Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Wspomnienie rabina Barucha Steinberga

Autor: Przemysław Batorski
13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Wiosną 1940 r. w Katyniu, Twerze i Charkowie NKWD, czyli sowiecka tajna policja, zamordowało strzałem w tył głowy prawie 22 tysiące polskich oficerów. Możliwe, że nawet około 700-800 spośród nich miało żydowskie pochodzenie. Jednym z polskich Żydów zamordowanych przez Sowietów był Baruch Steinberg.
steinberg_nac_1.jpg

Baruch Steinberg urodził się w 1897 r. w Przemyślanach, położonych 40 kilometrów na wschód od Lwowa. Jego przodkowie byli rabinami i gdy rodzina w czasie I wojny światowej przeniosła się do Wiednia, Steinberg również został rabinem. Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i w 1919 r. brał udział w obronie Lwowa. W 1928 r. został kapelanem armii polskiej wyznania mojżeszowego, od 1930 r. był starszym rabinem drugiej klasy w randzie majora, sprawował funkcję szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Mojżeszowego. W 1936 r. został naczelnym rabinem Wojska Polskiego. Jednocześnie w latach 30. ukończył orientalistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

W 1939 r. był jednym z siedmiu rabinów w Wojsku Polskim oraz kierownikiem Duszpasterstwa Wyznań Niekatolickich dla Armii „Kraków”. Po klęsce wrześniowej został aresztowany przez władze radzieckie. Po uwięzieniu w Starobielsku, Kozielsku i w Moskwie, został zamordowany w Katyniu prawdopodobnie 12 kwietnia 1940 roku. Jego ciało nigdy nie zostało rozpoznane.

steinberg_nac_fragment.jpg [482.71 KB]
Rabin Baruch Steinberg przemawia podczas apelu poległych przed Wielką Synagogą przy placu Tłomackie 7 w Warszawie, podczas Zjazdu Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski, 25 czerwca 1933 r. Liczący około 7 tysięcy członków Związek był jedyną w międzywojennej Polsce organizacją kombatancką mniejszości narodowej. Narodowe Archiwum Cyfrowe (fragment)

„Księża kapelani wszystkich wyznań reprezentowanych w armii polskiej odprawiali nabożeństwa w natłoczonych po brzegi barakach” – wspominał w książce „W niewoli sowieckiej” ocalały ze Starobielska Bronisław Młynarski. – „jeńcy wyznania mojżeszowego, protestanckiego, prawosławnego masowo uczestniczyli w nabożeństwach katolickich; i przy końcu mszy, i po wysłuchaniu kazania łączyli się w bratnim chóralnym śpiewie hymnów religijnych. (…) nieraz udawaliśmy się do Cyrku, gdzie jeden z pastorów wygłaszał wspaniałe kazania, gdzieś tam het na górnym rusztowaniu tego monstrualnego baraku. Innym razem szliśmy w piątkowe wieczory pod przyzbę mizernej szopy, oznaczonej numerem siedemnaście, gdzie setki żydów w najwyższym skupieniu, graniczącym niemal z ekstazą, wznosiło gorące modły po hebrajsku pod przewodem kapelana doktora Steinberga, naczelnego rabina armii polskiej”.

W 2007 r. Steinberg został pośmiertnie awansowany do stopnia podpułkownika. W 100. rocznicę odzyskania niepodległości, 11 listopada 2018 r. został pośmiertnie uhonorowany Orderem Orła Białego – najwyższym polskim odznaczeniem.

Przeczytaj też: Rocznica zbrodni katyńskiej. Ilu oficerów pochodzenia żydowskiego zostało zamordowanych wiosną 1940 roku?

Przemysław Batorski   redaktor strony internetowej ŻIH