Aktualności

Jedną z luk w systemie izolacji getto warszawskie zawdzięcza poczcie. Deutsche Post Osten (DPO) zlikwidowała 15 stycznia 1941 r. Urząd Pocztowy Warszawa 41 przy ul. Zamenhofa 19 i przekazała swoje funkcje w getcie Judenratowi. Normy pocztowe ustanowione dla getta warszawskiego posłużyły następnie za podstawę ogólnego zarządzenia o ruchu pocztowym w gettach GG.

Getto warszawskie do lipca 1942 r. korespondowało zarówno z krajami okupacji hitlerowskiej, jak i z krajami tzw. Umfeindliches Ausland. Aktualne spisy tych krajów ogłaszano w kolejnych zarządzeniach dowództwa Wehrmachtu. Informacje te zamieszczała również „Gazeta Żydowska”. Żydzi mogli wysyłać za granicę jedynie karty pocztowe z nadrukiem zamiast znaczka pocztowego; karty zagraniczne podlegały cenzurze Judenratu, która w odróżnieniu od cenzury żydowskiej w getcie łódzkim, nie odznaczała się gorliwością. Za granicę przedostawały się karty pocztowe z getta (m.in. Ringelbluma do historyka Rafała Mahlera) zawierające m.in. przejrzyste aluzje do głodu, chorób i terroru hitlerowskiego.

Poczta stanowiła jeden z kanałów importu i eksportu towarów; z getta wysyłano pieniądze i towary przemysłowe, zamawiając żywność i surowce po „stronie aryjskiej”. W lutym 1941 r. na żądanie szefa dystryktu warszawskiego zabroniono wysyłania paczek z getta warszawskiego; w grudniu ukazało się zarządzenie kierownika Głównego Wydziału Pocztowego w GG, Lauxmanna, zabraniające w ogóle przyjmowania paczek od nadawców żydowskich. Zarządzenie to nie odbiło się jednak na ilości paczek nadsyłanych do warszawskiego getta. Do getta przychodziła znaczna ilość paczek zagranicznych, m. in. z ZSRR. Spóźnione „paczki rosyjskie” nadchodziły jeszcze przez kilka miesięcy po napaści hitlerowskiej. Paczki z krajów zachodnich pochodziły na ogół ze Szwecji, Holandii, Rumunii, Szwajcarii. Paczki z USA wysyłano do gett w okupowanej Polsce za pośrednictwem firm portugalskich. Naruszenie funkcjonowania jednolitego organizmu ekonomicznego, jakim była Warszawa, i tradycyjnych więzi ekonomicznych pomiędzy dzielnicą „aryjską” a dzielnicą zamkniętą pociągnęło za sobą poważne skutki społeczne, chociaż izolacja getta warszawskiego nie była hermetyczna, a jego mury w omawianym okresie wykazywały mnóstwo przecieków.

Źródło fotografii: The Warsaw Ghetto in photographs. 206 Views made in 1941; Edited by Ulrich Keller, New York 1984