Aktualności

Kładka na ul. Chłodnej  /  Archiwum Ringelbluma

W toku prac nad pełną edycją Archiwum Ringelbluma redaktorzy dokonali wielu istotnych odkryć badawczych z zakresu historii getta warszawskiego. W Archiwum zachowało się szereg materiałów dotyczących gospodarki, demografii oraz życia codziennego w getcie (w tym losu niektórych jego mieszkańców), które nie były dotychczas wykorzystywane w badaniach. Opracowane w sposób syntetyczny hasła Encyklopedii mają stanowić syntezę dotychczasowych badań oraz zapełniać luki w studiach nad gettem warszawskim. Obejmą również informacje zawarte w innych kolekcjach archiwalnych ŻIH (pamiętniki żydowskie z okresu okupacji, relacje ocalonych Żydów – materiały trudno dostępne m.in. ze względu na bariery językowe) oraz w opublikowanych materiałach źródłowych i wspomnieniowych dotyczących getta warszawskiego i Zagłady.

Projekt będzie realizowany przez wyspecjalizowany, interdyscyplinarny zespół naukowy. Do dyskusji nad określeniem wstępnej listy haseł zostali zaproszeni wybitni polscy badacze. Kryterium doboru haseł stanowi nie tyle dotychczasowy stan badań nad tematem, co pokazanie jak najszerszej gamy zagadnień dotyczących getta warszawskiego. Encyklopedia ma je pokazywać w sposób możliwie całościowy.

Spodziewana liczba haseł będzie liczyć ok. 2000 pozycji obejmujących następujące obszary tematyczne:

– hasła problemowe – zostaną wybrane i opracowane m.in. w oparciu o materiały zachowane dla nieukończonego projektu badawczego prowadzonego przez grupę Oneg Szabat zatytułowanego „Dwa i pół roku wojny”, który był pomyślany jako całościowa monografia życia społecznego w getcie warszawskim,

– hasła osobowe – w przeważającej większości będą dotyczyć zamordowanych Żydów warszawskich, których nazwiska zachowały się w tekstach relacji lub dokumentów,

– hasła dotyczące organizacji – będą dotyczyć organizacji politycznych, kulturalnych i młodzieżowych, które działały w getcie warszawskim,

– hasła historyczne – najważniejsze wydarzenia z historii getta,

– hasła dotyczące charakterystycznych elementów gettowej codzienności,

– hasła geograficzne,

– inne.

Encyklopedia zostanie udostępniona na portalu DELET. Warstwę ilustracyjną projektu będą stanowić wyjątkowe i dotychczas rzadko publikowane fotografie getta warszawskiego znajdujące się w zbiorach ŻIH. Hasłom zostaną przypisane także wykresy, grafy, odniesienia do dokumentów ze zbiorów ŻIH i publikacji oraz tagi, które będą wiązały ze sobą hasła o podobnej tematyce.

Encyklopedia będzie interaktywną siecią odniesień pomiędzy opracowanymi hasłami (umożliwiającą śledzenie powiązań między osobami, organizacjami, wydarzeniami czy miejscami), skanami oryginalnych dokumentów oraz ilustrującymi poszczególne hasła fotografiami. Korzystanie z niej będzie proste nawet dla osób posiadających niewielką znajomość tematu, a ze względu na swoją wirtualną formę, będzie mogła być na bieżąco modyfikowania i uaktualniania w razie pojawienia się nowych ustaleń badawczych.

W trakcie prac nad Encyklopedią będą organizowane seminaria i konferencje stanowiące okazję do przedyskutowania i przemyślenia istotnych kwestii z zakresu historiografii Zagłady. Będą na nie zapraszani specjaliści z różnych ośrodków naukowych, a także zainteresowani tematem studenci i młodzi badacze spoza zespołu pracującego nad projektem. Opublikowana online Encyklopedia będzie miała funkcję zarówno edukacyjną, jak i popularyzatorską. Chcielibyśmy, aby wykraczała poza krąg badaczy, którzy zajmują się tą tematyką i trafiła do serokich grup odbiorców: nauczycieli, wykładowców, studentów, uczniów szkół ponadgimnazjalnych i in.

Jednym z najważniejszych celów projektu jest inspirowanie przyszłych badań naukowych i zachęcenie badaczy do głębszego przebadania tematów, które w Encyklopedii zostaną ujęte w formie hasłowej.

Po przygotowaniu wszystkich haseł zespół badawczy dokona wyboru najistotniejszych, które ukażą się drukiem jako podsumowanie serii wydawniczej Archiwum Ringelbluma.

Kierownikiem projektu jest prof. Andrzej Żbikowski, a jego koordynatorką Maria Ferenc-Piotrowska. Zakończenie projektu zostało przewidziane na 2023 r.

Projekt jest finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.