieki Zdrowotnej, opieki nad dzieckiem żydowskim Centos czy ORT - organizację przygotowującą do pracy zawodowej. Po wybuchu II wojny Joint wspierał finansowo i materialnie poszczególne skupiska żydowskie, a następnie getta. Archiwum AJDC z lat 1939-1941 zgromadzone w krakowskiej centrali AJDC dla Generalnego Gubernatorstwa zawiera korespondencję ogólną z poszczególnymi gettami od początku okupacji hitlerowskiej do czasu formalnego zaprzestania działalności AJDC z końcem 1941 r. Joint działał jednak nadal nieoficjalnie do końca okupacji. Dyrektorzy: Icchak Gitterman, Dawid Guzik, Leib Neustad. Fragmenty archiwum centrali krakowskiej AJDC z lat 1939-1941 zostały odnalezione i zabezpieczone przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną, po której w 1947 r. przejął je ŻIH.
Po II wojnie AJDC w Polsce reaktywowano z dniem 19.07.1945 r. Działałał do końca 1949 r. , kiedy też uległa likwidacji cała pluralistyczna mozaika ugrupowań i instytucji żydowskich w Polsce. Pomoc materialną (żywność, lekarstwa, odzież, surowce, maszyny) i finansową kierował do organizacji i stowarzyszeń społecznych, politycznych, oświatowych, kulturalnych, związanych z produktywizacją społeczności żydowskiej oraz do zrzeszeń religijnych. Jego głównym beneficjentem był Centralny Komitet Żydów w Polsce i działające przy nim Towarzystwo Ochrony Zdrowia. Ważną dziedziną działalności była pomoc w poszukiwaniu osób zaginionych oraz przy emigracji.
Dyrektorzy: Dawid Guzik, a po jego śmierci w 1946 r. William Bein; sekretarz generalny: Józef Gitler Barski.
Archiwum AJDC z lat 1945-1949 trafiło do ŻIH z pewnymi ubytkami ( głównie akt personalnych) bezpośrednio po zakończeniu kolejnego etapu działalności tej instytucji w Polsce, dokładna data przejęcia nie jest znana.
Zawartość: I. AJDC. Lata 1939-1941
- raporty, komunikaty i sprawozdania z działalności Centrali dotyczące rozmiaru pomocy i sposobu jej rozdziału;
- sprawozdania z wizytacji w gminach i placówkach wspieranych przez AJDC;
- dane inspektorów w poszczególnych dystryktach Generalnego Gubernatorstwa;
- dokumenty finansowe;
- korespondecja z delegaturami AJDC w Europie i placówkami dyplomatycznymi w Europie;
- korespondencja delegatur AJDC w Warszawie i Krakowie z ok.. 400 gminami żydowskimi (gettami) w Generalnym Gubernatorstwie w sprawach pomocowych.
II. AJDC. Lata 1945-1949
1. Sekretariat:
- akta o charakterze prawnym i organizacyjnym (okólniki, zarządzenia, biuletyny i in.);
-sprawozdania z działalności AJDC w Polsce, z pracy poszczególnych wydziałów i z pomocy otrzymanej od organizacji zagranicznych;
- protokóły z konferencji dyrekcji AJDC z różnymi urzędami i instytucjami;
- akta osobowe pracowników;
- korespondencja ogólna, krajowa i zagraniczna.
2. Wydział Prawny: protokoły zebrań w sprawach organizacyjnych, sprawozdania, korespondencja ogólna.
3. Wydział Kontroli, sprawozdania z kontroli poszczególnych instytucji finansowanych przez Joint.
4. Wydział Poszukiwań:
- komunikaty i ogólniki dyrekcji i sekretariatu;
- korespondencja z instytucjami, organizacjami i osobami prywatnymi w kraju i zagranicą nt. poszukiwanych osób, m.in.. z Central Location Index , United Service for New Americans (USNA), z placówkami AJDC zagranicą, z ambasadami w Polsce;
-sprawozdania i statystyka.
5. Wydział Pomocy Indywidualnej:
- ogólne akta organizacyjne;
- korespondencja w sprawach darów dla szpitali i organizacji;
- dokumentacja przesyłek paczek zagranicznych i ich odbioru;
- korespondencja dotycząca pomocy dla osób prywatnych (w tym zbiór teczek osobowych);
- korespondencja dotycząca pomocy dla Polaków udzielających pomocy Żydom podczas okupacji.
6. Wydział Ziomkostw:
- materiały lokalnych komitetów żydowskich dotyczące strat i Ocalałych;
- korespondencja z organizacjami ziomkostw (w tym wykazy imienne Ocalałych w poszczególnych miejscowościach);
- korespondencja dotycząca pomocy dla poszczególnych ziomkostw.
7. Wydział Emigracyjny:
- ogólne akta organizacyjne, biuletyny Centrali ds. Emigracyjnych AJDC w Paryżu;
- akta pesonalne emigrujących (w tym akta referatu do spraw dzieci);
- korespondencja z organizacjami zagranicznymi w sprawach dotyczących emigracji.
8. Wydział Transportowy, Wydział Transportowy w Gdyni, Wydział Magazynów, dokumenty transportowe statków i składów pociągów z pomocą materialną, materiały obrazujące zasięg pomocy.
9. Wydział Buchalterii:
- sprawozdania finansowe z działalności centrali w Polsce;
- sprawozdania z działalności instytucji i organizacji finansowanych w Polsce przez AJDC.
Hebrajskie Stowarzyszenie Pomocy Imigrantom. HIAS (Hebrew Sheltering and Immigrant Aid Society). 1945 – 1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 351 | 487 | 8 |
Dzieje twórcy: HIAS powstał w 1909 r. w USA z połączenia dwóch wcześniejszych organizacji pomocy imigrantom. W czasie I wojny światowej stowarzyszenie zaczęło tworzyć placówki w Europie i Azji. W Polsce działało od 1920 r. Leon Alter, który w latach 1924-1939 był dyrektorem Polskiej Centrali, tuż po wojnie rozpoczął starania o jej reaktywowanie, które nastąpiło w marcu 1946 r. HIAS uzyskało m.in. zgodę na gromadzenie informacji o przepisach imigracyjnych poszczególnych państw, o zagranicznych przedsiębiorstwach poszukujących siły roboczej, formalnościach emigracyjnych wymaganych przez polskie urzędy. Do jego zadań należało też świadczenie pomocy kandydatom na wyjazd oraz opieka nad emigrantami. HIAS posiadał biura w Warszawie i Krakowie oraz placówki w Łodzi, Wrocławiu i Gliwicach, które do 1949 r. zarejestrowały w sumie blisko 19 tys. osób, z czego ponad 4 tysiącom udało się wyjechać z Polski dzięki pomocy HIAS. Po zamknięciu działalności stowarzyszenia w końcu 1949 r. jego akta zostały przejęte przez archiwum ŻIH.
Zawartość: Na zespół składają się:
1. Akta organizacyjne:
- biuletyny Centrali HIAS,
- okólniki,
- sprawozdania z działalności 1946-1949,
- korespondencja ogólna krajowa i zagraniczna,
- akta personalne;
2. Akta dotyczące spraw emigracyjnych:
- zbiór zaświadczeń wydawanych przez obywateli USA ich krewnym w Polsce ubiegających się o wizy amerykańskie (tzw. Affidawity, ok. 5 000),
- korespondencja personalna dotycząca wyjazdów indywidualnych i zbiorowych,
- materiały dotyczące emigracji do Australii, Kanady i Szwecji;
3. Akta dotyczące poszukiwań:
- kartoteka osób poszukiwanych i poszukujących,
- korespondencja dotycząca poszukiwań;
4. Akta placówek terenowych w Polsce (Gliwice, Kraków, Łódź, Wrocław) 1946-1949:
- korespondencja ogólna,
- akta personalne.
Indeks zbiorczy inwentarza elektronicznego obejmuje 11 tys. osób.
Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 352 | 137 | 1.2 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945-1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945-1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Ogłoszenia i plakaty powojennych organizacji żydowskich m.in.: CKŻP, ORT, TSKŻ, Teatr Żydowski.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 353 | 500 | 0.5 |
Zbiór nieopracowany.
Dokumenty wymagają prac konserwacyjnych.
Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej. 1944 – 1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 354 | 6 | 2.5 |
Dzieje twórcy: Biuletyn ŻAP był wydawany przez CKŻP w latach 1944-1949 w języku polskim i żydowskim. Zawierał aktualne informacje dotyczące problematyki żydowskiej w kraju i zagranicą. Redakcja podlegała Wydziałowi Kultury i Propagandy CKŻwP.
Zawartość: Komplet wszystkich roczników ŻAP. 1944-1949
Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie. 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 355 | 46 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Powiatowy Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim 1945-1946
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 359 | 13 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego w Polsce. 1949-1992 (od 1992 Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 360 | 63 | 0.8 |
Kolekcja zawiera m.in.: korespondencja Naczelnej Rady Religijnej i Zarządu Zrzeszenia Religijnego (1946 r.); protokoły z posiedzeń Zarządu Głównego ZRWM w PRL (lata osiemdziesiąte); dokumenty z działalności poszczególnych kongregacji (sprawozdania, protokoły) z zebrań sprawozdawczo-wyborczych przed Walnym Zjazdem oraz materiały i dokumenty z Walnego Zjazdu ZRWM (18 i 19 listopada 1991 r.); protokół z Walnego Zjazdu Związku Gmin Żydowskich w RP (1992 r.); książka „Akta zgonów za rok 1956 i 1957) – zezwolenia na pochówek na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie; sprawy personalne; dziennik korespondencyjny (prawdopodobnie za 1959 r.); korespondencja z instytucjami, z osobami prywatnymi, z Kongregacjami Wyznania Mojżeszowego w Sosnowcu, Częstochowie, Łodzi, we Wrocławiu, w Krakowie, w Szczecinie (1952-1991); dokumentacja finansowa (bilanse, raporty bankowe, raporty kasowe, umowy); blankiety legitymacji służbowych wydawanych w latach pięćdziesiątych; kalendarzyki na rok żydowski – 5727 (1966-1967), 5748 (1987-1988).
Dokumenty przekazywane sukcesywnie przez Gminę Żydowską w Warszawie. Korespondencja dotycząca szkoły Tamud Tora w Warszawie (1964-1965) została przekazana w 2012 r. (18 stron).
Żydowskie Towarzystwo Krzewienia Sztuk Pięknych. 1946 – 1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 361 | 54 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Organizacja utworzona w Warszawie w 1923 r. prowadziła działalność oświatową i wystawienniczą. Działała również w Krakowie, Radomiu, Wilnie i Łodzi. Wznowiła działalność w 1946 r. Celem Towarzystwa, oprócz organizowania wystaw i wspierania materialnego plastyków, było ocalenie zachowanych dzieł sztuki artystów żydowskich. Czołowi działacze: J. Sandel, N. Rapaport. W 1950 r. uchwałą CKŻP utworzona przez ŻTKSP Galeria Sztuki została przekazana do zbiorów Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego, a samo Towarzystwo - rozwiązane.
Zawartość: 1. Materiały ogólne. 1946-1950:
- protokóły posiedzeń Prezydium Zarządu Głównego,
- protokóły z konferencji działaczy społecznych i kultury,
- okólniki 1948-1949,
- korespondencja ogólna 1946-1950,
- materiały I Zjazdu Towarzystwa, 1949,
- budżet i sprawozdania finansowe 1949-1950,
- pokwitowania subwencji 1947-1949;
2. Materiały oddziałów terenowych:
- sprawozdania z działalności oddziałów, korespondencja, sprawy finansowe (Białystok, Bydgoszcz, Częstochowa, Gdańsk, Gdynia,
Kalisz, Katowice, Kraków, Lublin, Łódź, Opole, Piotrków, Płock, Przemyśl, Tarnów, Warszawa, Włocławek, Wrocław) 1948-1949,
- listy subskrybentów wydawnictw żydowskich 1950,
- katalogi wystaw, materiały z wernisaży.
Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku. 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 362 | 98 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centalnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świękorzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Zespół w opracowaniu.
Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie. 1945-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 363 | 120 | 1.5 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centalnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świękorzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Zespół w opracowaniu.
Komitet Żydowski w Świdnicy.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 364 | 130 | 1 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centalnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świękorzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Zespół w opracowaniu.
