Przejdź do menu głównego
Przejdź do treści

A-

A+

Strona główna
Aktualności

Aktualności

1 (43).jpg

Wydłużenie godzin otwarcia czytelni

W kwietniu wydłużono godziny otwarcia czytelni.

Grafiki na stronę(14).png

Kalendarium ŻIH na kwiecień 2025

fot. Danuta Matloch.jpg

Dr Michał Trębacz dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego

Grafiki na stronę(5).png

Pracuj w ŻIH!

Nie mógł znieść tragedii getta. Szmuel Bresław

Szmul (Szmuel) Bresław był działaczem Haszomer Hacair, publicystą i redaktorem prawie wszystkich pism wydawanych przez tę organizację w getcie warszawskim. W 1942 r. został zaproszony przez Emanuela Ringelbluma do współpracy z Oneg Szabat. W Archiwum ocalała obszerna kolekcja spisanych przez niego biuletynów z nasłuchu radiowego. Przekazał również kilka własnych tekstów, m.in. wywiad z Ireną Adamowicz o stosunkach polsko-żydowskich, biografię Henryka Gotlanda, sprawozdanie „Rządca meldunkowy“ oraz raport „Kolumna dezynfekcyjna“. Został zamordowany 3 września 1942 roku po tym, jak rzucił się z nożem na uzbrojonego Niemca.
Ze śmiercią Jakuba Dinezona, Perec umarł dla mnie drugi raz

29 sierpnia 1919 roku zmarł pisarz Jakub Dinezon, jeden z najsłynniejszych, a także jeden z najbardziej zapomnianych pisarzy jidysz.
Symbole judaizmu – symbole ludzkości. Gwiazda Dawida

Słowo symbol używane jest w bardzo różnym znaczeniu w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności, nie tylko w wielu gałęziach humanistyki, ale także w naukach ścisłych (szczególnie w chemii i matematyce) oraz licznych naukach technicznych. Ze „Słownika języka polskiego” pod redakcją W. Doroszewskiego (t. 8, Warszawa 1966) dowiadujemy się, że symbol to przede wszystkim „umowny znak czegoś”, „postać, przedmiot będący uosobieniem jakichś cech”.
Kamień ciśnięty pod koło historii. Gustawa Jarecka

Gustawa Jarecka była pisarką i nauczycielką. W getcie pracowała jako telefonistka i maszynistka w Radzie Żydowskiej, dzięki czemu mogła przekazywać do Archiwum Ringelbluma kopie dokumentów Judenratu, m.in. stenogram zebrania z 22 lipca, podczas którego Hermann Höfle dyktował niemieckie rozkazy dotyczące wielkiej akcji likwidacyjnej. Przypisuje się jej autorstwo wstrząsającego reportażu dokumentującego deportacje z getta – Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć napisanego we wrześniu 1942 r. Samodzielnie wychowywała dwóch synów – Marka i Karola. Jarecka zmarła z dziećmi w pociągu do Treblinki w styczniu 1943 roku, prawdopodobnie z powodu braku dostępu do powietrza.
Izrael Winnik

Jest kilku stałych współpracowników Oneg Szabat, o których nie wiemy wiele. Izrael Winnik to jeden z nich. W Archiwum zachował się tylko jeden maszynopis sygnowany jego nazwiskiem. Nie wiadomo, czy prace Winnika kryją się za nierozpoznanymi charakterami pisma, czy też jego teksty nie przetrwały.
Henryka Goldszmita niezgoda ze światem

Korczak podzielił los swych żydowskich rodaków i wychowanków, wywiezionych latem 1942 r. do obozu zagłady w Treblince. Autorzy wielu prac o Korczaku podkreślają, że miał możliwość opuszczenia getta, ukrycia się „po aryjskiej” stronie i uniknięcia śmierci w komorze gazowej. Ale czy taki wybór w ogóle dla niego istniał, nie w wymiarze posiadanych możliwości, lecz w wymiarze moralnym? Czy rzeczywiście Korczak mógł wybrać ucieczkę przed śmiercią, oznaczającą jednocześnie porzucenie wychowanków w obl
22 lipca 1942. „Patrzyliśmy, jak zabierano nasze rodziny”

22 lipca 1942 roku to jedna z najtragiczniejszych dat w historii mieszkańców stolicy. Niemcy rozpoczęli deportację mieszkańców warszawskiego getta do Treblinki. Trwająca niespełna dwa miesiące brutalna akcja likwidacyjna doprowadziła do śmierci ponad 300 tysięcy Żydów z Warszawy i okolic. Dzięki Archiwum Ringelbluma wiemy, w jaki sposób przebiegała akcja, co myśleli i czuli mieszkańcy dzielnicy żydowskiej.
Zdobywczynie życia. Cecylia Słapakowa

Losy kobiet żydowskich w getcie zostały udokumentowane przez Cecylię Słapakową. Ta urodzona w Wilnie tłumaczka, organizatorka warszawskiego salonu literackiego, przeprowadziła w 1942 roku rozmowy z 17 Żydówkami z różnych grup społecznych i zawodowych. To niezwykle cenne źródło badań życia w getcie warszawskim nie tylko pokazuje zmianę społecznej roli kobiet, jaka zaszła w czasie wojny, ale przede wszystkim jest pochwałą ich umiejętności przystosowania się, odwagi i poświęcenia.
Kocham życie do szaleństwa. Claude Lanzmann

