80. rocznica akcji „Reinhard”

W 2022 roku mija 80 lat od rozpoczęcia akcji „Reinhard” – planu ludobójstwa polskich Żydów, przygotowanego i przeprowadzonego przez nazistowskie Niemcy. Przedstawiamy program wydarzeń towarzyszących obchodom tej rocznicy.

 

16 marca

„Einsatz Reinhard. Zapisy zbrodni, próba lektury” – zapraszamy na konferencję naukową online

Wydarzenia rozegrane od marca 1942 do początku listopada 1943 r. na terenie Generalnego Gubernatorstwa zostały opisane na wiele różnych sposobów: przez oprawców organizujących zbrodnie, niekiedy zeznających później przed sądami; przez ofiary, które utrwaliły ostatnie chwile żydowskich społeczności w Polsce oraz przez świadków, widzów albo gapiów, po swojemu nazywających Żydów i Zagładę. 

Przedmiotem analiz ma być tekst: rozkaz, komunikat, telegram kolejowy, relacja, list, wiersz, rysunek, artykuł z prasy konspiracyjnej, wspomnienie, zeznanie – spisane albo mówione, scena z filmu, rysunek.

Czytaj więcej

 

17 marca

Najczarniejsze dni. Rozmowa w 80. rocznicę rozpoczęcia operacji „Reinhard”

Spotkanie online z cyklu „Czwartki na Tłomackiem”

80 lat temu, 17 marca 1942 roku, Niemcy uruchomili obóz zagłady w Bełżcu. Jako pierwszych wywieźli tam Żydów z getta w Lublinie. Bełżec był poligonem Zagłady – członkowie jego załogi byli potem przenoszeni do kolejnych miejsc masowej eksterminacji.

W maju zaczęły działać komory gazowe Sobiboru i Majdanka, w lipcu – Treblinki. Do końca 1942 roku w tych czterech ośrodkach Niemcy uśmiercili – według szefa sztabu akcji „Reinhard” Hermanna Höflego – 1 274 166 osób. Do jesieni 1943 roku obozy zagłady pochłonęły życie większości polskich Żydów.

W rocznicę rozpoczęcia jednej z największych zbrodni w dziejach świata przypomnimy, jakie były jej początki, przebieg i konsekwencje.

Goście:

Dr Marek Bem – historyk, wieloletni Dyrektor Muzeum Byłego Niemieckiego Obozu Zagłady w Sobiborze, autor książek, m.in. „Sobibór: niemiecki ośrodek zagłady 1942-1943”, „Powstanie w Sobiborze: świadectwa ocalonych z niemieckiego obozu zagłady”

Dr Artur Podgórski – historyk, pracownik Działu Naukowego Żydowskiego Instytutu Historycznego, specjalizuje się w dziejach obozów niemieckich w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa

Prowadzenie:

Marta Janczewska – pracuje w dziale naukowym ŻIH. Edytorka dokumentów z czasów II wojny światowej, m.in. wspomnień Stefana Szpigielmana „Trzeci front. O wojnie wielkich Niemiec z Żydami Warszawy 1939-1943” oraz tomów 12 i 24 Pełnej Edycji Archiwum Ringelbluma

 

 

23-26 maja

„Bridging Divides. Rupture and Continuity in Polish Jewish History” – zapraszamy na konferencję naukową

Z okazji 75-lecia powstania Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie, we współpracy z Yale University Fortunoff Archive i Yeshiva University Emil A. and Jenny Fish Center for Holocaust and Genocide Studies, organizuje międzynarodową konferencję w Warszawie w dniach 23-26 maja 2022, która ma na celu zasypanie podziałów w historiografii i dziedzinach badawczych.

Zaprosiliśmy młodych badaczy do zaprezentowania swojej pracy oraz zapoznania się z bogatymi zbiorami i przedsięwzięciami Żydowskiego Instytutu Historycznego. Uczestnicy zastanowią się nad ciągłością kultury polskich Żydów przed, w trakcie i po Zagładzie w takich obszarach jak: biografia, geografia, język, polityka, płeć/gender, sekularyzacja i tradycjonalizm, twórczość literacka i artystyczna, prawo, dokumentacja, studia nad pamięcią, oraz stosunki między Żydami a chrześcijanami. 