Powiatowy Komitet Żydowski w Tarnowie 1945-1949
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 365 | 10 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Poawiatowy Komitet Żydowski w Żarach 1946-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 366 | 70 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Wojewódzki Komitet Żydowski w Przemyślu 1944-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 367 | 31 | 0.4 |
Dzieje twórcy: Archiwa terenowych komitetów żydowskich podległych CKŻwP nie zachowały się w całości. ŻIH przejął część z nich w 1950 r. wraz z całym archiwum (przekształconego w TSŻw P) Centralnego Komitetu Żydów w Polsce.
Zawartość: Dokumenty odzwierciedlają wszystkie aspekty pracy terenowych komitetów w latach 1945–1950. Zawierają m.in.:
- protokoły posiedzeń zarządów wojewódzkich z lat 1945–1949 (niekompletne),
- korespondencję z CKŻwP i jego komitetami lokalnymi oraz z innymi organizacjami żydowskimi w Polsce i zagranicą,
- korespondencję z osobami prywatnymi,
- inne dokumenty.
W Archiwum ŻIH wyodrębniono akta następujących komitetów:
I. Wojewódzki Komitet Żydowski w Białymstoku
II. Wojewódzki Komitet Żydowski w Krakowie
III. Wojewódzki Komitet Żydowski w Lublinie
IV. Wojewódzki Komitet Żydowski w Warszawie
[Kartotekę osób, które zarejestrowały się tu po wojnie, włączono do Zespołu CKŻP (31058 kart)]
V. Komitet Żydowski w Ostrowcu Świętokrzyskim
VI. Komitet Żydowski w Przemyślu
VII. Komitet Żydowski w Świdnicy
VIII. Komitet Żydowski w Tarnowie
IX. Komitet Żydowski w Żarach.
Związek Literatów i Dziennikarzy Żydowskich w Polsce. 1944-1947
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 368 | 59 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Związek [Zawodowy] Literatów i Dziennikarzy Żydowskich, zszeszający ludzi pióra piszących m.in.. w języku jidysz i hebrajskim, a także tłumaczy literatury powstał w Warszawie w 1916. Jego celem była obrona praw autorskich, pomoc materialna dla członków oraz pomoc dla utalentowanych młodych autorów. Związek angażował się w wiele akcji o charakterze społeczno-kulturalnym i oświatowym. Siedziba Związku mieściła się w Warszawie przy ul. Tłomackie 11, stając się ważnym centrum kulturalnym skupiającym artystów i elitę inteligencji żydowskiej. Reaktywowany w Lublinie w listopadzie 1944 r. w Lublinie. Jego pierwszym przewodniczącym został Jonas Turkow, po nim pełnił tę funkcję Bernard (Ber) Mark. Nieliczne dokumenty dotyczące powojennej działalności Związku przejął ŻIH w 1950 r.
Zawartość: Zespół w opracowaniu. Zawiera m.in.:
- sprawazdania z działalności
- korespondencja ogólna krajowa i zagraniczna
- podania i życiorysy członków Związku
- wykaz członków Zarządu Warszawskiego Związku Pisarzy i Artystów Żydowskich, bd.
- akta Rady Teatralnej przy ZLiDŻ w P. 12.01.1946 – 02.1947
Żydowskie Towarzystwo Kultury w Polsce. Akta oddziałów terenowych. 1947-1950
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 369 | 136 | 1 |
Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 370 | 3 | 0.1 |
Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 371 | 3 | 0.1 |
- Biuletyn „Reunion’ 68” nr 1-22 (kopie)
Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 372 | 1 | 0.1 |
- „Kontakt i Dialog” (CD 5 numerów)
Prasa emigracji 1968 roku. 1994-2009 (zespół otwarty)
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 373 | 1 |
Kartoteka żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. 1944
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| 374 | 1 | 1 |
812 rekordów.
Kartoteka sporządzona na kartach kartoteki konfiskowanych majątków w dystrykcie lubelskim GG, wykorzystanych jako makulatura/karty do pisania. [Zarząd Powierniczy w dystrykcie lubelskim]
Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy [Ring.I, Ring.II] Archiwum Ringelbluma. [1909] 1940-03.1943
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| ARG | 2063 | 14 |
Dzieje twórcy: Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego znane też jako Archiwum Ringelbluma (od nazwiska jego inicjatora, kierownika i autora koncepcji badawczej) było w istocie instytucją naukową. Nadano jej kryptonim Oneg Szabat (hebr.: Radość Soboty). Działała od jesieni 1940 r. do marca 1943 r. Skupieni wokół archiwum działacze gromadzili dokumenty urzędowe, osobiste, materiały związane z życiem gospodarczym, społecznym, kulturalnym getta oraz sytuacją ludności żydowskiej na terenach okupowanych przez III Rzeszę. Równolegle podejmowali prace badawcze. Od przesiedlanych do getta, od zbiegłych z innych gett i obozów zbierali relacje z Zagłady. Opracowywali zdobyte informacje i rozprowadzali w formie biuletynu z przeznaczeniem dla władz Polski Podziemnej i dla zagranicy. Najwybitniejsi działacze, ściśle związani z życiem politycznym getta i konspiracją, to Emanuel Ringelblum, Hersz Wasser, Eliasz Gutkowski, Izrael Lichtensztajn, Menachem Linder, Szymon Huberband, Szmul Bresław. W 1946 i 1950 r. w ruinach szkoły im. Dow Ber Borochowa przy ul. Nowolipki 68 wydobyto 2 części archiwum, na ogół w dobrym stanie (zwłaszcza część druga), uległa jednak zniszczeniu większość zgromadzonych zdjęć. Mimo ciągłych poszukiwań (ostatnie na terenie byłego szopu szczotkarskiego w getcie przy ul. Świętojańskiej 34 prowadzono w 2003 r.) nie odnaleziono dotąd części III archiwum. 5.07.1999 r. Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego zostało wpisane na Listę "Memory of the World" (Pamięć Świata) UNESCO. Obie części ARG liczą łącznie 28.650 kart i 35.370 stron dokumentów.
Zawartość: Część I ARG [ukryta 3 sierpnia 1942 r., w drugim tygodniu Wielkiej Akcji Likwidacyjnej Getta Warszawskiego] zawiera m.in..:
1. dokumenty dotyczące Oneg Szabat, podejmowanych prac i ludzi tworzących Archiwum;
2. konspekty, ankiety i opracowania dotyczące losów ludności żydowskiej na ziemiach polskich, od 09.1939 do 08.1942 r.:
- biuletyny Oneg Szabat od 03.1942 do 18.07.1942 (w nich m.in. "Drugi etap". Raport o zagładzie Żydów na ziemiech polskich, informacje o likwidacji kolejnych skupisk żydowskich, o ośrodku zagłady w Chełmnie nad Nerem);
- materiały do dziejów skupisk żydowskich poza Warszawą (w tym zbiór relacji z kresów),
- zbiór relacji żołnierzy z kampanii wrześniowej 1939 r. i z obozów jenieckich,
- materiały dotyczące obozów pracy, obozów przejściowych,
- zbiór listów napływających do getta (m.in.. kolekcja ziomkostwa kaliszan i płotczan od 10.1939 do 03.1940),
- utwory literackie
- kazania (rabina Kalonimusa Szapiro),
3. materiały dotyczące losu żydowskiej społeczności w Warszawie i getcie warszawskim 1939-1942, w tym.:
- dokumenty urzędowe władz niemieckich (m.in.. Arbeitsamtu),
- kolekcja obwieszczeń,
- dokumenty Rady Żydowskiej (w tym sprawozdania Batalionu Pracy 1940, materiały Służby Porządkowej, Komisji ds.. Przesiedleńców, Zakładu Zaopatrywania, Aresztu Centralnego i in.),
- korespondencja urzędowa (m.in. z niemieckim komisarzem Dzielnicy Żydowskiej - Der Kommissar für den Jüdischen Wohnbezirk in Warschau - Heinzem Auerswaldem, z Transferstelle, z agendami Zarządu Miejskiego miasta Warszawy),
- materiały dotyczące warunków pracy w szopach (warsztatach, fabrykach),
- dokumenty Żydowskiej Samopomocy Społecznej i instytucji z nią związanych (w tym materiały obrazujące działalność placówek oświatowych, opiekuńczych, kulturalnych);
- relacje, dzienniki, wspomnienia, kroniki, w tymi: Kronika Getta Warszawskiego Emanuela Ringelbluma, kronika Abrahama Lewina, Szymona Winklera, Racheli Auerbach,
- opracowania naukowe, utwory literackie,
- prasa konspiracyjna getta warszawskiego,
- materiały Icyka Mangera, Mojżesza Kaufmana, Emanuela Ringelbluma, Hersza Wassera, Menachema Kona, Izraela Lichtensztajna, Geli Seksztajn i in.
II. Część II ARG [ukryta w marcu 1943 r. tuż przed 3 akcją likwidacyjną w getcie warszawskim, przed wybuchem powstania w getcie]:
1. Materiały ogólne i opracowania dotyczące sytuacji ludności żydowskiej podczas wojny i materiały do dziejów skupisk ludności żydowskiej poza Warszawą, w tym raport o Zagładzie z 15.11.1942 dla Delegatury Rządu w Londynie;
- materiały dotyczące obozów pracy, obozów przejściowych i ośrodków zagłady (w tym pierwsze informacje i plany Treblinki);
2. Materiały i opracowania dotyczące ludności żydowskiej Warszawy, w tym:
- dokumenty władz i instytucji niemieckich,
- dokumenty dotyczące warunków pracy w szopach getta szczątkowego,
- dokumenty i korespondencja Rady Żydowskiej,
- dokumenty Żydowskiej Samopomocy Społecznej i instytucji z nią związanych,
- konspekty prac, prace naukowe, zestawienia statystyczne,
- prasa i druki oficjalne,
- prasa konspiracyjna getta warszawskiego i organizacji po stronie aryjskiej,
- spuścizny ( Cwi Pryłuckiego, Icchaka Kacenelsona, Kalonimusa Szapiro, E. Ringelbluma, Chaskiela Wilczyńskiego, A. Lewina, Janusza Korczaka, Menachema Kona, Icchaka Gitermana i in.).
Inwentarz oraz 9 tomów edycji dokumentów do kupienia w księgarni ŻIH — Sforim
Kolekcja Hersza Wassera. 1939 – 1946 [ze zbiorów YIVO w Nowym Jorku]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| M/235 | 3 | 2 |
Spuścizna: rodzina Naimark. [1938] 1939-1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/236 | 7 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Kolekcja listów Dawida Naimarka i jego rodziny została kupiona przez ŻIH w 2004 r.
Zawartość:
- 62 listy do D. Naimarka z kraju i zagranicy.
Spuścizna: rodzina Lebenhaft
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/237 | 61 | 0.2 |
Kolekcja kart pocztowych i listów przekazanych jako depozyt do Archiwum ŻIH przez prof. Anitę Prażmowską, która zaopiekowała się nimi po śmierci Tamary Deutscher (I voto Frimmer) z d. Lebenhaft, adresatki większości z nich. W getcie warszawskim znajdowała się jej rodzina.
Spuścizna: Pola Wawer. 1908-1990
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/309 | 57 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Pola Wawer z domu Komaj. 1914-1997, lekarz okulista, pedagog. W 1938 r. ukończyła Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Przeżyła wojnę ukrywając się z matką na Wileńszczyźnie. Po wyzwoleniu mieszkała kolejno w Białymstoku (gdzie pracowała w Komitecie Żydowskim), Bielsku (gdzie przez 5 lat kierowała Domem Dziecka Żydowskiego) i - od 1950 r.- w Warszawie: w l. 1950-1953 zastępca kierownika Wydziału Zdrowia i Ubezpieczeń Społecznych, w 1953 w Ministerstwie Zdrowia, w 1958 r. w Szpitalu Miejskim nr 4, w 1961 uzyskała I stopień specjalizacji w okulistyce, rok później rozpoczęła pracę w Studium Doskonalenia Lekarzy Akademii Medycznej, w 1970 r. obroniła pracę doktorską nt. Zonunoliza w operacji zaćmy. W 1994 r. wydała książkę "Poza gettem i obozem". Spuściznę przekazała do ŻIH w 1999 r. była wychowanka domu dziecka, Ewa Wejcher-Kulikowska.
Zawartość: Zespół zawiera:
- dokumenty osobiste
Inwentarz książkowy.
Spuścizna: Emilia Puławska
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/324 | 40 | 0.2 |
Spuścizna Emilii Puławskiej. Dokumenty osobiste, oświadczenia, legitymacje, zdjęcia.
Spuścizna: Benjamin Perelmuter
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/325 | 137 | 0.2 |
Spuścizna Benjamina Perelmutera. Korespondencja, dokumentacja medyczna, dokumenty osobiste (legitymacje), zaproszenia na uroczystości, zdjęcia projektu pomnika pamięci Żydów płockich.
Spuścizna: Tatiana Berenstein. 1946-1969
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/326 | 131 | 0.7 |
Dzieje twórcy: Tatiana Berenstein (1908-1997). Pedagog, historyk, wieloletni pracownik naukowy Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, a następnie Żydowskiego Instytutu Historycznego. W 1932 r. ukończyła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie rozpoczęła studia doktoranckie na seminarium historii Europy Wschodniej. Pracowała jako nauczycielka w Warszawie, Krzemieńcu i Ferganie. Działaczka Związku Patriotów Polskich w ZSRR, w 1946 r. powróciła do kraju i rozpoczęła pracę w CŻKH. Autorka wielu prekursorskich opracowań naukowych dotyczących eksterminacji ludności żydowskiej. W 1969 r. wyemigrowała do Szwecji i Danii, gdzie kontynuowała pracę naukową. Zmarła w 1997 r. w Kopenhadze.
Zawartość: Spuścizna obejmuje materiały wytworzone przed 1965 r.
Spuścizna: Janina Morgensztern.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/327 | 24 | 0.3 |
Dzieje twórcy: Janina Szafran-Morgensztern. 1903-1970, nauczycielka, historyk, pracownik naukowy. Uczennica prof. M. Bałabana, w 1931 r. ukończyła studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W l. 1929-1939 nauczycielka w szkołach prywatnych. W l. 1939-1957 w ZSRR, do 1941 r. pracownica domu dziecka we Lwowie, następnie nauczycielka w szkołach średnich w Kazachstanie. Po wojnie ponownie we Lwowie, gdzie w l. 1946-1951 była pracownikiem naukowym w wojewódzkim archiwum i nauczycielką w szkołach wieczorowych. Po powrocie do Polski w 1958 r. pracownik naukowy w ŻIH. Opublikowała wiele prac z historii Żydów na ziemiach polskich. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autorki. Zespół nieopracowany.
Zawartość: Na zespół składają się m.in..:
- publikacje,
- notatki bibliograficzne,
- notatki z pracy w Biuletynie ŻIH.
Spuścizna: Abraham Morewski. 1908-1964
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/328 | 47 | 0.8 |
Dzieje twórcy: Abraham Morewski. 1886-1964, aktor, reżyser, eseista. W 1908 r. ukończył farmację, a w 1910 r. Szkołę Teatralną im. A.S. Suworina w Petersburgu. Początkowo związany z teatrami rosyjskimi, w 1918 r. rozpoczął pracę w Teatrze Żydowskim w Wilnie. Pracował też w innych teatrach żydowskich na terenie Polski, m.in.. w Warszawie. W l. 20-tych XX w. związany był z berlińską wytwórnią filmową UFA. Wsławił się rolą cadyka z Miropola w sztuce Sz. An-Skiego, a potem w filmie "Dybuk" w reż. M. Waszyńskiego (1937). W 1956 r., po powrocie z ZSRR, pracował w Państwowym Teatrze Żydowskim w Warszawie jako aktor i reżyser. Równocześnie publikował eseje i artykuły polemiczne w prasie żydowskiej, wydał drukiem wspomnienia. Był członkiem SPATiF-u, ZASP-u i Związku Literatów Polskich. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Zawartość: Na zespół składa się m.in..:
- publicystyka,
- wspomnienia,
- korespondencja.
Spuścizna: Gerszon Dua-Bogen. 1926-1970
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/329 | 37 | 0.5 |
Gerszon Dua-Bogen urodził się 4 maja 1892 r. w Siedlcach. Jego ojciec był drobnym kupcem. Gerszon Dua otrzymał tradycyjne religijne wychowanie. W wieku 16 lat podjął pracę jako kupiec, potem zaś jako robotnik w branży skórzanej. W 1909 r. wstąpił do Poalej Syjon (od 1920 r. PS Lewica). W 1911 r. wyjechał do USA, gdzie również pracował jako robotnik. Należał tam do Partii Socjalistycznej. Po powrocie do Polski w 1913 r. wstąpił ponownie do Poalej Syjon (Lewica). 1 maja 1916 r. został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne za działalność partyjną. Oskarżony o zorganizowanie demonstracji pierwszomajowej trafił do więzienia w Niemczech. Zwolniony został w listopadzie 1917 r. W 1918 r. został wybrany delegatem do Warszawskiej Rady Robotniczej. Pełnił również funkcję sekretarza Warszawskiego Komitetu Poalej Syjon i związków zawodowych. W 1920 r. wyjechał do Palestyny. Tam współtworzył Komunistyczną Partię Palestyny, następnie został sekretarzem generalnym tejże partii. W 1921 r. uciekł do Polski zagrożony aresztowaniem przez władze brytyjskie. Do połowy 1922 r. pełnił funkcję sekretarza generalnego Centralnego Komitetu Poalej Syjon Lewicy. Na IV kongresie Międzynarodówki Komunistycznej w 1922 r. został jej delegatem z ramienia KC Palestyny. W latach 1922–1927 pełnił funkcję sekretarza Centralnego Biura Żydowskiego oraz był członkiem Centralnego Wydziału Zawodowego przy KC KPP. W 1924 r. został wysłany do ZSRR, gdzie pełnił funkcję kierownika Centralnej Szkoły Partyjnej przy Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi. W 1928 r. wyjechał ponownie do USA, gdzie prowadził propagandę wśród robotników amerykańskich. W latach 1930–1935 pracował w Międzynarodówce Komunistycznej w ZSRR oraz anglo-amerykańskim sekretariacie Kominternu, Po powrocie do Polski w 1935 r. został członkiem sekretariatu KC KPP, a od 1937 r. przebywał, na polecenie KC KPP, w Hiszpanii, gdzie kierował pracą partyjno-polityczną w Bazie Brygad Międzynarodowych w Albacete. Był jednym z organizatorów Żydowskiej Kompanii im. Naftalego Botwina w brygadzie im. Jarosława Dąbrowskiego. Po delegalizacji KPP wyjechał w 1938 r. do Paryża, gdzie pracował korespondent amerykańskiej prasy komunistycznej. W 1942 r. przedostał się na Kubę. Po powrocie do Polski we wrześniu 1947 r. pracował najpierw w KC PPR, następnie skierowano go do pracy w CKŻP. Był wybitną indywidualnością, wydawało się że odegra dużą rolę jako jeden z liderów Frakcji Polskiej Partii Robotniczej (żydowska sekcja etniczna tej partii). Na początku lutego 1948 r. zginął w wypadku samochodowym pod Bielskiem. Po śmierci stał się jedną z postaci panteonu bohaterów żydowskiego ruchu komunistycznego. Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie.
Spuścizna: Michał i Klara Mirscy. 1929-1969
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/330 | 29 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Michał Mirski. 1905–1994. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci Michała Mirskiego.
Zawartość: Zespół zawiera m.in..
- dokumenty osobiste M. Mirskiego
- materiały i notatki
- dokumenty żony, Klary Mirskiej (dokumenty z lat 1929–1969, maszynopisy utworów dramatycznych, adaptacji teatralnych, korespondencja, dokumenty osobiste).
Spuścizna: Salo Fiszgrund. 1946-1966
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/331 | 12 | 0.07 |
Salo Fiszgrund urodził się w 1893 r. W dwudziestoleciu międzywojennym działał w Bundzie w Krakowie. Po wybuchu II wojny światowej przebywał w getcie warszawskim. Był członkiem Żydowskiego Komitetu Narodowego po tzw. aryjskiej stronie. Uczestniczył w powstaniu w getcie warszawskim, jako bojownik ŻOB-u, a następnie w powstaniu warszawskim. Razem z Markiem Edelmanem i Leonem Fajnerem, był członkiem konspiracyjnego CK Bundu, gdzie pełnił funkcję sekretarza. Był jednym z czołowych polityków Bundu w okresie powojennym. Współpracował z PPR i przeprowadzał akcję samorozwiązania Bundu w Polsce. W 1949 wstąpił do PZPR. Członek CKŻP. W latach 1950–56 członek Zarządu Głównego TSKŻ. Zmarł w Izraelu w 1971 r.
Spuścizna: Felicja Perel
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/332 | 22 | 0.5 |
Korespondencja, dokumenty osobiste, zdjęcia - Felicji Perel, Henryka Perela, Zofii Chmielnickiej, Jakuba Zajdorfa, Doroty Zauerman.
Spuścizna: Bernard Mark.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/333 | 296 | 5 |
Dzieje twórcy: Bernard (Ber) Mark. 1908-1966, dziennikarz, historyk, krytyk literacki, W 1932 r. ukończył prawo na UW, od 1954 r. profesor nadzwyczajny. 0d 1927 r. w KZM, od 1928 r. w KPP, w l. 1934-1935 r. redaktor legalnego komunistycznego dziennika "Der Frajnd" ("Przyjaciel"). W l. 1936-1938 członek zarządu Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich. W l. 1942-43 pracował w Żydowskim Komitecie Antyfaszystowskim w Kujbyszewie i Moskwie, od 1944 r. członek Zarządu Głównego ZPP i wiceprzewodniczący Komitetu Organizacyjnego Żydów Polskich przy ZPP. W 1946 r. po powrocie do kraju członek Prezydium CKŻwP, przewodniczący Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich, redaktor naczelny "Dos Naje Łebn". W l. 1949-1966 dyrektor ŻIH. Autor wielu prac o tematyce literackiej i historycznej, m.in.. "Raport Jürgena Stroopa", 1958 i " Powstanie w getcie warszawskim", 1953. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Zawartość: Na zespół składają się m.in.:
- oryginalne dokumenty i relacje dotyczące Zagłady zgromadzone przez autora
- korespondencja powojenną z instytucjami i osobami prywatnymi
- materiały, wycinki prasowe, kwerendy do prac naukowych i publicystycznych
- kserokopie dokumentów dotyczących ruchu robotniczego i ruchu oporu w okupowanej Europie
- fotografie,
- wspomnienia pośmiertne
Spuścizna: Zvi Hirshkan
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/334 | 2 | 0.2 |
Spuścizna Zvi Hirshkana nie została dotychczas opracowana. Składają się na nią wycinki prasowe naklejone na kartki papieru. Artykuły te można podzielić na:
* Artykuły wspomnieniowe napisane po śmierci po śmierci Hirszkana
- M.J. Olgin, Zvi Hirrshkan (2 artykuły wspomnieniowe w języku angielskim opublikowane w Morgn-Frayhayt w styczniu 1938 roku oraz w lipcu 1939 roku z okazji odsłonięcia nagrobka).
- Artykuł z „Di Prese” z 9.03.1938, Jankew Botoszanski – na temat Cwiego Hirszkana, napisany po jego śmierci
- Plakat – zaproszenie na spotkanie ku pamięci Cwiego Hirszkana w dniu 6 marca, w którym wezmą udział: M. Olgin, dr C. Goldberg, Aharon Kurc, Prensis Strou (pianista), Mosze Kac, B. Riwikin, Mchl Goldsztejn – prowadzący, Mosze Szofris – przewodniczący.
- Briw fun lejener [List od czytelników] – listy na temat Hirszkana po jego śmierci, w tym kwestia jego pogrzebu.
* Artykuły i zapowiedzi ukazania się drukiem powieści Zviego Hirshkana pt. Boris Kabalkn.
- Artykuł Dawida Kona na temat powieści Zviego Hirszkana pt. Boris Kabalkin wydanej przez wydawnictwo Morgn-Frayhayt w Nowym Jorku w 1940 roku (Dowid Kon, Boris Kabalkin fun Cwi Hirszkan).
- Zapowiedzi książki Hirshkana pt. Boris Kabalkin, która miała ukazać się w październiku 1940 r. (Cwi Hirszkan’s Boris Kabalkin derszint in oktober; R. Kahir, Cwiszn szrajber, bicher un bichlal).
- Reklamy i zachęty do zakupienia prenumeraty powieści Hirshkana pt. Boris Kabalkin, która miała ukazać się w październiku 1940 r. nakładem wydawnictwa „Morgn-Frajhajt”. Normalnie cena książki to 1,50$, a w abonamencie 1$. (Men ruft zich op mit abonentn far dem bawustn roman „Boris Kabalkin” [Wzywa się do abonowania znanej powieści „Boris Kabalkin]; Abonirt zich ict farn roman „Boris Kabalkin”, wos derszajnt bald! [Zapisz się teraz na powieść „Boris Kabalkin”, która wkrótce się ukaże!]).
- artykuł z 29.12.1940: Jakow Milch, Zvi Hirshkan – der kinstler fun oremkajt (artysta biedoty/ubogich) – artykuł również dotyczył powieści Boris Kabalkin.
- artykuł z 19.01.1941 – Jakow. Milch, Tragi-komedie tipn baj Hirshkanen (tragikomiczne typy u Hirshkana) – na temat książki Boris Kabalkin, - dziś mija 3 lata od śmierci Zviego Hirszkana.
- Cwi Hirshkan, Achad-Haam. Cu zajn zibecig jerigen jubiuleus [Achad-Ha’am. W 70. lecie urodzin Achad Ha-ama, historiozofa żydowskego, właściwie Aszera Gincburga.]
* Opowiadania Zvi Hirshkana drukowane w prasie.
- Lenin’s Rajter un dem mitropolit’s karete [Rycerz Lenina i wóz metropolitarny?],
- A jidisze akuszerin un di rusisze liberaln [żydowska akuszerka a rosyjscy liberałowie]
- Ot do nit lang [Tutaj niedługo], Boruch Stolpner in Peterburg (fun der nit-langoniger fargangenhajt) [Boruch Stolpner w Petersburgu (z nieodległej przeszłości)]
* Artykuły innych pisarzy: Drachlera, Zeligmana i in.
Nie udało się odnaleźć informacji kiedy i w jaki sposób Spuścizna Zvi Hirshkana trafiła do Archiwum ŻIH. Kto ją tu przywiózł i podarował do archiwum. Nie wiadomo kto zgromadził te wycinki i pracowicie je ponaklejał.
Spuścizna: Estera Sima (Franciszka) i Seweryn Ajzner
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/335 | 38 | 0.3 |
Zawartość zespołu archiwalnego Spuścizna rodziny Ajzner:
Dokumenty osobiste Estery Simy vel Franciszki Zakrzewskiej-Ajzner z d. Cukrowicz:
- odpis aktu urodzenia, małżeństwa, poświadczenie obywatelstwa;
- świadectwo maturalne, certyfikaty zawodowe, broszura uniwersytecka Franciszki Ajzner (1932 - 1937);
- uprawnienia lekarskie, prawo do wykonywania zawodu; dyplom doktora medycyny Estery Simy Cukrowicz Uniwersytetu de Montpellier, dołączono odpisy wraz z tłumaczeniem na język polski (j. franc., j.pol. mps.,1941,1949);
- paszporty Franciszki Ajzner, 1935, bd.,
- legitymacje z francuskiego ruchu oporu, legitymacja członkowska Francuskiej Partii Komunistycznej, francuski dowód na fałszywe nazwisko- Francoise Lacroix zd. Bobrzak, 1943, 1944.
- legitymacje, (ZWM, PZPR, kombatanckie, wyd. 1947,1948, 1951,19551962, 1967, 1970, 1992, 1993, 1997)
- fotografie w większości bez podpisów, na niektórych portretowych dedykacje w języku polskim lub francuskim. Ponadto jedna teczka „fotografii wypożyczonych” prawdopodobnie do publikacji o Dąbrowszczakach.
- zbiór recenzji pracy Franciszki Cukrowicz Zakrzewskiej z Pierwszego Leningradzkiego Instytutu Medycznego im. Pawłowa. 1953 r., j. ros. Dинамика условных и безусловных сосудистых рефлексов в теченим инфккционввых психозов.
- korespondencja Franciszki Ajzner w sprawie działalności komunistycznej przed wojną we Francji.
j.pol, rpks, mps, 1968, 1969
- korespondencja z siostrą Anielą
- korespondencja z Aleksandrą Spieraj.; 1976, 1977, 1979
Dokumenty Seweryna Ajznera:
- Dzieje Brygady Dąbrowskiego cz. 1 i 2; dołączona korespondencja z Archiwum KC PZPR
- materiały nt. Dąbrowszczaków, fiszki, kwerendy;
- listy do Seweryna Ajznera od różnych osób, z okresu jego pobytu w Stalagu, 1940- 1944
- listy Seweryna Ajznera do różnych osób - 1971, 1972
- listy Franciszki Ajzner do Seweryna Ajznera; 1969-1973
- listy Jana Ajznera do rodziców; 1976
W Spuściźnie znajdują się także materiały dot. Beni Blitza, ur. 24.07.1908 r. w Rumunii. Trudno określić kim był dla rodziny Ajzner - prawdopodobnie współpracował z Franciszką Ajzner. W należących do niego materiałach możemy znaleźć jego dyplom z ukończenia szkoły medycznej, karty i indeksy studenckie, świadectwa szkolne, paszport rumuński.
Podobna sytuacja jest z dwiema Carte D’Indentite wydanymi na nazwisko Andre Jean Perrier.
Dokumenty te zostały znalezione w firmie STTAS Sp. z o.o., ul. Żwirki i Wigury 18, Warszawa, nie wiadomo, kto był ich właścicielem, ani w jaki sposób znalazły się w siedzibie tej firmy. Pan Jacek Kapica (pracownik firmy) postanowił zdeponować je w Archiwum ŻIH-u aktem darowizny z 20 grudnia 2019 roku. Dokumenty wyglądały jak archiwum rodzinne, umieszczone były w walizce.
Franciszka vel Estera Sima Zakrzewska - Ajzner z d. Cukrowicz, ur. 14 września 1914 r. w Warszawie jako Estera Syma Cukrowicz, córka Abrama i Ruchli z Furgan (Adam i Róża). Po uzyskaniu matury w 1932 r. wyjechała na studia medyczne do Fracji, które ukończyła w 1939 r. w Paryżu. Doktorat z medycyny uzyskała w 1940 r. w mieście Montpellier. W czasie okupacji do końca 1944 r. przebywała w południowej Francji, gdzie czynnie działała w ruchu oporu pod pseudonimem „Francoise”. Po wyzwoleniu Francji otrzymała od władz PRL Virtuti Militari V kl.
Od 1945 r. do 1946 r. mieszkała w Paryżu. Była jedna z organizatorek Komitetu Przyjaźni Polsko- Francuskiej w Marsylii, gdzie kierowała młodzieżową organizacją „Grunwald”. Do Polski wróciła w czerwcu 1946 r. W latach 1946- 47 pracowała w Zarządzie Głównym Związku Walki Młodych na stanowisku kierownika Wydziału Wychowawczo- Oświatowego. Od października 1947 r. do grudnia 1949 r. była asystentką w Klinice Psychiatrycznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Od grudnia 1949 r. do 1952 r. przebywała w Leningradzie, gdzie otrzymała stopień kandydata nauk medycznych. Po powrocie do Polski objęła stanowisko w Instytucie Psychoneurologicznym w Warszawie. W 1955 r. uzyskała tytuł doktora ze specjalizacją psychiatrii. Należała do licznych organizacji lewicowo- socjalistycznych. Przed II wojną światową działała we francuskim ruchu komunistycznym pod pseudonimem „Helena Bobrówna”.
Pobrała się z Sewerynem Ajznerem w czerwcu 1954 r. Mieli jednego syna Jana. Zmarła w 1999 r. w Warszawie.
Seweryn Ajzner, ur. 1914 r. w Warszawie, był historykiem ruchu robotniczego i działaczem komunistycznym. W 1934 roku wyemigrował do Francji, gdzie był aktywnym działaczem Francuskiej Partii Komunistycznej. Jako ochotnik Brygady im. J. Dąbrowskiego brał udział w hiszpańskiej wojnie domowej. W czasie II wojny brał udział w walkach i w 1940 r. został wzięty do niewoli niemieckiej, w której przebywał do 1945 roku. Po wojnie został redaktorem naczelnym dziennika „Gazeta Polska” oraz działaczem komunistycznym wśród polskiej emigracji we Francji. Aresztowany i deportowany do Polski w 1949 r. Od 1956 roku zatrudniony w Zakładzie Historii Partii. Uzyskał tytuł doktora w Wyższej Szkole Nauk Społecznych na podstawie pracy „Polska wobec wojny hiszpańskiej 1936- 1939”. W związku z czystką antyżydowską został wydalony z Partii w maju 1968 roku.
Zmarł w 1989 roku.
Jan Ajzner, syna Franciszki i Seweryna, ur. 22.12.1954 r. Był jednym z założycieli niezależnego pisma studenckiego "Indeks" i do 1979 r. jego redaktorem. Od 1976 r. współpracował z Komitetem Obrony Robotników i współtworzył Studencki Komitet Solidarności.
Spuścizna: Janina Sobol-Masłowska
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/336 | 6 | 0.1 |
Spuścizna nieuporządkowana. Zawiera: kserokopie odznaczeń otrzymanych w Polsce i Izraelu; kserokopie i oryginały korespondencji i zaświadczeń m.in. związanych z organizacją Oddziału CŻKH w Katowicach i pracą Masłowskiej w kolportażu wydawnictw CŻKH; oryginał zaświadczenia (1945 r.) o pracy w latach 1939-1941 we Lwowie; kserokopię zaświadczenia o zatrudnieniu w ŻIH; sprawozdania z pracy w Oddziale CŻKH w Katowicach (1945-1948); korespondencję z ORT w związku ze współpracą Masłowskiej z tą instytucją, m.in. nauczaniem w okresie 08.1947-03.1948 r. przez Masłowską dzieci robót w warsztatach tkackich; zdjęcie Feli Kokotek przy warsztacie (1948 r.); refleksje o dziewięciu latach spędzonych w Izraelu zatytułowane „Z cyklu «luźne kartki»” Haifa, rok 1966; korespondencję dotyczącą próby izraelskiego wydania prawdopodobnie książki „Dzieci oskarżają” (wyd. 1947 Kraków) - maszynopis listu do premiera Dawida Ben Guriona w tej sprawie; kserokopie korespondencji w sprawie 4000 zdjęć legitymacyjnych Żydów z Będzina z okresu okupacji, które to Masłowska pozyskała od Karola Gialbasa i przekazała do CŻKH. Aktualnie znajdują się one w YV. Korespondencję z YV (1958-1974) potwierdzającą przekazanie przez Masłowską różnych dokumentów do YV (m.in. zdjęcia z getta lwowskiego z 1942 r.); odszkodowawczy kwestionariusz rządu niemieckiego dla ustalenia okresów zatrudnienia i ubezpieczenia Masłowskiej w Polsce (1990 r.); wycinki z gazet; klepsydra z informacją o pogrzebie Rity Sobol-Masłowskiej.
Spuścizna została przysłana anonimowo z Irlandii do Archiwum ŻIH w 2019 r.
Janina (Rita, Rysia) Sobol-Masłowska z d. Weissbach urodziła się 10 grudnia 1900 r. w Borysławiu lub Łojowie lub w Stanisławowie. Dzieciństwo spędziła w Stanisławowie, gdzie uczęszczała do szkoły powszechnej i muzycznej. Edukację muzyczną kontynuowała na uniwersytecie w Wiedniu. W 1921 r. wyszła za mąż za adwokata Dawida Sobola i przeprowadziła się do Lwowa. W latach 1939-1941 (okupacja radziecka Lwowa) pracowała w charakterze kierownika kooperatywy krawiecko-galanteryjnej we Lwowie. W czasie okupacji niemieckiej Lwowa pracowała przy Deutrze Post Osten (1941-1942) na budowie. Następnie ukrywała po tzw. aryjskiej stronie we Lwowie i Stryju pod nazwiskiem Janina Masłowska. Pracowała m.in. we młynie w Stryju, na budowie w Mościcach w 1944 r. i kuchni polowej w Mościcach. Od 1 kwietnia 1945 r. do 1 lutego 1946 r. była zatrudniona na stanowisku kierownika Oddziału Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznego w Katowicach. Od 1 lutego 1946 r. do 31 sierpnia 1947 r. na stanowisku kierownika Biura Kolportażu wydawnictw CŻKH w kraju i zagranicą. Od 1 września 1947 r. do 1 września 1948 r. na stanowisku korespondentki ŻIH (zbieranie i opracowywanie materiałów dotyczących martyrologii dzieci żydowskich w okresie okupacji). Została zwolniona z pracy w związku z likwidacją Oddziału ŻIH w Katowicach. W 1957 r. wyemigrowała do Izraela. Podjęła pracę w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. Swoje archiwum przekazała do Yad Vashem. Zmarła 31 marca 1993 r.
Spuścizna: Feliks Cywiński
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/337 | 6 |
Spuścizna zawiera korespondencję i relacje związane z przyznaniem Feliksowi Cywińskiemu tytułu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata; wspomnienie pośmiertne; artykuły i wycinki prasowe z gazet polskich i izraelskich poświęcone Feliksowi Cywińskiemu; cztery jednostki obejmują korespondencję prowadzoną przez Feliksa Cywińskiego z uratowanymi przez niego Żydami (m.in.Władek Finkelsztajn, Sabina Gedanken, Elwira Grossfeld, Regina Kenigswein, Helena i Leon Kenner, Maria Modzelewska, Urszula Rabinowicz, Irena i Henryk Rubinstein, Basia Rychter, Mosze i Maria Shatz, Magda Wolman, Urszula Hillmer). Obejmuje ona lata 1945-1982.
Spuścizna została przekazana do Archiwum ŻIH przez Andrzeja Cywińskiego w 2016 r.
Feliks Cywiński urodził się w 1902 r. W 1928 r. ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa. Wraz z żoną i dwójką dzieci mieszkał w Warszawie. W czasie wojny jako oficer lotnictwa wojskowego musiał ukrywać się przed okupantem pod nazwiskiem Stefan Rutkowski i nie mieszkał z rodziną. Aktywnie działał w konspiracji podziemnej. W czasie powstania warszawskiego był kwatermistrzem w batalionie „Wigry” Armii Krajowej (ps. kapitan Ryś). Brał udział w walkach na Starym Mieście. Po zdobyciu przez batalion „Zośka” tzw. Gęsiówki (więzienia, gdzie przebywali głównie Żydzi z Grecji, Węgier, Francji i Niemiec), utworzył Pluton Żydowski dowodzony przez Samuela Kenigswejna. Cywiński zdołał uzbroić pluton, który początkowo budował barykady. Pluton walczył w Pasażu Simonsa u zbiegu Nalewek z Długą i w obronie katedry św. Jana. Pozostali przy życiu żydowscy żołnierze przeszli kanałami do Śródmieścia i na Górny Mokotów. Po upadku powstania Cywiński wyszedł z ludnością cywilną. Pod bezpośrednią opieką Cywińskiego pozostawało przez 2 lata 26 Żydów, z których 23 przeżyło wojnę (jedna zmarła w 1942 r., dwie zginęły podczas powstania warszawskiego). Sam utrzymywał ukrywających się, zapewniał im opiekę oraz bezpieczne kryjówki. Aby temu podołać finansowo jego rodzice sprzedali willę w Brwinowie, a jego przyjaciel Jan Bocheński sprzedał działkę w Parysewie. Cywiński dla potrzeb ukrywających się wynajmował mieszkania przy ul. Sapieżyńskiej 19 i 21, ul. Ciasnej 2 i ul. Złotej. Ponadto Cywiński pośredniczył w dostarczaniu licznym osobom fałszywych dokumentów oraz zapewniał doraźną pomoc w postaci pieniędzy i żywności. W opiece nad ukrywającymi się Żydami współdziałał z Basią Temkin-Bermanową oraz Dawidem Guzikiem. Większość podopiecznych Cywińskiego wyjechała po wojnie do Izraela, dokąd zaprosili go w 1965 r. Był witany jak bohater. Inż. Feliks Cywiński był jedną z pierwszych osób, którym Yad Vashem przyznał tytuł „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” (31.05.1966 r.). Zmarł 12 czerwca 1985 r. w Warszawie.
Spuścizna: Szymon Zachariasz.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/338 | 30 | 0.4 |
Dzieje twórcy: Szymon (Noach) Zachariasz. 1900-1970, działacz komunistyczny. W 1916 r. wstąpił do Poalej Syjon, w 1918 r. z grupą rozłamową tej partii przeszedł do KPP. Pełnił m.in.. Funkcję sekretarza Centralnego Biura Żydowskiego oraz redaktora "Fraje Trybune" i "Cum Kamf". Należał do grupy mniejszościowej w KPP. W l. 1931-1932 uczęszczał do Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej przy Kominternie. W polskich więzieniach spędził 7 lat, w tym rok w Berezie Kartuskiej. We wrześniu 1939, po wydostaniu się z więzienia, przedarł się do ZSRR. Od 1944 r. pracował w Biurze Komunistów Polskich przy KC KPZR. Po powrocie do Polski w 1945 r. był centralną postacią Frakcji Polskiej Partii Robotniczej przy CKŻwP, przewodniczył Radzie Nadzorczej Centrali Spółdzielni "Solidarność". Od 1946 r. pracował też w Wydziale Organizacyjnym KC PPR, a następnie PZPR. W l. 1950-1956 - w Zakładzie Historii Partii, a po przejściu na emeryturę w 1956 r. - pracownik naukowy ŻIH, od 1964 r. członek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej. Autor prac z dziejów ruchu robotniczego. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Kopie dokumentów.
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: Artur Eisenbach.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/339 | 177 | 1 |
Dzieje twórcy: Artur Eisenbach. 1906-1992, historyk. Od 14 roku życia w partii Poalej Sjon. W 1923 rozpoczął w Wilnie kurs nauczycielski oraz współpracę w JIWO (Jidiszer Wisnszaftłecher Institut - Żydowski Instytut Naukowy). Zamieszkał w Krakowie, gdzie wpółpracował z organizacją Centos, a następnie w Bielsku. Studiował historię na UJ i na UW, gdzie uzyskał dyplom w 1935 r. Przygotowywał rozprawę doktorską u prof. M. Handelsmana. Po wojnie otrzymał tytuł profesora. Przed wybuchem wojny był kierownikiem biura statystycznego TOZ. W czasie wojny w Saratowie i Ałma Acie. Po powrocie w 1946 r. pracował w CŻKH przy CKŻP oraz (do 1968 r.) w ŻIH, będąc jego dyrektorem w l. 1966-1968. Od 1966 r. pracownik Instytutu Historii PAN. Specjalizował się w badaniach dziejów Żydów na ziemiach polskich w II połowie XVIII i w XIX w. oraz badaniach nad Holokaustem. Opracował i wydał drukiem "Kronikę getta warszawskiego" E. Ringelbluma oraz tegoż autora "Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej. W 1987 r. przeniósł się do Izraela, gdzie zmarł. Część spuścizny przekazano do ŻIH po jego śmierci.
Spuścizna: Szymon Datner.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/340 | 199 | 4 |
Dzieje twórcy: Szymon Danter (1902-1989), historyk, pedagog. Studiował prawo i administrację na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1927 r. obronił doktorat z filozofii. W 1969 r. uzyskał stopień dr. hab. historii. Przed wojną pracował w szkolnictwie żydowskim (Kraków, Kielce, Pińsk, Białystok). W czasie wojny w getcie białostockim uczestniczył w ruchu oporu, a następnie walczył w żydowskim oddziale partyzanckim. Po wyzwoleniu pracował w białostockim Biuletynie Radiowym oraz w tamtejszej dyrekcji Lasów Państwowych. Był członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej i przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Żydów w Białymstoku. Od 1946 do 1948 r. przebywał w Palestynie. Po powrocie był do 1953 r. pracownikiem naukowym w Żydowskim Instytucie Historycznym, w l. 1956-1969 - w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, a w l. 1969-1970 był dyrektorem ŻIH. Następnie piastował m.in. funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu Żydowskich Gmin Religijnych w Polsce i przewodniczącego Stowarzyszenia ŻIH (1986-1988). Koncentrował się przede wszystkim na badaniu zbrodni Wehrmachtu na jeńcach wojennych, ucieczek z niewoli niemieckiej oraz walki i zagłady getta białostockiego. Spuściznę po jego śmierci przekazała do ŻIH córka Helena Datner - Śpiewak.
Spuścizna: Anatol Leszczyński. 1961-1993
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/341 | 42 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Anatol Leszczyński (Lichtenstein). 1921-1996, oficer LWP, historyk. Uczęszczał do hebrajskiego gimnazjum w Białymstoku, gdzie był związany z Akademicką Korporacją Syjonistyczo-Rewizjonistyczną "Aronia". W czasie wojny w ZSRR, od 1941 r. w Armii Czerwonej, od 09.1944 w LWP. Zwolniony z wojska w 1967 r. W l. 1947-1950 studiował na Wydziale Dyplomacji Akademii Nauk Politycznych, w 1957 r. ukończył Szkołę Główną Służby Zagranicznej. W 1979 r. obronił doktorat pracą "Żydzi Ziemi Bielskiej od połowy XVII w. do 1995" (Warszawa, 1980), a w 1994 r. wydał "Sejm Żydów Korony 1623-1764". Od 1969 r. w ŻIH. Jest także autorem kilku książek sensacyjnych. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Spuścizna: Ida Merżan.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/342 | 46 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Ida Merżan (1907-1987), pedagog, publicystka. W 1926 r. rozpoczęła w Warszawie naukę w Seminarium Ochroniarskim, rok później podjęła pracę w Domu Sierot przy ul. Krochmalnej 92 pod kierunkiem J. Korczaka i S. Wilczyńskiej. Następnie pracowała w internacie dla dzieci w wieku przedszkolnym "Różyczka" w Otwocku, w Domu Opieki nad Opuszczonymi Dziećmi Żydowskimi, w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym. Od 1928 r. związana z KPP. Wojnę spędziła w ZSRR w Charkowie, gdzie podjęła zaoczne studia w Instytucie Pedagogicznym, i w Kazachstanie. Po powrocie w 1945 r. podjęła pracę w Wydziale ds. Dzieci CKŻwP. Autorka książek pedagogicznych oraz popularyzujących myśl J. Korczaka. Spuścizna została przekazana do Archiwum w 1988 r. przez Irenę Kowalską. Ponadto materiały dotyczące Idy Merżan znajdują się w Bibliotece Narodowej, BUW oraz w Korczakianum (oddział Muzeum Historycznego m. Warszawy).
Zawartość: Na zespół składają się:
- dokumenty osobiste
- korespondencja
- prace autorki
- zbiór artykułów i dokumentacja dotycząca działalności Janusza Korczaka
- materiały o tematyce pedagogicznej,
- wspomnienia pośmiertne
Inwentarz książkowy.
Materiały osobiste. 1912-2009
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/343 | 31 | 1 |
Dokumenty osobiste, korespondencja wyszczególnionych w inwentarzu osób. Zbiór otwarty.
Spuścizna: Henryk Kroszczor.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/344 | 112 | 2 |
Dzieje twórcy: Henryk Kroszczor. 1885-1979. Wieloletni pracownik (w l. 1916 - 1942) warszawskiego szpitala dla dzieci im. Bersonów i Baumanów. Od 1940 r. z ramienia Rady Żydowskiej pełnił funkcję intendenta wszystkich szpitali w getcie warszawskim. Po wojnie był dyrektorem organizacyjnym CKŻP. Następnie pracował w instytucjach polskich i żydowskich do przejścia na emeryturę w 1970 r. Był autorem wielu publikacji o charakterze historycznym. Spuścizna przekazana do ŻIH po śmierci autora.
Zawartość:
- kwerenda do kartoteki budynków gmin żydowskich
- publikacje z lat 1970-1979,
- materiały do prac o dziejach szpitala im. Bersonów i Baumanów, o Cmentarzu Żydowskim przy Okopowej oraz do pracy "Kartki z historii Żydów".
Spuścizna: rodziny Rotbaum
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/345 | 481 | 7 |
Dzieje twórcy: Jakub Rotbaum. 1901-1994, reżyser, dyrektor teatrów, plastyk. 0d 1921 r. studiował w SSP w Warszawie u W. Skoczylasa, H. Kuny, T. Pruszkowskiego. Od 1924 r. prezentował swe prace na wystawach Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych. Ukończył Szkołę Filmową w Warszawie oraz (w 1934 r.). Studio Teatralne przy Państwowym Teatrze Żydowskim w Moskwie. Debiutował jako reżyser teatralny w Warszawie w 1926 r., jego sławę ugruntowała praca w Trupie Wileńskiej w l. 30-tych XX w. Od 1938 r. w Paryżu, gdzie był kierownikiem artystycznym teatru PIAT. W 1940 r. przedostał się do Nowego Jorku, gdzie pracował w 3 teatrach: Morrisa Schwartza, Fołksbine i ARTEF. W 1949 r. powrócił do kraju i związał się z Dolnośląskim Teatrem Żydowskim. W l. 1952-1962 był dyrektorem artystycznym Państwowych Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu. Autor wielu tłumaczeń i adaptacji scenicznych. W 1968 r. opuścił wrocławski Teatr Polski, reżyserując odtąd w Państwowym Teatrze Żydowskim w Warszawie oraz w Ameryce, Australii i Rumunii. Dokumenty rodzinne (w tym sióstr Sary, aktorki dramatycznej i Lii, tancerki, choreografa i reżysera operowego) trafiły do ŻIH po śmierci aurora.