„Kocham życie do szaleństwa”, pisał Claude Lanzmann, filozof, publicysta, reżyser. Ta wielka, nienasycona wręcz łapczywość na to, co życie przynosi, przebrzmiewa w każdym zdaniu jego autobiografii „Zając z Patagonii”, w której opowiada o swojej twórczości, bezkompromisowej aktywności politycznej i społecznej, rozwoju intelektualnym i życiu towarzyskim, w których wielką rolę odegrali Jean-Paul Sartre i Simone de Beauvoir. Dziś mija pierwsza rocznica jego śmierci — Claude Lanzmann zmarł 5 lipca 2018 roku.
Marsz Pamięci 22 lipca 2019

W 77. rocznicę rozpoczęcia wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego Żydowski Instytut Historyczny, wraz z partnerami, zaprasza na Marsz Pamięci 22 lipca. Wspólnie oddajmy hołd 300 tysiącom zamordowanych Żydów warszawskich, których życie i śmierć uchwycił w swojej poezji Władysław Szlengel.
Symcha Trachter – z rysunku bardzo dobry

Rysunkowe studium portretowe kobiety „Aniela” jest cennym, bo chyba najwcześniejszym z zachowanych rysunków Symchy Trachtera. Dzięki notatce sporządzonej ręką Wiktora Ziółkowskiego na odwrocie dzieła wiemy, że rysunek miał bardzo spodobać się Jackowi Malczewskiemu. Praca znajduje się z zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Rozwód Chany Hermelini Awram Mosze Fingerhut

Kilka dni temu otrzymaliśmy wiadomość od rodziny szukającej informacji o kobiecie o imieniu Chana HERMELIN. Opowiadana przez nich historia daje nam mały wgląd w życie kobiet w przedwojennej społeczności żydowskiej w Polsce i na świecie.
Miliony publikacji dostępne w Bibliotece ŻIH

Miło nam poinformować, że Biblioteka ŻIH udostępnia zbiory platformy Academica.
Nieswojo czuł się tylko wówczas, gdy trzeba było strzelać. Icchak Cukierman

Icchak Cukierman, ps. „Antek”, współzałożyciel Żydowskiej Organizacji Bojowej, zmarł 17 czerwca 1981 r.
Kolekcja Berlinka w portalu DELET

Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w ramach programu Kultura Cyfrowa 2019 otrzymało dofinasowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rozwój projektu DELET II. Grant zostanie przeznaczony na digitalizację tzw. kolekcji Berlinka.
Hersz Wasser – sekretarz Oneg Szabat

Jako jedyny z trójki ocalałych członków Oneg Szabat wiedział o miejscu ukrycia Archiwum. „Jego codzienne kontakty z setkami delegacji uchodźców ze wszystkich zakątków kraju umożliwiły powstanie setek monografii miast, które stanowią najcenniejszy skarb «Oneg Szabat»” – pisał Emanuel Ringelblum. 111 lat temu, 13 czerwca 1910 r. urodził się Hersz Wasser, sekretarz Podziemnego Archiwum Getta Warszawy.
Wzruszała czytelników do łez. Henryka Łazowertówna

Poetka, pisarka i tłumaczka. Po wybuchu wojny zaangażowała się w pracę społeczną, m.in. w działalność organizacji charytatywnej CENTOS, przygotowywała materiały propagandowe w Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Dla Oneg Szabat pisała historię najuboższych i najsłabszych mieszkańców getta – ukazywała losy i walkę o przetrwanie poszczególnych żydowskich rodzin. Została zamordowana w Treblince podczas wielkiej akcji likwidacyjnej – nie chcąc opuścić swojej matki, nie skorzystała z możliwości ucieczki z Umschlagplatz.
Fuks na wojnie. Opowieść po 75 latach

Z prof. Marianem Fuksem, historykiem, muzykologiem, byłym dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego, pułkownikiem Wojska Polskiego, autorem ponad tysiąca prac z dziedziny historii i kultury rozmawia Piotr Korczyński.
Jechiel Górny

W Oneg Szabat wraz z Herszem i Blumą Wasserami oraz Eliaszem Gutkowskim zajmował się katalogowaniem materiałów i kopiowaniem dokumentów. Spisywał i opracowywał relacje. Prowadził również dziennik, który stanowi bezcenne świadectwo przebiegu akcji likwidacyjnej i walk w styczniu 1943 r. Podczas powstania w getcie walczył w oddziale bojowym Hersza Berlińskiego. Zginął próbując wydostać się kanałami z płonącego getta.
Rusza rejestracja do Akademii Letniej ŻIH 2019!

Ruszyła rejestracja do Akademii Letniej ŻIH 2019, która odbędzie się w dniach 20–22 lipca 2019 r. Akademia przeznaczona jest przede wszystkim dla absolwentów naszych seminariów w latach 2017–2018. Zainteresowanych zapraszamy do wypełnienia ankiety zgłoszeniowej.
{{ item.title }}

{{ item.description }}

WCZYTAJ WIĘCEJ

© Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma