Aktualności

Pierwszego dnia, po powitaniu przez Monikę Krawczyk, dyrektorkę ŻIH, oraz Małgorzatę Smreczak, kierowniczkę Działu Edukacji, uczestnicy programu mieli oni okazję zapoznać się nawzajem, opowiedzieć parę słów o sobie i o tym, czym zajmują się na co dzień. Poznali historię Instytutu, zapoznali się również z ofertą edukacyjną, wydawniczą czy wystawienniczą. Po wystawie stałej pt. „Czego nie mogliśmy wykrzyczeń światu”, opowiadającej o grupie Oneg Szabat stojącej za powstaniem Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego, najważniejszego świadectwa o Zagładzie w zbiorach ŻIH, oprowadził Szymon Pietrzykowski, specjalista w Dziale Edukacji. Kolejne wybrane przykłady z bogatych zasobów archiwalnych przedstawiła Agnieszka Reszka, kierowniczka Archiwum. Szczególny akcent położony został na dokumenty dotyczące miejscowości, z których przybyli nasi goście – do ewentualnego wykorzystania w przyszłych działaniach. Marta Kapełuś, zastępczyni kierowniczki Działu Sztuki, oprowadziła po wystawie czasowej „Pomniki oporu. Sztuka wobec powstania w getcie warszawskim (1943-1953)”, na której uczestniczki i uczestnicy Akademii Letniej mogli zobaczyć, w jaki sposób to pierwsze zbrojne powstanie miejskie w okupowanej przez Niemców Europie, którego okrągłą 80. rocznicę obchodzimy w tym roku, znalazło upamiętnienie w rzeźbach, obrazach, plakatach, zdjęciach czy na taśmie filmowej. Kierownik Działu Digitalizacji, Krzysztof Czajka-Kalinowski, przybliżył portal edukacyjno-badawczy Delet. Za jego pośrednictwem możliwe jest tworzenie lekcji, warsztatów czy prezentacji na podstawie zbiorów z kolekcji ŻIH – znaczącą jej część udostępniono online na Centralnej Bibliotece Judaistycznej. Obfitujący w zdarzenia dzień zakończył spacer tematyczny pt. „Niezatarte ślady Getta Warszawy”. Rolę przewodniczki po zachowanych i nieistniejących już miejscach pełniła Małgorzata Smreczak.

Drugi dzień rozpoczął się od spaceru wzdłuż Traktu Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów w Warszawie. Szymon Pietrzykowski zaprezentował sylwetki żydowskich bojowników i bojowniczek, którzy chwycili za broń, jak również postaci związane z oporem cywilnym. Ponieważ w roku bieżącym obchodzimy inną ważną rocznicę – buntu więźniów obozu zagłady w Treblince 2 sierpnia 1943 r. –  na ten dzień zaplanowany został cykl wykładów poświęconych temu miejscu. Prelegentkami były badaczki z Działu Naukowego. Dr Justyna Majewska opowiedziała o obozach Treblinka I oraz Treblinka II. Dr Karolina Szymaniak omówiła fundamentalne znaczenie, jakie Treblinka odegrała w życiu i twórczości Racheli Auerbach, członkini grupy Oneg Szabat. Dr Agnieszka Żółkiewska podzieliła się refleksjami z pracy nad tomem zawierającym relacje więźniów Treblinki, w tym nigdzie dotychczas niepublikowane, którego wydanie (zarówno w wersji polskiej jak i angielskiej) zaplanowano na 2 sierpnia, podczas obchodów rocznicowych. Publikacja ta znajdzie się w pakietach dla uczestniczek i uczestników przyszłych edycji Akademii Letniej i Zimowej. Dr Alicja Mroczkowska w ostatnim wystąpieniu omówiła z kolei kwestię ochrony i upamiętnienia grobów ofiar Zagłady. Prelekcję zakończyła ożywiona dyskusja.

Pierwszym prelegentem ostatniego dnia seminarium był Franciszek Bojańczyk, kierownik Działu Projektów Kulturalnych i Komunikacji, który opowiedział o Marszu Pamięci. Wydarzenie to od 2012 r. upamiętnia ofiary Wielkiej Akcji Likwidacyjnej (od 22 lipca do 21 września 1942 r.), które pochłonęło życie ok. 300 tys. Żydów wywiezionych z Umschlagplatz do Treblinki. Dzieje warszawskiego getta do Wielkiej Akcji przedstawiła kierowniczka Działu Naukowego, dr hab. Katarzyna Person. Uczestniczki i uczestnicy mieli możliwość uzyskania odpowiedzi na nurtujące ich pytania. O refleksji nad zagładą Żydów w powojennej myśli europejskiej opowiedział kolejny pracownik Działu Naukowego, dr Piotr Kendziorek. Akademię zwieńczyło oficjalne podsumowanie, wręczenie dyplomów oraz wspólne zdjęcie na schodach przed siedzibą ŻIH.

W piątek 21 lipca, punktualnie o godz. 18.00, ulicami Warszawy przeszedł dwunasty już Marsz Pamięci. Tematem przewodnim tegorocznej edycji były różne formy oporu w getcie warszawskim, które poprzedziły opór zbrojny. Symboliczna trasa od śmierci do życia prowadziła od Pomnika Umschagplatz do Skweru Batalionu Harcerskiego AK „Wigry” przed Kinem Muranów, gdzie nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy plenerowej „Korzenie powstania. Opór w getcie warszawskim”. Wystawa poświęcona jest osobom, które w różnej formie stawiły opór okupantowi w getcie warszawskim, takim jak Tosia Altman, Szlama Ber Winer czy Roza Symchowicz. Jej istotny element stanowią rośliny, które wyrosły na gruzach po zniszczonym getcie. One również symbolizują opór i niezgodę na zniszczenie. Otwarcie wystawy uświetnił koncert Chóru VRC pod kierownictwem Anny Waligóry-Tarnowskiej, który wykonał szereg pieśni w jidysz poświęconych żydowskiemu oporowi.

Wszystkim uczestniczkom i uczestnikom dziękujemy za obecność na Akademii, a osoby zainteresowane udziałem zapraszamy na Akademię Zimową, która odbędzie się na początku grudnia. O szczegółach i rekrutacji poinformujemy w listopadzie.

Wydarzenie jest finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy #EEAGrants #Funduszenorweskie #EOG #EEANorwayGrants