Sztuka

Istniejąca od ponad 70 lat kolekcja muzealna Żydowskiego Instytutu Historycznego liczy ok. 16 tysięcy obiektów. Są to m.in.: dzieła sztuki, wyroby rzemiosła artystycznego, judaika kultowe, przedmioty codziennego użytku, pamiątki historyczne, fotografie. Kolekcja ta stanowi najważniejszy w Polsce oraz jeden z kluczowych na świecie zbiorów muzealnych poświęconych dziedzictwu żydowskiemu oraz Zagładzie. Swoją pozycję zawdzięcza historycznej i artystycznej wartości zgromadzonych obiektów oraz ich różnorodności. Zachęcamy do zapoznania się z opisem naszych zbiorów.

Józef Badower, Nosiwoda, przed 1939 r.

Trzon tej wyjątkowej kolekcji powstał w latach 1944-1952 dzięki wysiłkom ówczesnej społeczności żydowskiej. W zniszczonej przez wojnę Polsce pragnęła ona zachować dla potomnych wszelkie materialne ślady bogatej niegdyś kultury własnego narodu. Gromadzenie przedmiotów i dzieł sztuki – traktowanych przede wszystkim jako dowody rzeczowe zbrodni nazistowskich – zainicjowała już w roku 1944 w Lublinie Centralna Żydowska Komisja Historyczna. Komisję trzy lata później przekształcono w Żydowski Instytut Historyczny, który kontynuował jej pracę. Dzięki temu w 1948 roku powołano do życia w ŻIH pierwsze po wojnie muzeum żydowskie pod nazwą Muzeum Martyrologii i Walki Żydowskiej z otwartą dla publiczności wystawą stałą. Prezentowana na niej kolekcja była następnie powiększana o przekazy publiczne (głównie państwowe), darowizny i zakupy.

Muzeum ŻIH, usytuowane w strukturze Instytutu obok trzech bogatych w zasoby działów (Archiwum, Dokumentacji fotograficznej oraz Biblioteki) nigdy nie posiadało statusu muzeum państwowego. Formalnie istniało do roku 2009, kiedy to ŻIH będący ówcześnie Instytutem Naukowo-Badawczym otrzymał status państwowej instytucji kultury.

Obecnie zbiorami muzealnymi ŻIH opiekuje się Dział Sztuki. Jesteśmy niedużym zespołem złożonym głównie z osób młodych, świadomych historycznej wagi miejsca, w którym pracujemy. Pasjonujemy się żydowską sztuką, historią, religią. Troskliwie przechowujemy, porządkujemy i profesjonalnie opracowujemy ocalałe z Zagłady oraz powstałe po wojnie dzieła sztuki i przedmioty. Systematycznie przekazujemy je do konserwacji i sfotografowania odpowiednim pracowniom Instytutu.

Na różne sposoby udostępniamy nasze zbiory szerokiej publiczności, instytucjom i ekspertom. Co roku organizujemy własne ekspozycje czasowe poświęcone sztuce i historii Żydów, które często stają się okazją do prezentowania obiektów z naszej kolekcji. Towarzyszą im przygotowane przez nas albumy albo monografie naukowe. Nasze wystawy pokazujemy w siedzibie Instytutu obok ekspozycji stałej o Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego, zatytułowanej Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu. Ok. 4000 obiektów z naszych zbiorów można także oglądać online w wysokiej rozdzielczości na portalach Instytutu: Centralna Biblioteka Judaistyczna i Delet.

Jesteśmy otwarci na współpracę z każdym, kto tak jak my interesuje się materialnym dziedzictwem polskich Żydów, prowadzi nad nim studia, dba o jego zachowanie i zajmuje się jego pielęgnacją, m.in. z badaczami, kuratorami, kustoszami, studentami, lokalnymi działaczami kultury i pasjonatami z kraju oraz zagranicy. Wykonujemy kwerendy na zlecenie lub umożliwiamy ich przeprowadzenie osobiście. Nie wydajemy ekspertyz poświadczających autentyczność lub proweniencję dzieł sztuki i obiektów spoza kolekcji ŻIH, lecz w miarę czasu, jakim dysponujemy, służymy swoją wiedzą i doświadczeniem.

Nasza kolekcja stanowiąca wspólne dziedzictwo narodu żydowskiego i polskiego co roku powiększa się o nowe nabytki. Z radością przyjmujemy w formie darowizn lub depozytów wszelkie przedmioty i dzieła sztuki, które wiążą się z historią polskich Żydów, a szczególnie z czasem II wojny światowej.

Zapraszamy do kontaktu z nami.

sztuka@jhi.pl

tel. (22) 827 92 21 wew. 104