Czytaj więcej

 

24 maja: Pokaz filmu „Kto napisze naszą historię”

Zobacz wydarzenie na Facebooku

Zapraszamy na pokaz filmu Roberty Grossman „Kto napisze naszą historię”, opowiadającego o powstaniu podziemnego archiwum getta Warszawy i jego twórcach - Emanuelu Ringelblumie i grupie Oneg Szabat.

Wprowadzenie do filmu wygłosi dr Karolina Szymaniak - jedna z konsultantek naukowych filmu!

Pokaz filmu odbędzie 24 maja o godzinie 19:30 w Kinie Muranów.

Wstęp wolny!

Zapraszamy do odbioru bezpłatnych wejściówek do Żydowskiego Instytutu Historycznego od wtorku 17 maja do poniedziałku 23 maja w godzinach pracy Instytutu.

 

25 maja: „Płacz, serduszko, płacz” – koncert Zisl Slepovitch Ensemble

Zobacz wydarzenie na Facebooku

Żydowski Instytut Historyczny ma przyjemność zaprosić na koncert Zisl Slepovitch Ensemble „Płacz, serduszko, płacz” – Pieśni ocalałych z Zagłady.
Koncert organizowany jako część konferencji „Bridging Divides. Rupture and Continuity in Polish Jewish History” z okazji 75-lecia powstania ŻIH. Zespół Zisl Slepovitch Ensemble wystąpi w składzie:

Zisl Slepovitch – dyrektor artystyczny, klarnet, śpiew

Sasha Lurje – śpiew

Craig Judelman – skrzypce

Joshua Camp – akordeon

Dmitry Ishenko – kontrabas

Wydarzenie jest częścią projektu Songs From Testimonies, w ramach którego Zisl Slepovitch aranżuje i nagrywa piosenki znalezione w świadectwach ocalałych z Zagłady ze zbiorów Fortunoff Video Archive for Holocaust Testimonies na Uniwersytecie Yale. Wstęp wolny!

Koncert będzie także transmitowany na naszym Facebooku.

 

22 lipca

Marsz Pamięci 22 Lipca (1942)

Po raz jedenasty w Marszu Pamięci 22 Lipca (1942) wspomnimy blisko 300 tysięcy żydowskich mieszkańców Warszawy, którzy w lecie 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince.

 

2 sierpnia

Obchody rocznicy powstania w Treblince

2 sierpnia 1943 roku więźniowie obozu zagłady w Treblince podnieśli bunt przeciw niemieckim i ukraińskim strażnikom. Spośród ponad 700 uczestników buntu około 200 osobom udało się uciec poza granice obozu, a blisko 100 z nich przeżyło wojnę.

 

21-22 września

80 lat po Aktion „Reinhard” (1942-1943): reakcje społeczne i upamiętnienie – zapraszamy na konferencję naukową

Getto warszawskie było największym w okupowanej przez Niemców Europie. To właśnie z Warszawy, przez osiem tygodni, od 22 lipca do  21 września 1942 r. (święto Jom Kippur), bez przerwy odchodziły transporty do obozu zagłady w Treblince. Do listopada 1943 r., kiedy  Akcja „Reinhard” została zakończona, zamordowano ponad 1,5 mln Żydów polskich, a także z innych krajów okupowanej Europy.

Celem konferencji jest zbadanie zbiorowych i indywidualnych reakcji dwóch społeczności, żydowskiej i polskiej, w okresie terroru oraz masowych deportacji do obozów zagłady.

Czekamy na abstrakty do 31 marca

Konferencja współorganizowana z Muzeum Getta Warszawskiego i Państwowym Muzeum na Majdanku

 

 

Projekt „Tak, jakbyśmy nigdy nie istnieli” został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Honorowy Patronat nad obchodami 80. rocznicy zagłady Żydów w ramach niemieckiej Akcji „Reinhardt" objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda