Przejdź do menu głównego
Przejdź do treści
Header Menu
Wesprzyj
Kontakt
Wizyta
A-
A+
PL
EN
Menu
Aktualności
Wydarzenia
Oneg Szabat
O Archiwum Ringelbluma w skrócie
Biogramy członków grupy Oneg Szabat
Historie z Podziemnego Archiwum Getta Warszawy
O Programie Oneg Szabat
Projekty Programu Oneg Szabat
Tłumaczenia Archiwum Ringelbluma na angielski
Publikacje
Edukacja
Ambasadorowie
Upamiętnienie
Wystawy
Pełna edycja Archiwum Ringelbluma
Zbiory Archiwum Ringelbluma online
Zbiory
Regulamin korzystania ze zbiorów
Zbiory online
Centralna Biblioteka Judaistyczna
DELET
Opis zbiorów
Digitalizacja
Archiwum
FAQ
Sztuka
Opis zbiorów muzealnych
Dokumentacja Dziedzictwa
Opis zbiorów
Biblioteka
Opis zbiorów
Katalog elektroniczny biblioteki
Bazy danych
Materiały pomocnicze
Nowości biblioteki
Zaproponuj do zbiorów
Konserwacja
Inwentarze
Program „Zapisz jako…” Pomóż zachować obrazy przeszłości
Nauka
Seminaria naukowe
Projekt EHRI
Obszary badań
Polski Słownik Judaistyczny
Konkurs im. Majera Bałabana
Wirtualna encyklopedia getta warszawskiego
Badanie grobów wojennych
Wystawy
„Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”
Mała Synagoga na Tłomackiem
Serce tamtego miasta
O wystawie
Program wydarzeń towarzyszących
Mapa wystawy
Kup bilet
Godziny otwarcia
Edukacja
Oferta zajęć edukacyjnych
Spacery
Wykłady i zajęcia
Warsztaty
Warsztaty w ramach projektu Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe
Oprowadzania po wystawach
Uczniowie
Słonimscy – gra terenowa
Studenci
Nauczyciele
Akademie dla nauczycieli
Konkursy
Seniorzy
Wydawnictwo
O Wydawnictwie ŻIH
Współpraca promocyjna i recenzje
Wydaj u nas książkę
Genealogia
Szukanie korzeni
Historia nazwisk
Potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego
Wyjątkowe historie
Możesz pomóc
Kontakt
O Instytucie
Misja
Historia
Rada Programowa
Dyrekcja
Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe – Fundusze Norweskie i EOG
Instytucje partnerskie
Wesprzyj
Kontakt
Wolontariat w ŻIH
Dostępność
Księgarnia na Tłomackiem
O Księgarni na Tłomackiem
Czasopismo „Tłomackie 3/5"
Kwartalnik Historii Żydów
Kwartalnik online
Social Menu
Strona główna
Aktualności
Archiwum Ringelbluma i Oneg Szabat
Aktualności
W 124. rocznicę urodzin Emanuela Ringelbluma
Wspominamy dziś Emanuela Ringelbluma i dzieło przez niego stworzone w 124. rocznicę urodzin.
Szczepienia w warszawskim getcie, czyli jak powstrzymać epidemię
Kalendarium ŻIH na marzec 2024
„Zostawiliśmy i ochroniliśmy nasze bogate dziedzictwo”. 77. rocznica odnalezienia pierwszej części Archiwum Ringelbluma – Podziemnego Archiwum Getta Warszawy
Przeglądaj:
Wszystkie kategorie
Archiwum Ringelbluma i Oneg Szabat
Getto warszawskie
Getto łódzkie
Zagłada
Genealogia
Publikacje ŻIH
Żydowska Warszawa
Relacje
Postacie
Historia Żydów
Duchowość
Żydowski Instytut Historyczny
Kultura
Musimy znaleźć Archiwum!
Pamiętajcie! Leży tam pod ruinami skarb narodowy. Jest tam Archiwum Ringelbluma. […] Nawet jeśli jest tam pięć pięter ruin, musimy znaleźć Archiwum” — apelowała Rachela Auerbach podczas obchodów trzeciej rocznicy wybuchu powstania w getcie. Dzięki jej staraniom i niezłomnej postawie osób świadomych wagi dokumentów ukrytych w piwnicy szkoły Borochowa, w dniu 18 września 1946 r. odkopano pierwszą część Podziemnego Archiwum Getta Warszawy.
Z czego żyli Żydzi w getcie warszawskim? Jerzy Winkler
Dostęp do materiałów statystycznych i ważnych dokumentów urzędowych Rady Żydowskiej Oneg Szabat miało dzięki Jerzemu (Icchakowi) Winklerowi. Jest on również autorem kilku prac przygotowanych specjalnie dla Archiwum, m.in. opracowania Getto walczy z niewolą gospodarczą. Jerzy Winkler został zamordowany w Treblince w sierpniu 1942 r. Miał trzydzieści kilka lat.
Chleb ma złoty kolor. Salomea Ostrowska
Jakiekolwiek informacje o Salomei Ostrowskiej możemy uzyskać tylko pośrednio – analizując jej teksty przygotowane dla Oneg Szabat. Dzięki pracy w patronacie kwarantanny przy ul. Leszno 109/111 mogła przekazać do Archiwum Ringelbluma opis działalności tej instytucji. W oparciu o 18 wywiadów przeprowadzonych z byłymi więźniami obozu dla przesiedleńców w Pomiechówku, napisała tekst „Obóz śmierci – Pomiechówek”. Nie wiadomo, kiedy i gdzie zginęła.
Nie mógł znieść tragedii getta. Szmuel Bresław
Szmul (Szmuel) Bresław był działaczem Haszomer Hacair, publicystą i redaktorem prawie wszystkich pism wydawanych przez tę organizację w getcie warszawskim. W 1942 r. został zaproszony przez Emanuela Ringelbluma do współpracy z Oneg Szabat. W Archiwum ocalała obszerna kolekcja spisanych przez niego biuletynów z nasłuchu radiowego. Przekazał również kilka własnych tekstów, m.in. wywiad z Ireną Adamowicz o stosunkach polsko-żydowskich, biografię Henryka Gotlanda, sprawozdanie „Rządca meldunkowy“ oraz raport „Kolumna dezynfekcyjna“. Został zamordowany 3 września 1942 roku po tym, jak rzucił się z nożem na uzbrojonego Niemca.
Kamień ciśnięty pod koło historii. Gustawa Jarecka
Gustawa Jarecka była pisarką i nauczycielką. W getcie pracowała jako telefonistka i maszynistka w Radzie Żydowskiej, dzięki czemu mogła przekazywać do Archiwum Ringelbluma kopie dokumentów Judenratu, m.in. stenogram zebrania z 22 lipca, podczas którego Hermann Höfle dyktował niemieckie rozkazy dotyczące wielkiej akcji likwidacyjnej. Przypisuje się jej autorstwo wstrząsającego reportażu dokumentującego deportacje z getta – Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć napisanego we wrześniu 1942 r. Samodzielnie wychowywała dwóch synów – Marka i Karola. Jarecka zmarła z dziećmi w pociągu do Treblinki w styczniu 1943 roku, prawdopodobnie z powodu braku dostępu do powietrza.
Izrael Winnik
Jest kilku stałych współpracowników Oneg Szabat, o których nie wiemy wiele. Izrael Winnik to jeden z nich. W Archiwum zachował się tylko jeden maszynopis sygnowany jego nazwiskiem. Nie wiadomo, czy prace Winnika kryją się za nierozpoznanymi charakterami pisma, czy też jego teksty nie przetrwały.
22 lipca 1942. „Patrzyliśmy, jak zabierano nasze rodziny”
22 lipca 1942 roku to jedna z najtragiczniejszych dat w historii mieszkańców stolicy. Niemcy rozpoczęli deportację mieszkańców warszawskiego getta do Treblinki. Trwająca niespełna dwa miesiące brutalna akcja likwidacyjna doprowadziła do śmierci ponad 300 tysięcy Żydów z Warszawy i okolic. Dzięki Archiwum Ringelbluma wiemy, w jaki sposób przebiegała akcja, co myśleli i czuli mieszkańcy dzielnicy żydowskiej.
Zdobywczynie życia. Cecylia Słapakowa
Losy kobiet żydowskich w getcie zostały udokumentowane przez Cecylię Słapakową. Ta urodzona w Wilnie tłumaczka, organizatorka warszawskiego salonu literackiego, przeprowadziła w 1942 roku rozmowy z 17 Żydówkami z różnych grup społecznych i zawodowych. To niezwykle cenne źródło badań życia w getcie warszawskim nie tylko pokazuje zmianę społecznej roli kobiet, jaka zaszła w czasie wojny, ale przede wszystkim jest pochwałą ich umiejętności przystosowania się, odwagi i poświęcenia.
Hersz Wasser – sekretarz Oneg Szabat
Jako jedyny z trójki ocalałych członków Oneg Szabat wiedział o miejscu ukrycia Archiwum. „Jego codzienne kontakty z setkami delegacji uchodźców ze wszystkich zakątków kraju umożliwiły powstanie setek monografii miast, które stanowią najcenniejszy skarb «Oneg Szabat»” – pisał Emanuel Ringelblum. 111 lat temu, 13 czerwca 1910 r. urodził się Hersz Wasser, sekretarz Podziemnego Archiwum Getta Warszawy.
Wzruszała czytelników do łez. Henryka Łazowertówna
Poetka, pisarka i tłumaczka. Po wybuchu wojny zaangażowała się w pracę społeczną, m.in. w działalność organizacji charytatywnej CENTOS, przygotowywała materiały propagandowe w Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Dla Oneg Szabat pisała historię najuboższych i najsłabszych mieszkańców getta – ukazywała losy i walkę o przetrwanie poszczególnych żydowskich rodzin. Została zamordowana w Treblince podczas wielkiej akcji likwidacyjnej – nie chcąc opuścić swojej matki, nie skorzystała z możliwości ucieczki z Umschlagplatz.
Jechiel Górny
W Oneg Szabat wraz z Herszem i Blumą Wasserami oraz Eliaszem Gutkowskim zajmował się katalogowaniem materiałów i kopiowaniem dokumentów. Spisywał i opracowywał relacje. Prowadził również dziennik, który stanowi bezcenne świadectwo przebiegu akcji likwidacyjnej i walk w styczniu 1943 r. Podczas powstania w getcie walczył w oddziale bojowym Hersza Berlińskiego. Zginął próbując wydostać się kanałami z płonącego getta.
Z każdego dziecka wyczarować piękno
Do jednej z metalowych skrzyń, w których zakopano pierwszą część Archiwum Ringelbluma, malarka Gela Seksztajn włożyła zbiór swoich prac wraz z dokumentacją działalności artystycznej, fotografiami i testamentem. Obrazy i rysunki jej autorstwa są unikatem w zbiorach zgromadzonych przez grupę Oneg Szabat, obejmujących głównie dokumenty pisane.
Wiersze, które czytałem umarłym. Władysław Szlengel
W dniu 8 maja 1943 r. został rozstrzelany Władysław Szlengel, polski poeta pochodzenia żydowskiego, autor tekstów kabaretowych i piosenek. W pierwszej części Archiwum Ringelbluma znalazło się kilkanaście utworów satyrycznych, które Szlengel napisał przed akcją likwidacyjną. W drugiej części Archiwum umieszczono kolejne wiersze, m.in. „Małą stację Treblinki”, „Paszport”, „Za pięć dwunasta!!!”, „Telefon” i inne.
Poeta, który przeżył o rok swój własny naród. Rocznica śmierci Icchaka Kacenelsona
1 maja 1944 roku w obozie koncentracyjnym Auschwitz II Birkenau został zamordowany Icchak Kacenelson, poeta dramaturg, tłumacz i pedagog. Kilka jego wierszy i poematów napisanych w getcie ocalało dzięki temu, że zostały włączone do drugiej części Archiwum Ringelbluma.
Gdzie był świat, gdy Żydzi szli na śmierć? Rocznica śmierci Szmuela Wintera
Przedsiębiorca, darczyńca, pasjonat folkloru i języka żydowskiego. Wspierał finansowo działalność grupy Oneg Szabat – przekazując własne pieniądze, ale też czerpiąc z kasy Zakładu Zaopatrywania, gdzie pracował. Według „Księgi kasowej” Oneg Szabat ponad połowa środków, jakimi dysponowała grupa Ringelbluma, pochodziła od Wintera.
77. rocznica śmierci Menachema Lindera
Utalentowany naukowiec, całą duszą oddany rozwojowi kultury żydowskiej, założyciel Żydowskiej Organizacji Kulturalnej JIKOR. Jeden z najbliższych współpracowników Ringelbluma, który pisał o Linderze: „nie zajmował się nauką dla samej nauki. Jako przekonany socjalista, wprzągł naukę do pracy na rzecz codziennej pomocy społecznej”.
Marzec 1942 roku. Pierwsze biuletyny Oneg Szabat
Od końca marca 1942 roku do rozpoczęcia wielkiej akcji likwidacyjnej grupa Oneg Szabat wydała 15 biuletynów dla żydowskiej i polskiej prasy podziemnej. Pierwszy biuletyn z dnia 27 marca 1942 roku zatytułowany „Ludność żydowska pod znakiem fizycznej zagłady!” informuje o wywózce do obozu zagłady w Bełżcu Żydów m.in. z getta lubelskiego, Izbicy Lubelskiej, Rawy Ruskiej, Biłgoraja i Lwowa.
Ambasadorzy Oneg Szabat w Polsce
„Chcę zrozumieć losy swojej rodziny”, „interesuje mnie historia Holokaustu, ponieważ jako prawnik będę się zajmował prawami człowieka”, „pragnę dowiedzieć się więcej o życiu Żydów w Polsce i o Shoah”, „chciałbym poznać swoje korzenie” – tak tegoroczni uczestnicy motywowali chęć uczestnictwa w drugiej edycji programu Ambasadorzy Oneg Szabat.
Szlama Ber Winer: Piszę już pewnie do Pana ostatni list... Relacja uciekiniera z obozu zagłady
W styczniu 1942 r. z ośrodka zagłady w Chełmnie nad Nerem uciekł Szlama Ber Winer. Udało mu się dotrzeć do getta warszawskiego, gdzie trafił pod opiekę członków grupy Oneg Szabat: Hersza i Blumy Wasserów. Bluma w lutym 1942 r. spisała szczegółową relację Szlamy dotyczącą masowej zagłady w samochodach-komorach gazowych Chełmna. Na podstawie tych zeznań powstał raport Oneg Szabat „Wypadki chełmińskie” z dnia 25 marca 1942, który dwa miesiące później trafił do rządu polskiego w Londynie.
Piotr Głowacki: Musimy uwierzyć w siłę człowieczeństwa
Wywiad z Piotrem Głowackim, odtwórcą roli Emanuela Ringelbluma w filmie Roberty Grossman „Kto napisze naszą historię?”
{{ item.title }}
{{ item.description }}
WCZYTAJ WIĘCEJ
Firmy Rotator
Serwis wykorzystuje pliki cookie do celów statystycznych. Jeśli się na to nie zgadzasz, wyłącz obsługę plików cookie w swojej przeglądarce internetowej.
Zamknij
.png)
.png)
