Menu
- Aktualności
- Wydarzenia
- Oneg Szabat
- Zbiory
- Nauka
- Wystawy
- Edukacja
- Wydawnictwo
- Genealogia
- O Instytucie
- Księgarnia na Tłomackiem
- Czasopismo „Tłomackie 3/5"
- Kwartalnik Historii Żydów
Józef Piłsudski na dziedzińcu belwederskim w Warszawie wśród przedstawicieli żydowskich szkół powszechnych i średnich, początek lat 30. Narodowe Archiwum Cyfrowe
„Chociaż jestem Żydówką, ale czuję wielką sympatię do mojej przybranej Ojczyzny Polski oraz dla jej największego bohatera, jakiego wydała Polska przez wszystkie wieki swego istnienia, Pana, panie Komendancie Piłsudski, największy podziw i szacunek. Pragnęłabym osobiście poznać Pana, drogi Panie Marszałku, ale chwilowo jest to niemożliwe, ponieważ stale zamieszkuję w Łodzi i mało podróżuję. Mam jednak nadzieję, że to nastąpi przy najbliższej sposobności. Na razie zadowolnię się listem i małym upominkiem od Pana, drogi Komendancie. Pozdrawiam Pana, Panie Marszałku, serdecznie” – pisała z kolei do Piłsudskiego Dorka Frenklówna z Łodzi.
11 listopada 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. W Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego bili się liczni Żydzi i Polacy pochodzenia żydowskiego – co najmniej 648, jak ustalił historyk Marek Gałęzowski. Setki, a nawet tysiące polskich Żydów walczyły po stronie Rzeczpospolitej w wojnie polsko-bolszewickiej.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego wielu Żydów kierowało do Józefa Piłsudskiego listy z życzeniami, prośbami, adresami hołdowniczymi. Od jego interwencji uzależniali możliwość uzyskania zapomogi w trakcie Wielkiego Kryzysu, wyjazdu do Palestyny, rozwiązania problemów osobistych, wprowadzenia rzeczywistego równouprawnienia Polaków i Żydów, uśmierzenia pogromów, do których dochodziło w latach 1918-1920. Albo po prostu chcieli wyrazić wdzięczność za rolę marszałka w odzyskaniu niepodległości.
Listy napisane w jidysz i po hebrajsku tłumaczył rabin Wojska Polskiego Baruch Steinberg. Korespondencja tego typu rzadko docierała do Piłsudskiego, jednak czasami prosił, by sekretarka Kazimiera Iłłakowiczówna odczytała mu jakiś przyjemny list.
__________
Cytowane fragmenty pochodzą z przygotowywanej do druku przez Wydawnictwo ŻIH książki „Żydzi i Piłsudski” pod redakcją dr hab. Jolanty Żyndul – wyboru korespondencji, artykułów, wspomnień dotyczących stosunku Piłsudskiego do Żydów i vice versa. Premiera już pod koniec listopada:
