Aktualności

Wilhelm Thielmann, „Jom Kipur”, 1899 r., litografia, kolekcja Berlinka  /  zbiory ŻIH

Dla religijnych Żydów Jom Kipur jest świętem wyjątkowym dlatego, że to właśnie tego dnia pomiędzy ludźmi a Bogiem dochodzi do pojednania. Święto Jom Kipur, według kalendarza żydowskiego, obchodzone 10 dnia miesiąca tiszri, w tym roku zaczyna się w niedzielę 27 września o zachodzie słońca, a kończy o zmroku dzień później.

W wigilię święta krewni, przyjaciele i znajomi proszeni są o wybaczenie wyrządzonych krzywd. Pobożni Żydzi odwiedzają groby cadyków i bliskich, składają ofiary z drobiu lub z pieniędzy (kaparot), mężczyźni odwiedzają mykwę. Przed rozpoczęciem postu spożywają kolację. W Izraelu w Jom Kipur życie zamiera – sklepy są zamykane, transmisje medialne przerywane, a ruch samochodowy zanika nawet na największych drogach. Zamiast samochodów na ulice wychodzą spacerowicze, a na rolkach, deskorolkach i rowerach wyjeżdżają dzieci – nie bez powodu w Tel-Awiwie Jom Kipur potocznie nazywane jest „świętem rowerów”.

Dwudziestopięciogodzinny post towarzyszący świętu ma sprzyjać duchowemu oczyszczeniu i przygotowuje Żydów do pojednania. Podczas postu zakazane jest nie tylko jedzenie i picie, ale nawet płukanie ust. W Jom Kipur nie pracuje się ani nie wykonuje żadnych czynności, które zabronione są w szabat. Obchodząc święto, trzeba się również wstrzymać od noszenia skórzanego obuwia, od mycia się, smarowania balsamami czy od współżycia małżeńskiego – zakazane są wszystkie przyjemności cielesne. W Jom Kipur Bóg wybacza te grzechy, których człowiek dopuścił się wobec Boga, ale o wybaczenie krzywd popełnionych w stosunku do ludzi trzeba już prosić ich samych.

Modlitwy podnoszone w synagodze rozpoczynają się jeszcze przed zachodem słońca śpiewami Kol Nidre – Wszystkich Zobowiązań, którymi wierni proszą Boga o odpuszczenie niedotrzymanych mu przyrzeczeń. Modlitwą rozpoczynającą następny dzień po Nocy Kol Nidre jest Szacharit i następujące później czytanie fragmentu paraszat Acharaej. Kolejne modły trwają przez cały dzień – Izkor, czyli hebrajskie „pamiętaj”, wspomina zmarłych krewnych, a Aszamnu (hebr. „zgrzeszyliśmy”) kieruje do Boga błagania o wybaczenie złych uczynków. Podczas Minchy wyciągana jest Tora i odczytywane są fragmenty Ksiąg Kapłańskich. Według czytanej po południu Jom Kipur Księgi Jonasza, Bóg przebacza wszystkim tym, którzy prawdziwie przeżywali skruchę za popełnione przez siebie grzechy. Modlitwą kończącą jest Neila, podczas której niejako zamykane są bramy Nieba – wtedy ostatni raz wznosi się do Boga prośby o miłosierdzie i pomyślny wyrok boski. Dęcie w szofar kończy nabożeństwa – wtedy wszyscy obecni świętują uzyskanie przebaczenia i pogodzenie z bliskimi.

„Świętość Jom Kipur jest tak wielka, iż jeśli tylko człowiek żałuje swoich złych uczynków, wówczas może odpokutować w dzień ten za wszystkie swoje grzechy” — pisze w Bramach Halachy rabin Zew Greenwald.