Na niebie w getcie nie ma horyzontu. Obejrzyj animacje towarzyszące wystawie „Gdzie jesteś? Rdz 3,9”

Autor: Żydowski Instytut Historyczny
Mur, głód, strach, bezczas, niepewność, wiara. Miejsca, jakich doświadczali, stany i uczucia, jakie przeżywali uwięzieni w getcie warszawskim. Obejrzyj animacje towarzyszące wystawie „Gdzie jesteś? Rdz 3,9”.
anim_r.3_fb.jpg

Kadr z rozdziału 3 – "Granica głodu" / Animacja: Bartosz Tymosiewicz

 

„Ostatnia zupa – wczoraj, za dwadzieścia pierwsza. Najbliższa – dziś o tej samej porze. Sporo czasu już upłynęło. Ile jeszcze zostało? Osiem godzin. Chociaż w gruncie rzeczy ostatnia godzina, to od dwunastej, się nie liczy. Wtedy jesteś już w kuchni, upojony zapachem jedzenia. Już widzisz zupę. Wygląda na to, że właściwie pozostało jeszcze tylko siedem godzin” – pisał Lejb Goldin w sierpniu 1941 r.

„Rozstanie z życiem trwa w Treblince bądź w Oświęcimiu od 10 do 15 minut, a nasze życie można przyrównać do życia skazanego na śmierć w zamkniętej celi, którego prośba o ułaskawienie już została odrzucona i którego egzekucja opóźnia się z jakiejś nieznanej mu przyczyny. Może również nastąpić cud, który go ocali. Może nawet żywić przez krótką chwilę taką nadzieję, ale tylko przez moment. Przez większość dnia i nocy przewraca się z boku na bok na skutek śmiertelnych bólów, śmiertelnego strachu” – pisał w swoim dzienniku Abraham Lewin 16 grudnia 1942 r. Wtedy, trzy miesiące po zakończeniu wielkiej deportacji, więźniowie wiedzieli już, czym jest „przesiedlenie”. Część z nich przygotowywała się do stawienia Niemcom zbrojnego oporu.

Przedstawiamy listę animacji, towarzyszących stanom emocjonalnym i egzystencjalnym, jakich doświadczały osoby uwięzione w getcie.

 

Rozdział pierwszy: Rozdzielenie

Eliahu Różański, luty 1941 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Agnieszka Mastalerz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

 

Rozdział drugi: Granica muru

„Często patrzę na niebo i dochodzę do wniosku, że niebo w getcie jest również piękne i zachwycające, nie jest brzydsze niż niebo w Rzymie i gdzie indziej. Jest to jedyne pocieszenie dla oka i dla duszy. Bo gdzie indziej mamy zwracać nasz wzrok, kiedy dookoła unosi się destrukcja, zagłada i naga, zimna śmierć? Jednego brakuje naszemu gettowemu niebu: nie ma horyzontu” – pisał Abraham Lewin 30 czerwca 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Michał Bojara

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

 

Rozdział trzeci: Granica głodu

Icchak Berensztein, 1941 r.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Bartosz Tymosiewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

 

Rozdział czwarty: Strach

Abraham Lewin, 29 lipca 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Karolina Kotowska

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

 

Rozdział piąty: Bezczas

Lejb Goldin, sierpień 1941 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Jakub Woynarowski

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

 

Rozdział szósty: Granica intymności

Halina Szwambaum, 11 stycznia 1942 r.

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Karolina Kotowska

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

anim_r.7.png [5.94 MB]
Kadr z rozdziału 7

Rozdział siódmy: Granica współczucia

Szaul Stupnicki, początek 1942 r.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Bartosz Tymosiewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

 

Rozdział ósmy: Niepewność

Natan Smolar, wiosna-lato 1942 r.

Czyta: Mateusz Damięcki

Animacja: Jacek Papis

Zdjęcia: Jan Klima, Piotr Leniewicz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

 

Rozdział dziewiąty: Granica wiary

„A w świętych księgach napisano, że znacznie bardziej niźli cierpi człowiek, On, niechaj będzie błogosławiony, by tak rzec, cierpi z powodu męczarni każdego Żyda. I być może, jako że On, niechaj będzie błogosławiony, jest bezkresny, przez co niepoznawalny w tym świecie, dlatego Jego, niechaj będzie błogosławiony, udręka z powodu nieszczęść ludu Izraela również nie ma kresu (…)” – pisał rabin Kalonimus Kalman Szapiro, cadyk z warszawskiego getta, 14 lutego 1942 roku.

Czyta: Jerzy Radziwiłowicz

Animacja: Jakub Woynarowski

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Michał Jacaszek

 

Rozdział dziesiąty: Mój ład

Zofia Breustedt, 6 września 1941

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Michał Bojara

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz i Jacek Papis

 

Rozdział jedenasty: Granica życia

„Nawet po trzech latach wojny, po doświadczeniach zesłań, rozstrzeliwań i nagłych zniknięć ludzi, tok rozumowania nie ogarniał jeszcze tej możliwości. Mówiono: nie można wymordować setek tysięcy ludzi, większość nie chciała wierzyć, że można, i nie dawała się przekonać. Dziś, jesienią 1942, już wiemy. Być może, że taką wiedzę przypłaca się życiem” – pisała Gustawa Jarecka po październiku 1942 r.

Czyta: Magdalena Lamparska

Animacja: Agnieszka Mastalerz

Opieka reżyserska serii: Jacek Papis

Muzyka: Piotr Leniewicz, Jacek Papis

 

Fragmenty relacji mieszkańców getta pochodzą z katalogu wystawy „Gdzie jesteś? Rdz 3,9” pod redakcją prof. Pawła Śpiewaka.

Wystawę Gdzie jesteś? Rdz 3,9 można oglądać w Żydowskim Instytucie Historycznym do 31 sierpnia 2021 r.

 Logo_MKDNiS_kolorowe_2021.jpg [393.29 KB]

Wystawa jest częścią obchodów 80. rocznicy zamknięcia getta warszawskiego organizowanych przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma. Została dofinansowana ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Żydowski Instytut Historyczny