Aktualności

Spacer po cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej. Fot. Hleb Burnashev (ŻIH)

Dla wielu z uczestników ten dzień zaczął się długo przed wschodem słońca, niektórzy przemierzyli nawet 500 km pociągami i samochodami, żeby przyjechać do Warszawy w zimny grudniowy poranek.

Anna Błaszczyk i Bogumiła Kółkiewicz z Warszawy należą do osób, które uczestniczyły w szkoleniu po raz pierwszy. Tak motywują swój udział:

Jestem nauczycielką na początku swojej ścieżki zawodowej. Takie projekty są szansą na wzbogacenie swojego warsztatu pracy oraz czerpanie z doświadczeń bardziej doświadczonych edukatorów.

– Anna Błaszczyk, nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie

Pracuję w liceum drugi rok. Z maturzystami czytamy fragmenty Archiwum Ringelbluma, rozmawiamy na lekcjach o stereotypowych obrazach Żyda w polskiej literaturze, w kanonie lektur, o antysemityzmie utrwalonym w kulturze.

 – Bogumiła Kółkiewicz, polonistka z warszawskiego Liceum im. gen. Józefa Sowińskiego

Fot. Hleb Burnashev, Bartosz Borys (ŻIH)

Nie tylko nauczyciele mogą brać udział w naszych szkoleniach. Były nauczyciel, a dziś dyrektor centrum kultury, który docenia zapraszanie osób z małych miejscowości:

Bardzo dobrze, że ŻIH zaprasza nauczycieli z mniejszych miejscowości, pracujących w szkołach oddalonych od ośrodków akademickich. Dzięki temu mają możliwość poznawania nowych narzędzi edukacyjnych, tak bardzo przydatnych w szukaniu różnych sposobów dotarcia do uczniów i zainteresowania ich tematem.

– Łukasz Parus, dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zagórowie

Akademia Zimowa 2021 rozpoczęła się od warsztatu integracyjnego prowadzonego przez dr Agnieszkę Witkowską-Krych. Zadaniem nauczycieli było wybranie trzech zdjęć i opowiedzenie z ich pomocą o marzeniach i planach na kolejny rok. Następnie dr Bartosz Borys, kierownik Działu Edukacji, omówił ofertę edukacyjną Żydowskiego Instytutu Historycznego, do której należą m.in. warsztaty, spacery oraz projekty współtworzone z polskimi i zagranicznymi instytucjami.

Myślę, że prezentacja oferty edukacyjnej, zbiorów cyfrowych, dostępnych na wyciągniecie ręki, jest bezcenną okazją dla uczniów i nauczycieli do zapoznania się z dziedzictwem żydowskiej kultury. I to uważam za najważniejszą korzyść z udziału w Akademii. Możemy zobaczyć, z jak wielu narzędzi i materiałów można skorzystać w szkole przy realizacji celów edukacyjnych, które stoją przed każdym nauczycielem języka polskiego czy historii.

– Bogumiła Kółkiewicz

Dr Paweł Fijałkowski, badający od lat tradycje religijne polskich Żydów, wprowadził uczestników w temat żydowskiej duchowości, objaśniając różnorodne nurty i zawiłe podziały w łonie judaizmu oraz przedstawiając walkę misnagdów z chasydami. Okazało się, że w tym sporze ważną rolę odegrały noże do uboju rytualnego. Wystawę „Ukryte oblicze. Gaon z Wilna” zaprezentowała jej kuratorka – Marta Kapełuś, która odkryła nieznane wątki z biografii najbardziej tajemniczego przywódcy judaizmu rabinicznego i wyjaśniła, dlaczego przeciwnik chasydów nazywany był „prawdziwym chasydem”. Na koniec dr hab. Jan Doktór, specjalista w dziedzinie duchowości i mistycyzmu żydowskiego, opowiedział o początkach chasydyzmu na ziemiach polskich. Dowiedzieliśmy się, że polski chasydyzm miał korzenie w średniowiecznej Nadrenii, a na poły legendarna postać Baal Szem Towa miała związek z powstaniem Chmielnickiego.

Drugi dzień Akademii Zimowej zaczął się przed bramą cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej – miejsca, w którym zatrzymał się czas i gdzie można dotknąć przeszłości warszawskich Żydów. Spacer po nekropolii poprowadziła Olga Szymańska.

Szczególnie ważny był dla mnie spacer po cmentarzu żydowskim, bo to nie tylko miejsce pochówku, ale i świadek historii. Zwłaszcza w zimowy poranek cmentarz skłania do zadumy nad ludźmi i światem, których już nie ma.

– Ewa Mieszczyńska, nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie z Olsztyna

Sesję wykładową rozpoczęła Dyrektor ŻIH Monika Krawczyk referatem Odsłony duchowości żydowskiej w Rzeczpospolitej. Podczas opowieści o tradycjach żydów sefardyjskich pani dyrektor zabrała nas w podróż do Izraela czasów biblijnych, następnie do krajów Aszkenaz i Polin, a stamtąd dalej na wschód, na Podole, gdzie powstał chasydyzm polski. Wykład obejmował także triadę wielkich tragedii narodu żydowskiego, począwszy od zburzenia Świątyni Jerozolimskiej, przez wypędzenie z półwyspu Iberyjskiego aż do II wojny światowej.

Drugą wystawą, jaką mieli okazję oglądać uczestnicy Akademii Zimowej, jest „Mała Synagoga na Tłomackiem”. Zaprezentował ją jej kurator i kierownik Działu Sztuki – Michał Krasicki. O tym, jak wykorzystać portal Delet do działań edukacyjnych w szkole, opowiadał kierownik Działu Digitalizacji Krzysztof Czajka-Kalinowski.

Akademię Zimową 2021 zakończyliśmy uroczystym wręczeniem dyplomów i pamiątkową sesją zdjęciową. Uczestnicy mają nadzieję na kolejne spotkania, a także wzajemne wspieranie się w otwieraniu nowych projektów.

Ciekawa była wizyta w synagodze z rozmową na temat jej wyposażenia i znaczenia w życiu religijnym społeczności żydowskiej. Wykład o zróżnicowaniu religijnym zwrócił uwagę na ciekawostki dotyczące poszczególnych członków społeczności żydowskiej. Podobały mi się też prowadzone niezmiennie z poczuciem humoru, a zarazem merytoryczne zajęcia o platformie Delet.

– Ewa Mieszczyńska

Myślę o lekcjach polskiego z wykorzystaniem zgromadzonych w ŻIH zdjęć pokazujących przedwojenne życie. Lekcje z fotografią są atrakcyjne dla uczniów, a w przypadku zdjęć pokazujących świat żydowski, który niemal zniknął z naszej wspólnej przestrzeni, widzę też ich ogromny potencjał obudzenia w uczniach refleksji i zasiania ciekawości tematów żydowskich i polsko-żydowskich.

– Bogumiła Kółkiewicz

Każdy przyjazd do ŻIH, a zwłaszcza na seminarium, stanowi wartość dodaną i jest bardzo inspirujący. Możemy wysłuchać wykładów, zobaczyć miejsca i wystawy kluczowe dla zachowania pamięci o polskich Żydach. Mamy szansę poznać naukowców, edukatorów i nauczycieli, których działania i refleksje dają bodziec do poszerzenia własnej wiedzy i skłaniają do wysiłku na różnych polach edukacyjnych.

– Łukasz Parus