Aktualności

Hersz Wasser urodził się 13 czerwca 1910 r. w Suwałkach. Po ukończeniu ekonomii w Warszawie zamieszkał w Łodzi. Pracował tam jako księgowy, a od 1934 r. był sekretarzem sekcji ekonomiczno-statystycznej łódzkiego oddziału Żydowskiego Instytutu Naukowego YIVO. Zdobyte tam doświadczenie musiało być przydatne, kiedy Wasser objął stanowisko sekretarza Oneg Szabat.

W grudniu 1939 r. Wasser z żoną Blumą wyjechał do Warszawy. Pracował tam w Centralnej Komisji Uchodźców. Jako sekretarz Oneg Szabat rekrutował współpracowników, kupował materiały piśmiennicze, zarządzał finansami. Nadzorował rosnącą kolekcję, na bieżąco ją katalogując. Dzięki kontaktom z uchodźcami i przesiedleńcami w Centralnej Komisji Uchodźców zbierał dla Archiwum ich relacje i listy. W pracę konspiracyjną wciągnął żonę.

W kwietniu 1943 r., w czasie powstania w getcie, Hersz Wasser uciekł z transportu do obozu pracy w Trawnikach, potem ukrywał się z żoną w Warszawie. Także po opuszczeniu getta zbierał, kopiował i przechowywał materiały zamawiane u innych ukrywających się Żydów.

Był jednym z trojga ocalałych współpracowników Ringelbluma. Po zakończeniu wojny działał na rzecz odbudowy życia żydowskiego w Polsce, ale przede wszystkim walczył o odnalezienie Archiwum. Jako jedyny ocalały, który znał dokładne miejsce ukrycia Archiwum, doprowadził do wykopania z ruin getta jego pierwszej części. Weryfikując jego zawartość, zostawiał odręczne notatki, które do dziś pomagają badaczom w identyfikacji dokumentów. W 1947 r., obawiając się o dalsze losy Archiwum, nielegalnie wysłał do YIVO w Nowym Jorku ponad dwieście dokumentów. Wierzył, że tam będą bezpieczne. Dokumenty te nigdy nie wróciły do Polski.

W 1950 r. Wasserowie wyjechali do Izraela. Hersz Wasser zmarł w 1980 r.