Aktualności

Przed Pomnikiem Bohaterów Getta. Zdjęcie: Maja Nowak, MGW

Uroczystości 78. rocznicy powstania w getcie warszawskim rozpoczęły się od pieśni Zog nit kejn mol, az du gejst dem lectn weg (Nie mów, że już czas w ostatnią drogę iść), którą Hirsz Glik, więzień getta wileńskiego, napisał w maju 1943 r. na wieść o powstaniu w getcie warszawskim. Uczestnicy wydarzenia uczcili pamięć przywódców i żołnierzy Żydowskiej Organizacji Bojowej – Mordechaja Anielewicza, Icchaka Cukiermana, Cywii Lubetkin, Marka Edelmana – oraz Żydowskiego Związku Wojskowego – Pawła Frenkla, Leona Rodala, Dawida Wdowińskiego, Ziuty Hartman – i wszystkich ofiar getta warszawskiego.

Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich odmówił kadisz – modlitwę za zmarłych. Potem Aleksandra Idkowska zaśpiewała pieśni Warszawo ma Andrzeja Własta oraz Kontratak Władysława Szlengla.

Zobacz nagranie z uroczystości w serwisie YouTube

Wieńce pod Pomnikiem Bohaterów Getta złożyli:

Prezydent RP Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą

Prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce Artur Hofman

Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego Albert Stankowski

Dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego Monika Krawczyk

w imieniu Ministra Obrony Narodowej dowódca garnizonu Warszawa generał dywizji Robert Głąb

Zdjęcia: Maja Nowak, MGW

Po zakończeniu oficjalnych uroczystości Prezydent RP Andrzej Duda podkreślił, że uczestnicy powstania nie mogli liczyć na możliwość kapitulacji. Wiedzieli, że nie będą potraktowani przez Niemców jak inni żołnierze.

– Walczyli bohatersko, walczyli jak lwy, walczyli do samego końca, bardzo często ku przerażeniu niemieckich hitlerowskich żołnierzy. – dodał: – To była chwila, na którą polscy Żydzi, Polacy żydowskiego pochodzenia czekali od samego początku wojny.

– To byli nasi, to było powstanie naszych. Ktoś powie: „nasi Żydzi”, ale to byli nasi – powiedział Prezydent.

Władysław Szlengel

Kontratak [fragment]

Hirsz Glik urodził się w 1922 r. w Wilnie. Był młodym poetą, więźniem getta wileńskiego, w którym 1 maja 1943 r., na wieść o powstaniu w getcie warszawskim, przedstawił przyjaciołom pieśń Zog nit kejn mol, az du gejst dem lectn weg (Nie mów, że już czas w ostatnią drogę iść), znaną też jako Partisanen lid (Pieśń partyzantów). Utwór ten stał się jednym z hymnów bojowników gett i pieśni ocalałych z Zagłady. Glik został partyzantem, prawdopodobnie zginął z rąk Niemców w 1944 r.

Andrzej Włast urodził się jako Gustaw Baumritter w 1895 r. w Łodzi. Poeta, żołnierz I Brygady Legionów Polskich podczas I wojny światowej, współpracownik teatrzyków i kabaretów warszawskich, dyrektor teatrów. Zamordowany w 1942 lub 1943 r. w getcie warszawskim.

Władysław Szlengel urodził się w Warszawie zapewne w 1912 r. W latach 30. stał się popularnym autorem piosenek, współpracownikiem warszawskich gazet i kabaretów, aktorem. Uczestnik obrony Warszawy w 1939 r., poeta getta warszawskiego, współpracownik grupy Oneg Szabat gromadzącej informacje o życiu i Zagładzie Żydów pod okupacją niemiecką. Został zamordowany lub zginął w walce 8 maja 1943 r. podczas powstania w getcie warszawskim.

Informacje o Hirszu Gliku: Polski Słownik Judaistyczny (Rafał Żebrowski), portal „Wirtualny Sztetl”; o Andrzeju Właście: Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki; o Władysławie Szlenglu – PSJ (Zofia Borzymińska), „Wirtualny Sztetl”. Fragment wiersza "Kontratak" przytoczony za "Wolnymi lekturami".