Zawartość: W skład zespołu wchodzą m.in.:
- dokumenty osobiste Jakuba Rotbauma,
- korespondencja,
- recenzje teatralne,
- afisze,
- zdjęcia.
Spuścizna: Chaim Finkelsztejn. 1936-2002
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/346 | 178 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Chaim Finkelsztejn. 1889–2001. W 1918 r. rozpoczął pracę w czasopiśmie "Hajnt", w l. 1936–1939 był jego dyrektorem. W 1939 r. jako delegat na kongres syjonistyczny w Genewie znalazł się w Szwajcarii. Po wybuchu wojny przez Paryż przedostał się do Nowego Jorku. Pracował tam w Institute of Jewish Research in New York City (Instytut Badań Żydowskich). Zmarł w Nowym Jorku. Spuściznę przekazała ŻIH jego córka Aviva Bloomberg w 2002 r.
Zawartość: Materiały z lat 1936–2002 zawierają:
- dokumenty osobiste
- korespondencję z rodziną i znajomymi w Warszawie i getcie warszawskim
- korespondencję powojenną prywatną i urzędową
- powojenne czasopisma w j. jidysz
- memoriały, notatki, projekty
- artykuły i materiały do prac z l. 1940–1960
- fotografie.
Spuścizna: Michał Weichert
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/347 | 8 | 0.1 |
Kolekcja nieuporządkowana.
Spuścizna: Henryk Zołotow. 1952-1964
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/348 | 33 | 0.3 |
Dzieje twórcy: Henryk Zołotow. 1900-1964, nauczyciel, działacz społeczny i polityczny, dziennikarz. W l. 1917-1919 r. w organizacji młodzieżowej Bundu - Cukunft. W 1925 r. w Związku Wolnomyślicieli Polskich. Od 1926 r. w KPP, gdzie pełnił funcję sekretarza Komitetu Dzielnicowego Warszawa Powiśle, członka Centralnej Redakcji Partyjnej i sekretarza redakcji "Myśl Wolna". Po aresztowaniu w 1932 r działał w Wydziale Zawodowym i Samorządowym KPP, po kolejnym aresztowaniu w l. 1933-1936 był korektorem w "Naszym Przeglądzie" i "Nowym Głosie". W czasie wojny w ZSRR, gdzie był nauczycielem, robotnikiem, instruktorem ZPP. W Polsce od lipca 1945 r. Pracował m.in.. w "Trybunie Związkowca", "Polsce Zbrojnej" i Agencji Robotniczej. Był dyrektorem Ośrodka Badania Czytelnictwa Prasy. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Zawartość: Na zespół składają się:
- dokumenty osobiste
- opracowania, artykuły, recenzje
- notatki, zapiski pamiętnikarskie
- materiały z działalności wydawniczej i partyjnej
- prasa i wycinki prasowe
- korespondencja.
Spuścizna zawiera też dokumenty osobiste żony Marii Zołotow.
Inwentarz książkowy.
Spuścizna: Zygmunt Hoffman.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/349 | 3 | 0.5 |
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: Anna (Chana) Kubiak.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/350 | 6 | 0.2 |
Anna Kubiak z domu Wajs urodziła się 18 grudnia 1908 roku w Lublinie (lub w Piaskach), córka Froima i Pesy Wajsów. Jej rodzice dzierżawili część młyna wodnego na wsi (w Piaskach). Absolwentka Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego ze specjalnością historia.
W latach 1935–1936 pracowała jako nauczycielka w szkołach powszechnych w Łosicach i Mordach (woj. lubelskie), później do wybuchu II wojny światowej w szkole powszechnej nr 7 w Siedlcach.
Podczas wojny była nauczycielem etatowym w Lubomlu, powiat kowelski, ZSRR. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej została na aryjskich papierach w Związku Radzieckim.
Wróciła do Polski w 1945 roku. Od lipiec 1950 do lipca 1957 była pracownikiem naukowym Żydowskiego Instytutu Historycznego. Zmarła 15 stycznia 1959, chorowała na gruźlicę płuc.
W 1953 roku Anna Kubiak opublikowała w Biuletynie ŻIH opracowanie, dotyczące zabytków żydowskich w Polsce (Biuletyn Żydowskiego Instytut Historycznego 2–3/1953 oraz 4/1953). Artykuł o zabytkach żydowskich powstał między innymi w oparciu, o wywiady z architektami o nieżyjących architektach Żydach (przeprowadzone przez Annę Kubiak w okresie lipiec-październik 1950). Drugim ważnym źródłem były ankiety z pytaniami o stan zachowania zabytków żydowskich wysyłane do Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych w całej Polsce.
W 1956 w BŻIH 1–2/1956, na bazie materiałów z archiwum ŻIH opublikowała artykuł Dzieciobójstwo (w 10-tą rocznicę „akcji dziecięcej w getcie łódzkim”).
Spuścizna: Henryk Piasecki.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/351 | 2 | 0.2 |
Wystąpienia sejmowe parlamentarzystów żydowskich w latach 1919-1939.
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: Ernestyna i Józef Sandel.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/352 | 150 | 0.5 |
Dzieje twórcy: Józef Sandel. 1894-1962, historyk i krytyk sztuki. Podczas I wojny światowej w armii austriackiej, po wojnie w Radzie Delegatów Robotniczych w rodzinnej Kołomyi. W 1920 r. w Niemczech pracował jako agent firmy tekstylnej, był też współwłaścicielem sklepu tekstylnego, równocześnie studiując w Kunstgewerbeschule w Dreźnie. Członek Komunistycznej Partii Niemiec i współzałożyciel lewicowego pisma "Der Mob", w l. 1925-1928 wydalony z Niemiec ( mieszkał wówczas we Francji i Austrii), po powrocie prowadził galerię w Dreźnie. W l. 1933-35 w Jugosławii, następnie w Wilnie i od 1936 r. w Warszawie, gdzie organizował wystawy, publikował, współpracował z Żydowskim Towarzystwem Krzewienia Sztuk Pięknych i Zrzeszeniem Żydowskich Artystów Plastyków. Po wybuchu wojny we Lwowie, następnie w Turkmenii. Po powrocie do Polski w 1946 r. zajmował się problematyką sztuki w CKŻwP. Reaktywował ŻTSP, a po jego likwidacji pełnił w l. 1950-1953 funkcję kierownika Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego. Opublikował m.in.: "Jidisze motiwn in der pojliszn kunst" ("Motywy żydowskie w sztuce polskiej", 1954), "Umgekumene jidisze kinstler in Pojln" (Żydowscy artyści plastycy - ofiary hitlerowskiej okupacji w Polsce", t. 1-2, 1957-1958), "Plastisze kunst baj Jidn in Pojln" ("Sztuka plastyczna Żydów w Polsce", 1964. Kolekcja przekazana do ŻIH po śmierci żony Ernestyny z Podhorizerów Sandelowej. 1903-1984, obejmuje również jej spuścicnę. Zespół nieopracowany
Zawartość: Kolekcja małżeństwa Sandlów jest nieuporządkowana. Obejmuje m.in.:
- materiały do leksykonu artystów żydowskich, jak również
- malarstwo i
- zbiory biblioteczne.
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: Irena Sendlerowa. 1995-2003
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/353 | 28 | 0.5 |
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: Eugenia Sieradzka.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/354 | 10 | 1 |
Kolekcja Eugenii Sieradzkiej nie została jeszcze opracowana.
Zawiera:
- rękopisy i maszynopisy utworów literackich Eugenii Sieradzkiej, są to przede wszystkim wiersze, pisane w zeszytach, następnie zeszyty te były klejone tworząc kolejne tomy zatytułowane na przykład: "Labirynt myśli i trudu", "Poezje poetom", "Liryka moich myśli własna", "Liryka rymowana", czy też numerowane kolejno tomy (tom siódmy z 1978 roku, tom ósmy z 1979 roku, tom dziesiąty z 1982 roku, tom 11 z lat 1982-1983). Trudno ocenić literacką wartość tej poezji, niemniej takich zeszytów znajduje się w tej kolekcji około 80.
- rękopisy (z maszynopisami) wspomnień Eugenii Sieradzkiej pt. "Osobiste wynurzenia dziejowe" (z 1979 r.), "Krotochwile przygodne, migawki miłosne, a nie Przegląd Sportowy", "Moje wynurzenia powojenne" (1894 strony rękopisu), "Wynurzenia osobiste z własnych przeżyć, wrażeń i doznań", "Moje wspomnienia zaranne aż po wyzwolenie do lipca 1944 r.", "Moje osobiste wynurzenia, tak zwyczajne, z dnia na dzień, moja proza", "Moje wspomnienia powojenne, po przetrwaniu".
- zeszyty z notatkami Eugenii Sieradzkiej na temat zagadnień z filozofii, kultury antycznej, literatury; zawierają biogramy poetów i pisarzy, na przykład Adama Asnyka, Williama Szekspira, Lwa Tołstoja, Teodora Dostojewskiego, Maksyma Gorkiego, Tomasza Manna, Rudyarda Kiplinga i in.
- dokumenty osobiste: świadectwo odbytego kursu bieliźniarskiego w ORT, listy pochwalne za wyróżnienie się w pracy zawodowej z Dzielnicowej Rady Narodowej w Warszawie, korespondencja w sprawach sądowych, korespondencja z ZUS;
- fotografie z dedykacją podarowane przed wojną Eugenii Sieradzkiej (na niektórych dopisano informację na temat losów osób występujących na zdjęciach, m. in. zdjęcie matki, ojca, brata, znajomych i krewnych z Ozorkowa, Zgierza, część zdjęć nieopisana)
- zdjęcia z okresu okupacji - m.in. fotografia 3 mężczyzn z opaskami z Gwiazdą Dawida, w tym Jerzy, sekretarz Gminy Żydowskiej w Józefowie, zdjęcie brata Bajnusa Sieradzkiego z 1943 roku,
-zdjęcia z okresu powojennego - Szczecin, Warszawa, Michał Gruszka (mąż), Gruszka Janusz (syn, ur. 11.10.1946 r.); zdjęcia Antoniny Ważnej i członków rodziny Zaśko, które to osoby przyczyniły się do uratowania Eugenii Sieradzkiej.
Nie udało się odnaleźć informacji kiedy i w jaki sposób Spuścizna Eugenii Sieradzkiej trafiła do Archiwum ŻIH. Stało się to z pewnością po jej śmierci, po 1990 roku.
Sieradzka Eugenia vel Genendel, po mężu Gruszka, c. Daniela i Sury, ur. 20 kwietnia 1912 r. w Ślesinie k. Konina. Ojciec był krawcem. W czasie okupacji została z bratem Bajnusem Sieradzkim wysiedlona do Józefowa k. Biłgoraja. Po likwidacji getta w Józefowie ukrywała się z bratem w lesie. Spotkali tam Godla Wargacza, który ukrywał się u Marii i Stanisława Zaśko w Józefowie. Maria Zaśko początkowo dostarczała Sieradzkim żywność, co pozwoliło im przetrwać. Po śmierci Bajnusa w grudniu 1942 r. Eugenia Sieradzka, w ciężkim stanie fizycznym i psychicznym najpierw ukrywała się u Antoniny Ważnej w Józefowie, a następnie od stycznia 1943 r. do sierpnia 1944 r. znalazła schronienie w domu pp. Zaśków. Zapewniali jej wyżywienie, dostarczyli jej ubranie, ona w zamian szyła im odzież i bieliznę. 10 kwietnia 1991 r. Maria Zaśko została uhonorowana medalem "Sprawiedliwy wśród narodów świata".
Eugenia Sieradzka - Gruszka przed wojną pracowała jako ekspedientka i bibliotekarka, pracowała też dorywczo jako krawcowa, po wojnie, od 01.08.1944 do 01.04.1945 r. była kierownikiem świetlicy, następnie do maja 1947 roku była w jednostce wojskowej (zachowało się zaświadczenie o pobycie ppor. Eugenii Sieradzkiej w sanatorium wojskowym). W 1959 roku ukończyła kurs bieliźniarski, a od 1964 roku jako niezdolna do pracy z powodu licznych chorób (w tym schizofrenii) pobierała rentę inwalidzką. Z pozostawionych dokumentów można wywnioskować, że zmarła na początku 1990 r.
