Upamiętnienie

Gmach dawnej Głównej Biblioteki Judaistycznej przy ulicy Tłomackie 3/5 przetrwał zagładę warszawskiego getta i jest świadectwem Holokaustu. To w tym budynku zbierała się grupa Oneg Szabat gromadząc świadectwa i dokumenty. Po wojnie to właśnie tu rozpoczęły się badania nad Zagładą i tu do dnia dzisiejszego jest przechowywane Podziemne Archiwum Getta Warszawy.

Przed wojną budynek Głównej Biblioteki Judaistycznej był częścią kompleksu Wielkiej Synagogi na Tłomackiem. Gdy w 1943 roku Niemcy w symbolicznym geście kończącym pacyfikację powstania w getcie warszawskim wysadzili synagogę w powietrze, pożar wdarł się również do gmachu Głównej Biblioteki Judaistycznej, obecnie siedziby Żydowskiego Instytutu Historycznego i Stowarzyszenia ŻIH w Polsce. Dowodem są – widoczne do dnia dzisiejszego – przebarwienia w miejscach działania wysokiej temperatury. W celu powstrzymania destrukcji posadzki oraz zwiększenia jej wytrzymałości, w 2017 roku poddaliśmy ją specjalistycznym pracom konserwatorskim.

W 2017 zrewitalizowaliśmy główny hol.

Większość członków grupy Oneg Szabat nie ma swojego grobu, dlatego też naszym zamiarem było nadanie im symbolicznego miejsca pamięci. Upamiętnienie Archiwum Ringelbluma powstało w kwietniu 2021 roku przy ul. Nowolipki 30 dzięki staraniom Komitetu Upamiętnienia Archiwum Ringelbluma, Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych „Stacja Muranów” i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Pomnik upamiętnia miejsce odnalezienia pierwszej i drugiej części Archiwum.