W 1948 roku wyszła za mąż za Michała Gruszkę i przez kilka lat mieszkała w Szczecinie. Rozwiodła się w 1957 r. Mieszkała w Warszawie, początkowo na Wspólnej 65a/24, następnie na ul. Bagno 5 m. 109. Z zachowanych materiałów wynika, że miała duże aspiracje literackie, tworzyła poezje, pisała prozę. Nie udało się odnaleźć informacji, czy cokolwiek udało jej się opublikować, choć z notatek wynika, że gromadziła oszczędności na wydanie swoich utworów. Najprawdopodobniej nic nie wydała.
Spuścizna: Bronisław Elkana Anlen
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/355 | 24 | 1 |
Spuścizna Bronisława Elkana Anlena, jego partnerki życiowej Zofii Bronisławy Hampel oraz ich adoptowanego syna Leona Anlena. Dokumenty przekazane w 2020 r. przez dr. Aleksandra Borejszę.
Spuścizna: Julian Leszczyński
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/356 | 19 | 0.5 |
Dokumenty zgromadzone przez Juliana Leszczyńskiego, dotyczące zbrodni niemieckich. Dokumenty przekazane do Archiwum ŻIH przez córkę, Krystynę Bratkowską w 2018 r.
Spuścizna: Władysław Bartoszewski
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/357 | 23 | 0.4 |
Materiały (dokumenty, artykuły, referaty, czasopisma o tematyce żydowskiej) przekazane w styczniu 2015 r. przez prof. Władysława Bartoszewskiego.
Spuścizna: Szymon Taub [1887–1943]; Władysław Chrapusta. [1896–1982]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/358 | 19 | 0.5 |
Dr Szymon Taub urodził się w 1887 r. Był nauczycielem gimnazjalnym w Gródku Jagiellońskim. Był autorem książek z zakresu stenografii polskiej. Prawdopodobnie zginął w 1943 r. w Gródku Jagiellońskim. Większość swoich prac Szymon Taub przesłał w czasie wojny Władysławowi Chrapuście, którego uczynił swoim spadkobiercą.
Władysław Chrapusta urodził się w 1896 r. w Łoponiu. Był znawcą stenografii, bibliofilem, kolekcjonerem ekslibrisów, hebraistą i tłumaczem. Był dyplomatą w Izraelu. Zmarł 28 stycznia 1982 r. w Warszawie.
Taub i Chrapusta byli współautorami trzeciej części opracowania Dzieje stenografii. Cz. 3, Bibliografia stenografii polskiej oraz indeks rzeczowy i imienny do dziejów [1933]
Spuścizna: Leopold Trepper (Leib Domb).
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/359 | 4 | 0.07 |
Zespół nieopracowany.
Spuścizna Leopolda Treppera (Lejba Domba) dotyczy powstania, rozwoju wydawnictwa w jidysz „Idisz Buch”, a także prasy w tym języku jak „Fołks Sztyme” (gazeta) a także literackiego „Jidisze Szriftn”. Zawiera materiały robocze nad konkretnym tytułem wydawniczym, a także informacje dotyczące rozwoju życia literackiego, w tym teksty o konferencjach, dniach kultury, jubileuszowych wydaniach pism, czy jubileuszach „Idisz Buch”.
Teczka nr 1
Wydawnictwa żydowskie w Polsce Ludowej w latach 1945-1968
* Powstanie i rozwój wydawnictwa „Idisz Buch”; Materiały, dokumenty i zdjęcia:
- W przeddzień konferencji prasy i książki (styczeń 1959)
- Sprawiedliwe i niesprawiedliwe roszczenia (1960)
- Po konferencji na temat naszej książki i prasy (1961) – Dawid Sfard
- 15 lat „Idisz Buch” Dawid Sfard
- O „Idisz Buch” w roku 1963
- Na Krajowej Konferencji Żydowskiego Słowa Drukowanego
- Krajowa konferencja 1967 – Dawid Sfard
- Ważne problemy na Krajowej Konferencji Żydowskiego Czytelnika – D. Sfard
- Przeciwko książce [?] – Mosze Szklar
- Trzy dni kultury we Wrocławiu (1964)
- "200 numerów „Jidisze Szriftn”
- "250 numerów „Jidisze Szriftn”
- 20 lat „Fołks-Sztyme” (podpis: red. „Jidisze Szriftn”)
Teczka nr 2
Di antwiklungs-tendencn in der nacionaler frage [Rozwój tendencji w kwestii narodowej, prawdopodobnie tytuł jakiejś książki] (uwagi: w piątym rozdziale jest faktycznie oddana historia i problematyka życia żydowskiego w Polsce w latach 1945-1967)
Ophandlungen wegn gewise aspektn in der nacionaler frage (Eseje dotyczące pewnych aspektów kwestii narodowej)
- Październikowa rewolucja a masy żydowskie
- Niepokonani (o powstaniu w getcie warszawskim)
- Trzy daty (daty związane z zakończeniem II wojny światowej)
- Przeciwko fałszywym prorokom (na temat losu żydowskich szuwim ?)
- Międzynarodowe i narodowe w życiu ludów (uwagi w związku z artykułem opublikowanym w sowieckim czasopiśmie „Komunist”)
- Żydowscy bojownicy w hiszpańskiej epoce bohaterów [Wojny Domowej w Hiszpanii].
- Problemy 5 Zjazdu Krajowego Żydowskiego Związku Kultury Żydów w Polsce
- Nasze dzisiaj i nasze jutro
- Nasza kontynuacja (w 20-lecie Polski Ludowej)
- Współbrzmienie słowa i czynu (w przeddzień 4. Zjazdu Krajowego ŻTK w Polsce)
- Pod znakiem 5. Krajowego zjazdu (ŻTK w Polsce)
Teczka nr 3
Dokumenty i materiały
- Wstęp
- Wyciągi z dzieł Lenina na temat kwestii żydowskiej
- Rozmowy Lenina z Dimantszejnem o kwestii żydowskiej
- Otwarty list CK KPP do CK Bundu, PPS, itd. na temat wspólnej akcji przeciwko antysemityzmowi i antyżydowskim pogromom (Warszawa, marzec 1936)
- O walce przeciwko antysemityzmowi (fragment listu od krajowego Sekretariatu do Politbiura KPP (grudzień 1936)
- Wiadomość od CK KPP o walce przeciwko antyżydowskim pogromom (Warszawa, czerwiec 1937)
- List otwarty CK KPP do CK Bundu, organizacji i członków Bundu i żydowskich pracowników (Warszawa, listopad 1936)
- Przeciwko antysemickiej dywersji („Czerwony Sztandar” nr 3-4)
Teczka nr 4
List w języku rosyjskim od syna, E. Brojde - Treppera z RFN przesłany do Premiera Mieczysława Rakowskiego 5 czerwca 1989 r., w którym wyraża wdzięczność za wydanie "Czerwonej orkiestry" Leopolda Treppera i prosi o polityczną rehabilitację swojego ojca. Powołuje się na przykład Związku Radzieckiego, gdzie ta rehabilitacja już nastąpiła.
Kolekcja Leopolda Treppera (Lejby Domba) (3 teczki maszynopisów w jidysz) została przekazana do ŻIH-u 27 września 1983 r. przez Stefana Bergmana z upoważnienia rodziny (wdowy i syna Michała). Do kolekcji załączono pismo Stefana Bergmana. Jednostka numer 4, czyli list w języku rosyjskim został dołączony do kolekcji w 1989 r.
Leopold Trepper (ur. 23.02.1904 r. w Nowym Targu, zm. 19.01.1982 r. w Jerozolimie) – pochodzący z Polski, agent sowieckiego wywiadu wojskowego, przed II wojną światową i w trakcie wojny, organizator i szef organizacji znanej jako Czerwona Orkiestra. Urodził się w rodzinie żydowskiej, która przeprowadziła się do Wiednia, gdy miał kilka lat. Pracował w różnych kopalniach na terenie Galicji. W 1923 zorganizował nielegalny strajk w Dąbrowie. Tego samego roku, z powodu trudnej sytuacji finansowej (żył w ubogiej rodzinie), opuścił Polskę i udał się do Palestyny jako członek syjonistyczno-socjalistycznego ruchu Hashomer Hacair. Na miejscu znalazł pracę na plantacji, ale czując się wykorzystywanym i nienależycie wynagradzanym przez właściciela wstąpił do Komunistycznej Partii Palestyny. W 1930 roku został deportowany do Francji za prowadzenie działalności wywrotowej, gdzie w Marsylii zetknął się z radziecką siatką wywiadowczą. Zaczął współpracować z podziemną organizacją Rabocors, przykrywki Razwiedupru. W 1933 roku francuska policja wpadła na trop tej siatki, Trepper musiał uciekać do Berlina, skąd z pomocą ambasady ZSRR przedostał się do Moskwy.W 1936 roku został wysłany do Paryża już jako agent Razwiedupru z trzyletnim stażem z zadaniem ustalenia kto, jak i dlaczego przed trzema laty wsypał jego kompanów z komunistycznej siatki wywiadowczej. Rok później wysłali go ponownie do Paryża, tym razem z zadaniem zbudowania siatki wywiadowczej, która miałaby obejmować zasięgiem państwa Europy Zachodniej. Po kilkumiesięcznych przygotowaniach, wiosną 1938 roku, posługując się kanadyjskim paszportem, wyruszył w drogę przez Finlandię i Szwecję z zamiarem dotarcia do Belgii. Mając do dyspozycji 10 000 dolarów kanadyjskich, otworzył firmę, która była przykrywką dla działalności wywiadowczej. W sierpniu 1940 roku, po klęsce Francji otworzył podobną firmę „Simex” w Paryżu, której celem było m.in. zbieranie informacji na temat niemieckich przygotowań do wojny z ZSRR. Udało mu się zwerbować Annę Margaret Hoffmann-Schiltz, pracownicę sekretariatu niemieckiego ambasadora Otto Abetza. W lutym 1941 roku Trepper uzyskał informacje od zagorzałego antyhitlerowca, oficera Luftwaffe Harro Schulze-Boysena, że atak Niemiec na ZSRR nastąpi 15 maja 1941. Do planowego ataku na dzień 15 maja nie doszło z uwagi na zaangażowanie wojsk niemieckich na Bałkanach.
Wpadł pod koniec 1942 roku w wyniku zdrady swojego zastępcy (agent o ps. „Mały Szef”). Został złapany przez agentów Gestapo podczas rutynowej wizyty u dentysty. Trepper zgodził się współpracować z Niemcami, jego zeznania pozwoliły na zlikwidowanie całej siatki „Czerwonej Orkiestry” do końca 1942 roku. Chętnie podawał nazwiska współpracowników, adresy, punkty kontaktowe i fikcyjne firmy. Niewykluczone, że w ten sposób realizował wcześniej przygotowany i zatwierdzony plan w Moskwie; podjąć współpracę z Niemcami, zdradzić tych najmniej ważnych, a ocalić najważniejszych agentów. W końcu lutego 1943 roku umieszczono go w domu na przedmieściach Paryża, gdyż był jeszcze przydatny Niemcom w ich grze z Rosjanami. Udało mu się przekonać gestapowców, że powinien odwiedzić te miejsca w Paryżu i Brukseli, z których nadawał meldunki, gdyż w przeciwnym wypadku Rosjanie zorientowaliby się, że jemu coś się przytrafiło i cała ta gra dezinformacji spaliłaby na panewce. Do ochrony przydzielono mu tylko jednego gestapowca, w dodatku nałogowego alkoholika, Willy’ego Berga. 13 sierpnia 1943 roku podczas podróży do Paryża Trepper, wszedł do apteki i tylnym wyjściem uciekł gestapowcowi. Po powrocie do Moskwy w styczniu 1945 roku został aresztowany z rozkazu Stalina i był więziony do 1955 r. Po wyjściu z więzienia przeprowadził się do Polski, gdzie mieszkała jego żona i trzej synowie. Został przewodniczącym TSKŻ. Po 1968 roku starał się o emigrację do Izraela, zgodę otrzymał dopiero na skutek międzynarodowych protestów i wyjechał w 1973. Wkrótce potem opublikował na Zachodzie autobiografię The Great Game („Wielka gra”).
Spuścizna: Daniel Kac.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/360 | 13 | 0.2 |
Kolekcja została przekazana do Archiwum ŻIH przez dr Eleonorę Bergman w 2006 r.
Daniel Kac urodził się 14 czerwca 1908 r. w miasteczku Kołki na Wołyniu. Działalność publicystyczną rozpoczął w dwudziestoleciu międzywojennym, pisząc artykuły, eseje, reportaże i opowiadania w lewicowej prasie żydowskiej. Na początku lat 30. XX w. publikował w miesięczniku “Onhejb” wydawanym przez lwowską grupę literacką o tej samej nazwie. Debiutował w 1933 r. zbiorem reportaży „Cwiszn grenecn” (“Między granicami”) o życiu chłopów i biedoty żydowskiej w miasteczkach na pograniczu Wołynia a Polesia. W czasie II wojny światowej przebywał w ZSRR. W latach 80. XX w. pod własnym nazwiskiem, a także pod pseudonimem Daniel Wołyński publikował w polskich i żydowskich pismach. W 1983 r. ukazała się jego książka w jidysz “Fun asz arojs gerufen” (“Cienie z popiołów”) traktująca o tradycjach, zwyczajach i kulturze Żydów z Wołynia oraz ich stosunkach z innymi narodowościami oraz poruszająca kwestię walki Żydów wołyńskich z Niemcami. W latach 1994-1995 ogłosił w języku jidysz cykl artykułów monograficznych o żydowskich żołnierzach biorących udział w II wojnie światowej, pod wspólnym tytułem “Po drodze”. W 1998 r. ukazał się tom jego prozy autobiograficznej “Koncert grany żywym”, zaś rok później “Żydowski Wołyń” – zbiór własnych opowiadań i poemat Pereca Markisza “Wołyń”. Daniel Kac był przez wiele lat niewidomy i należał do Polskiego Związku Niewidomych. Od czasu utraty wzroku prace dyktował i redagował na taśmie magnetofonowej. Jest laureatem nagrody im. Łukasza Hirszowicza za rok 2003. Zmarł 30 października 2005 r. w Warszawie.
Spuścizna: Salomon Łastik. 1940-1979
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/361 | 27 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Salomon Łastik. 1907-1977, historyk literatury, pisarz, wydawca. Zajmował się głównie literaturą, historią i kulturą żydowską. Współpracował z Państwowym Teatrem Żydowskim w Warszawie. Jest m.in.. autorem "Di jidisze literatur biz di klasiker" ("Literatura żydowska do okresu klasyków"), 1950; "Mitn ponem cum morgn" ("Frontem do przyszłości"), 1952; "Z dziejów oświecenia żydowskiego. Ludzie i fakty", 1961 oraz współautorem (wraz z A.Słuckim) "Antologii poezji żydowskiej", 1983. Spuścizna trafiła do ŻIH po śmierci autora.
Spuścizna: Salomon Belis-Legis. 1960-1990
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/362 | 37 | 0.5 |
Zawartość: Spuścizna zawiera m.in.:
korespondencję Szlomo Belisa-Legisa z lat 1961-1986
Spuścizna: rodzina Halperson. [1920] 1939-1942 [2000]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/363 | 6 | 0.25 |
Kolekcja składa się z korespondencji z lat 1939–1942 i fotografii.
Janina Ludawska (z d. Halperson) pogrupowała listy według lat oraz nadawców, dołączając do każdej części krótki opis. Podpisała również fotografie, na które składają się zdjęcia zabrane przez nią z Polski w sierpniu 1939 r., fotografie przysłane w listach w czasie wojny oraz zebrane po wojnie.
Do kolekcji załączyła wspomnienia o losach członków swojej rodziny.
*Wspomnienia Janiny Ludawskiej o rodzinie – j. 1
*Fotografie rodziny Halperson i Wundheiler – j. 2
*Listy i kartki pocztowe wysłane z Warszawy przez rodziców i brata z żoną do Janiny Halperson w Szwecji – j. 3–4
* Listy i kartki pocztowe wysłane z Warszawy przez rodzinę do Janiny Halperson w Szwecji – j. 5
* Listy i kartki pocztowe wysłane z Warszawy przez koleżanki szkolne do Janiny Halperson w Szwecji – j. 6
Kolekcja została przysłana do ŻIH w listopadzie 2000 r. przez Janinę Ludawską z d. Halperson.
Spuścizna: Jonas Turkow. 1922-1946
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/364 | 13 | 0.2 |
Dzieje twórcy: Jonas Turkow. 1898–1988, aktor, kierownik teatrów żydowskich w Wilnie, Warszawie i Krakowie. Rozpoczął karierę artystyczną w Trupie Wileńskiej. W 1929 r. założył Warszawski Nowy Teatr Żydowski, który należał do najbardziej znanych i najdłużej działających teatrów żydowskich w przedwojennej Warszawie. W czasie okupacji z rodziną w getcie warszawskim, gdzie współpracował z Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego, kierował Centralną Komisją Imprezową oraz współpracował z teatrami Femina, Nowym Teatrem Kameralnym i Melody Palace. Był uczestnikiem powstania w getcie, następnie trafił do obozu na Grochowie, a po ucieczce ukrywał się. Po wyzwoleniu przedostał się do Lublina. W 11.1944 r. współreaktywował Związek Literatów, Dziennikarzy i Artystów Żydowskich, którego został pierwszym przewodniczącym, następnie wszedł do pierwszego kolegium redakcyjnego „Dos Naje Łebn”. W 1946 r. wyjechał z Polski i osiadł w Nowym Jorku. Od 1958 r. archiwista działu teatralnego JIWO. Od 1966 r. w Izraelu, gdzie zmarł w 1988 r. Na spuściznę pozostawioną w kraju i spisaną w 1945 bądź 1946 r. przez J. Kermisza składają się również dokumenty osobiste ojca Naftalego Herca Turkowa, żony Diny Turkow z d. Blumenfeld, aktorki i tancerki orazi brata Zygmunta Turkowa, aktora, reżysera, męża Idy Kamińskiej. Spuścizna przejęta w 1945 lub 1946 r.
Zawartość: Na spuściznę składają się:
- dokumenty osobiste Jonasa Turkowa, jego ojca Naftalego Herca Turkowa, brata Zygmunta Turkowa oraz żony Diny Turkow z domu Blumenfeld
- korespondencja z lat wojny i pierwszych lat po wyzwoleniu
- notatki
- plakaty, zaproszenia, wycinki prasowe, bilety
- zdjęcia
- fotokopie obrazów, grafik i rzeźb.
Spuścizna: Tadeusz Józef Michalski.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/365 | 18 | 0.5 |
Podręcznik Języka jidysz i słownik gramatyczny polsko-żydowski (litery alef-pej).
Spuścizna: Jerzy Lewiński.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/366 | 30 | 0.5 |
Kolekcja zawiera między innymi: materiały dotyczące procesu Hansa Biebowa - stenogramy rozpraw, a także przygotowanie historyczne tj. kserokopie dokumentów niemieckich, artykuły badawcze itd. Niewiele jednak znajdziemy w tej kolekcji na temat wojennej pracy w ŻSP- jedynie kserokopia wykazu policjantów przekazana do Archiwum ŻIH.
Warte uwagi są przedwojenne materiały osobiste Lewińskiego - świadectwa szkolne oraz studenckie, czy fałszywa kenkarta wydana na tzw. aryjskie nazwisko.
Część materiałów dotyczy także innych sfer działalności Lewińskiego m.in. fundacji Cmentarza Żydowskiego czy materiały CKWS Legia czy Polskiego Związku Tenisa.
Większość materiałów jest w języku polskim, nieliczna korespondencja prowadzona jest w języku angielskim lub niemieckim.
Spuścizna: Rachela Markin.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/367 | 3 | 0.2 |
Jest to zbiór dokumentów Racheli Markinówny, zawierający głównie notatki do rozprawy doktorskiej pt. „Geneza opowiadania dialogicznego w komedii nowej” oraz fragmenty szkicu tejże rozprawy w rękopisie. Sądząc po dokumentach z teczki S/367/1 rozprawa ta miała być obroniona w roku akademickim 1927/28 na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku filologia klasyczna.
W 1946 r. materiały te trafiły do Biblioteki Publicznej Gminy Warszawa-Bielany przy ul. Toepliza 2. Ofiarował je anonimowy mieszkaniec Żoliborza. 14 lipca 1999 r. p. Beata Chrząstowska z Biblioteki odesłała teczkę z materiałami do p. Jana Jagielskiego do Żydowskiego Instytutu Historycznego. Zespół został opracowany w lutym 2008 r.
Spuścizna: rodzina Feldhorn. 1896–1975 [1991, 2014, 2016]
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/368 | 20 | 0.5 |
Na kolekcję składają się:
*Prace literackie:
-wydane tomy poezji Juliusza Feldhorna – j. 1
-materiały prac, nad którymi pracował Juliusz Feldhorn – j. 2–3
-poezja Stelli Landy-Feldhornowej – j. 4
-wspomnienia Marii Krawczyk (fotografie, wycinki prasowe, kopie listów) – j. 5
*Dokumenty osobiste:
-Mojżesza Michała Feldhorna – j. 6
-Juliusza Feldhorna – j. 7
-Stelli Bronisławy Feldhorn z d. Landy (I voto Landau) – j. 8
-Marii Krawczyk z d. Feldhorn – j. 9
-Cecylii Schauer z d. Feldhorn (od 1947 r. Szarzyńskiej) [w tym fałszywe dokumenty okupacyjne na nazwisko Dorota Szpyrka] – j. 10–13
-Marcelego Schauer (męża Cecylii) – j.14
-Maurycego Hermana (brata Lei Feldhorn)– j. 15
*Korespondencja:
-Stelli Feldhorn (w sprawie tłumaczeń) – j. 16
-jej rodziców: Ludwika i Toli Landy (z getta w Tarnowie; odpisy) – j. 17
-różna – j. 18
*Varia (m.in. kalendarzyk Mojżesza Michała Feldhorna na 1939 r. z notatkami o losach rodziny od września do listopada 1939 r.) – j. 19
Kolekcja została przekazana do ŻIH w maju 1999 r. przez Marię Krawczyk z d. Feldhorn (córkę Juliusza Feldhorna).
Spuścizna: Eliasz Feldman. 1983-2006
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/369 | 41 | 1 |
41 zeszytów zapisanych ręcznie w języku polskim (nieliczne fragmenty po angielsku). 32 zeszyty zawierają wiersze, opowiadania, aforyzmy Eliasza Feldmana, pisane w Nowym Jorku w latach 1983–2006. 4 zeszyty zawierają dowcipy żydowskie, zaś kolejne 5 – dowcipy polityczne z lat 60., 70. i 80.
Materiały zostały przesłane przez autora 14 kwietnia 2008 r.
Spuścizna: rodzina Stupaj. 1932-1948
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/370 | 1 | 0.02 |
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: rodzina Percyz. 1917-1941
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/371 | 5 | 0.2 |
Dzieje twórcy: zespół w opracowaniu
Zawartość: Zawiera m.in..:
32 dokumenty rodzinne w tym 11 z czasów wojny
- 37 fotografii
Spuścizna: Abraham Nattel. 1927-1939
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/372 | 7 | 0.4 |
Zespół nieopracowany.
Spuścizna: rodzina Melchior
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/373 | 64 | 0.5 |
Kolekcję stanowią materiały znalezione w ścianie budynku w Warszawie przy ul. Twardej 6.
Spuścizna: Ruta Sakowska.
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/374 | 84 | 1 |
Fiszki sporządzone na podstawie dokumentów z zespołu Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy (Archiwum Ringelbluma).
Spuścizna: Gustaw Kerszman
| Signature | Unit count | Size in linear meters | |
|---|---|---|---|
| S/375 | 13 | 0.5 |
Spuścizna prof. dr hab Gustawa Kerszmana, mikrobiologa (ur. w 1932 r., zam. w Danii), w tym jego ojca dr Józefa Kerszmana, okulisty i innych członków rodziny. Zawiera materiały osobiste, korespondencję, krótkie rozprawy i opracowania (m.in. “Kampania antysemicka w Polsce 1967-1969”), dokumenty z I wojny światowej i getta białostockiego.
Zgodnie w wolą darczyńcy (Gustawa Kerszmana) korespondencja prywatna może być udostępniania specjalistom w 2029 r.
Jednostka 13:
Gustaw Kerszman "Wspomnienia" 1939-1945. Dania 2003
![MKiDN_bialy_logotyp_strona_ŻIH_EN.png [10.32 KB]](https://www.jhi.pl/storage/image/core_files/2023/1/12/0fbb15388d1a5d89c65891b6ce66941c/png/jhi/preview/ZNAK%20ENG.png)